Λοιπόν Ζαν Ζακ πώς είναι να είσαι 50 χρόνια The Stranglers; Είχα χρόνια να τον συναντήσω, νομίζω στο Fuzz club το 2019 ήταν η τελευταία φορά, αλλά η κουβέντα που έγινε πριν λίγες μέρες με τον Jean-Jacques Burnel ήταν όπως εκείνες με έναν παλιό φίλο που έχεις να δεις πολύ καιρό, όταν όμως τον ξανασυναντάς είναι λες και τον είχες δει χθες. Από τα στάδια και τα κλαμπ της πόλης στο Ηρώδειο αυτήν την φορά, οι Stranglers έρχονται στην Αθήνα να γιορτάσουν 50 χρόνια ζωής και μουσικής που καθόρισαν πολλούς από εμάς. Θα είναι μια απίστευτη βραδιά, μια βραδιά που τους ανήκει και μας ανήκει, σε ένα θέατρο ιστορικό που θα το λούζει το φεγγάρι -και τα πολλά λόγια είναι περιττά. Ο Ζαν Ζακ είναι ο ίδιος οι Stranglers, το μόνο αυθεντικό μέλος της μπάντας πια, η ψυχή τους, το μπάσο κι ένα μέρος της φωνής τους. Αλλά οι Stranglers, ανεξαρτήτως και από τον Ζαν Ζακ ακόμη, είναι ένα ανεξίτηλο κεφάλαιο στην ιστορία του ροκ εν ρολ -ανοιχτό, ενεργό και πολύ δυνατό μισό αιώνα μετά. Χαλαρός, όλο χιούμορ –και κάποιες στιγμές πολύ σοβαρός-, ο Ζαν Ζακ, ένας από τους πιο ωραίους τύπους και ουσιαστικούς ρόκερ που έχω συναντήσει ποτέ, μου μίλησε από το πατρικό του σπίτι στη Νότια Γαλλία -καθότι Άγγλος με Γάλλους γονείς. Και ήταν τόσο όμορφα και ζεστά που παραθέτω την κουβέντα μας αυτούσια εδώ:
Γεια σου Ζαν Ζακ, έχουμε 6-7 χρόνια να βρεθούμε, με θυμάσαι ελπίζω ακόμη… Επιτέλους ξανάρχεστε, είμαστε πολύ χαρούμενοι που θα σε/σας ξαναδούμε εδώ. Δεν θυμάμαι πια ποια φορά είναι αυτή, είναι αρκετές…
Αρκετές φορές, όντως, από το 1985 –η πρώτη. Χαίρομαι που σε ξαναβλέπω Εφη. Παλιά θυμάμαι δεν φορούσες γυαλιά.
Παλιά φορούσα φακούς επαφής, αλλά δεν είμαστε πια τόσο νέοι.
Ούτε εσύ ούτε κι εγώ (γέλια). Πώς είσαι;
Νιώθω κάπως περίεργα, γιατί πώς να λειτουργήσεις ως δημοσιογράφος με κάποιον που ξέρεις τόσα χρόνια… Νιώθω πως μόνο κουβέντα, παρά συνέντευξη, μπορούμε να κάνουμε…
Μα κι έτσι πρέπει να γίνει. Νομίζω γύρω στο 1990 ήταν που γνώρισα τον Ηλία (Ασλάνογλου) και τους Magic de Spell και τη Μαρία (Μαρκουλή) κι εσένα - και από τότε διατηρήσαμε αυτές τις φιλίες.
Χθες έβλεπα ένα ντοκιμαντέρ για το Rock in Athens και ήταν πολύ συγκινητικό. Ήταν η πρώτη φορά που σας είδα live και από τις πρώτες που πήγα σε συναυλία. Ήταν μια υπέροχη και τρελή κατάσταση συγχρόνως, γιατί έγινε χαμός με την αστυνομία και όσους δεν είχαν να πληρώσουν για να μπουν και ήμουν μία από αυτούς και με έπιασαν και με άφησαν και όλα αυτά τα ωραία - αλλά ήμουν εκεί τελικά, μπροστά στη σκηνή όταν παίζατε. Θυμάσαι αυτήν την πρώτη σου φορά στην Ελλάδα, νομίζω δεν σε έχω ρωτήσει ποτέ…;
Τα θυμάμαι όλα. Ναι, θυμάμαι ότι παίξαμε στο Στάδιο των Ολυμπιακών Αγώνων. Ήταν 80.000 άτομα. Ήταν και ο Boy George, οι Depeche Mode, οι Clash, πολλά συγκροτήματα. Θυμάμαι ότι παίζαμε στη σκηνή και υπήρχε απευθείας οπτική επαφή από το κοινό προς την Ακρόπολη από πίσω μας. Και ξαφνικά, ενώ παίζαμε… είδα στάχτη να πέφτει από τον ουρανό…! Και ενώ έπαιζα, κοίταξα γύρω μου και δεν μπορούσα πια να δω την Ακρόπολη, έβλεπα μόνο μια μεγάλη στήλη μαύρου καπνού. Όταν τελειώσαμε, ήμουν περίεργος, πλησίασα στο κιγκλίδωμα για να κοιτάξω από πάνω, και μπορούσα να δω ένα περιπολικό που καιγόταν, χιλιάδες άνθρωποι στους δρόμους… που ζητούσαν δωρεάν μουσική. Και σκέφτηκα ότι αυτό ήταν πραγματικά συναρπαστικό! Έβλεπα όλα τα άλλα συγκροτήματα να έχουν κρυφτεί κάτω από τη σκηνή - ήταν φοβισμένοι. Αλλά για μένα ήταν απλώς συναρπαστικό. Ήθελα να επιστρέψω στο ξενοδοχείο μας, το Χίλτον, που ήταν λίγο πιο πάνω από το στάδιο. Ρώτησα αν ήθελε κανείς να έρθει μαζί μου να φύγουμε με το αυτοκίνητο. Όλοι είπαν όχι, δεν θα πάμε μέσα σ’ αυτό το πλήθος. Μόνο ένα άτομο, ένα και μοναδικό, δέχτηκε να έρθει μαζί μου - ήταν το κορίτσι, η μπασίστρια από τους Téléphone, το γαλλικό συγκρότημα. Η Κορίν (σ.σ. Corine Marienneau). Ήρθε μαζί μου στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου και περάσαμε μέσα από το πλήθος, μεγάλο πλήθος που έσπρωχνε το αυτοκίνητο, αλλά δεν ήταν τρομακτικό. Και, ναι, το θυμάμαι αυτό. Επίσης, συνάντησα τη Μελίνα Μερκούρη μόλις κατέβηκα από τη σκηνή - ήταν γοητευτική. Οπότε, ναι, ήταν μια αξέχαστη στιγμή!
Ήταν η πρώτη μεγάλη συναυλία που έγινε ποτέ στην Αθήνα, με τόσα συγκροτήματα στην κορυφή την εποχή ακριβώς που ήρθαν. Όντως μοναδικό γεγονός για εμάς τους νέους τότε. Και συνέβη επίσης σε ένα πανέμορφο εμβληματικό στάδιο. Και τώρα έρχεσαι να παίξεις μετά από 40 χρόνια… σε ένα υπέροχο αρχαίο θέατρο, αρχαίο ωδείο συγκεκριμένα. Δεν ξέρω αν έχεις ξαναβρεθεί εκεί, αν έχεις δει συναυλία ίσως.
Έχω ανέβει στην Ακρόπολη, αλλά νομίζω πως το θέατρο, το Ηρώδειο… είναι σχεδόν τόσο παλιό όσο και οι Stranglers! (γέλια)
Μάλλον πιο παλιό, θα έλεγα (γέλια)
Δυόμισι χιλιάδων ετών! (γέλια) Είναι η απόλυτη τιμή για εμάς, να μας καλέσουν να παίξουμε εκεί. Είμαι εκστασιασμένος. Νιώθω πολύ περήφανος που είμαι σε ένα συγκρότημα που παίζει στο Ηρώδειο, στην Ελλάδα — ένα από τα πιο εμβληματικά θέατρα/σκηνές του κόσμου. Του κόσμου!!
Έτσι είναι, ένα από τα πιο εμβληματικά του κόσμου. Το έχεις επισκεφθεί ποτέ;
Έχω πάει μόνο στην Ακρόπολη, όχι στο Ηρώδειο. Οπότε θα είναι η πρώτη φορά για μένα. Το έχω δει από ψηλά, αλλά δύσκολα φαίνεται. Όλοι πάνε στον Παρθενώνα, έτσι δεν είναι;
Ναι, στον Παρθενώνα αλλά πολλοί πάνε και στο θέατρο μαζί. Όμως εσύ ξέρεις πολλά έτσι κι αλλιώς για την Ελλάδα. Έχεις έρθει τόσες φορές. Μας ξέρεις, ξέρεις το κοινό, τους Έλληνες, ξέρεις αρκετά την ελληνική ζωή και βέβαια την ελληνική κουζίνα.
Ασφαλώς! Λατρεύω την ελληνική κουζίνα!
Οπότε αν έπρεπε να διαλέξεις κάποιες στιγμές από την "ελληνική ζωή σου" ποιες θα ήταν; Ένα ωραίο δείπνο; Οι συναυλίες με το ελληνικό κοινό;
Λοιπόν, νομίζω ότι το ελληνικό μουσικό κοινό είναι από τα καλύτερα και πιο καλλιεργημένα στον κόσμο. Νομίζω η Ελλάδα είναι μέρος του DNA κάθε δυτικού ανθρώπου. Όλοι μας έχουμε λίγη ελληνική κληρονομιά μέσα μας, χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Δεν αντιλαμβανόμαστε π.χ. πόσες λέξεις από όσες χρησιμοποιούμε προέρχονται από τα ελληνικά. Δεν κατανοούμε -και δεν εκτιμούμε αρκετά- το τι έχει προσφέρει η ελληνική σκέψη στον υπόλοιπο κόσμο. Όταν διαβάζεις για έναν τύπο που λεγόταν Μπάιρον, λόρδος Μπάιρον, που ήρθε εδώ επειδή είχε εξιδανικεύσει τον ελληνικό πολιτισμό, τότε πρέπει να το κρατήσεις αυτό στο μυαλό σου. Οπότε νομίζω... Κοίτα, έχω πολλές όμορφες αναμνήσεις από την Ελλάδα, αλλά μιας και μίλησες για ωραία δείπνα, κάτι μου θύμησες. Ο Κώστα…. ο Κωστογιάννης, στην λεωφόρο Αλεξάνδρας, που δεν νομίζω να υπάρχει πια. Είχα πάει μάλιστα κάποτε εκεί και μου είπαν ότι είχε κλείσει και απογοητεύτηκα πολύ. Ήταν το πιο αγαπημένο μου εστιατόριο στον κόσμο.
Ω! Στον κόσμο;
Ναι, ναι, έτσι θεωρώ, στον κόσμο!
Νομίζω ότι πήγαμε κι εμείς μαζί εκεί, κάποτε μετά από μια συναυλία στο Ρόδον, αν θυμάμαι καλά. Πολλά συγκροτήματα πήγαιναν για φαγητό στον Κωστογιάννη, για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ναι, ναι, είχαμε πάει και μαζί!
50 χρόνια Stranglers λοιπόν! Και στην ουσία, είσαι το μόνο αυθεντικό μέλος που είναι ακόμη εκεί.
Tους σκότωσα όλους τους υπόλοιπους (γέλια)
Πώς αισθάνεσαι για αυτό; Όχι που… τους σκότωσες αλλά για το πέρασμα του χρόνου, για εσένα με τους Stranglers… Νομίζω όλοι εμείς, εσύ, εγώ, όσοι εμπλέκονται με τις τέχνες -και ειδικά με τη μουσική, και πιο ειδικά με τη ροκ μουσική- είμαστε σε λάθος χρόνο, νιώθουμε διαρκώς σαν να είμαστε ακόμη 20, 30 χρονών. Οπότε, τι σημαίνει χρόνος για σένα; Και τι σημαίνουν 50 χρόνια Stranglers;
Κοίτα, οι Stranglers δεν διαλύθηκαν ποτέ. Απλώς εξελιχθήκαμε με αλλαγές στα μέλη μας.
Νομίζω ότι είναι καταπληκτικό προνόμιο να είμαι καλλιτέχνης, στη μουσική, στη μουσική βιομηχανία... Να μπορώ να εκφράζομαι και να ζω από αυτό ως καλλιτέχνης όλον αυτόν τον καιρό - δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα. Και να είμαστε και να παραμένουμε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, χωρίς να "πουληθούμε" ή να υποκύψουμε στις πιέσεις του εμπορικού κόσμου. Είχαμε επιτυχία, μεγάλη επιτυχία, αλλά δεν αναγκαστήκαμε να ακολουθήσουμε ή να κάνουμε ό,τι ήθελαν -και προσπαθούσαν να μας βάλουν να κάνουμε- οι δισκογραφικές. Κρατήσαμε τον δικό μας δρόμο.
Οπότε, ναι λοιπόν, μεγαλώσαμε. Αλλά το ότι μεγάλωνα μου έδωσε τη δυνατότητα να εκθέτω δημόσια τις σκέψεις μου. Και φυσικά αλλάζεις -βλέπεις τον κόσμο αλλιώς με το πέρασμα του χρόνου. Ήταν προνόμιο να μπορώ να εκφράζομαι έτσι, και ταυτόχρονα να προσπαθώ να παραμένω -αν μιλάμε για brand ή business- επίκαιρος, όχι απλώς να βασίζομαι στη νοσταλγία. Γιατί ξέρεις, νομίζω ότι ακόμα σημαίνουμε κάτι. Και η μουσική βιομηχανία ή όπως αλλιώς τη λέμε, είναι παροδική και συχνά πολύ επιφανειακή. Οπότε, αν καταφέρεις να αγγίξεις κάτι πιο βαθύ και να το μοιραστείς με τον κόσμο -ή, από την άλλη, να το μοιραστεί ο κόσμος μαζί σου επειδή τους άγγιξες- τότε αυτό είναι μια μορφή επικοινωνίας. Και για μένα, δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο.
Και τι γίνεται με τον χρόνο; Πώς τον νιώθεις εσύ προσωπικά;
Ο χρόνος φαίνεται να περνάει πιο γρήγορα όσο μεγαλώνω (γελάει)
Το άλμπουμ «Dark Matters» κυκλοφόρησε το 2022 και πήγε πάρα πολύ καλά. Πώς ήταν αυτό για σένα; Είχαν περάσει χρόνια από την τελευταία φορά που κυκλοφορήσατε άλμπουμ ως Stranglers.
Νομίζω είχαν περάσει 8 με 10 χρόνια ανάμεσα στα δύο τελευταία άλμπουμ. Δηλαδή, δεν είχαμε βγάλει άλμπουμ για 8 με 10 χρόνια, αλλά και στο προηγούμενο είχαμε κάνει ξανά επιτυχία - ξαφνικά οι άνθρωποι άρχισαν να ενδιαφέρονται ξανά για τους Stranglers και να επανεκτιμούν την ιστορία μας. Γιατί ξέρεις, μεγάλο μέρος της μουσικής βιομηχανίας βασίζεται στην "καινοτομία", στο να έχεις πάντα κάτι καινούργιο, κάποιο "τρικ". Και μετά περνάει. Εμείς ποτέ δεν αναγκαστήκαμε να το κάνουμε αυτό. Οπότε, το να έχουμε τη μεγαλύτερη επιτυχία των τελευταίων 35+ χρόνων με το «Dark Matters» ενίσχυσε την πεποίθησή μου ότι πρέπει απλώς να εξελισσόμαστε. Θα αλλάξουμε με τον χρόνο, είναι φυσικό, αλλά δεν πρέπει να το πιέζουμε. Μην υποκύπτεις στις εμπορικές πιέσεις, λέω. Γιατί τότε, είναι σαν να κουνάει η ουρά τον σκύλο. Κι εγώ προτιμώ να κουνάει ο σκύλος την ουρά. (γέλια)
Και τι πιστεύεις για όσα συμβαίνουν με τα άλμπουμ πια; Δηλαδή, που ουσιαστικά δεν υπάρχουν πια, υπάρχουν οι πλατφόρμες, το Spotify και όλα αυτά. Δεν είναι κρίμα;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που συνέβη αυτό, αλλά ένας είναι ότι οι άνθρωποι σήμερα έχουν πολύ μικρότερη διάρκεια προσοχής. Οπότε η τέχνη του να φτιάχνεις ένα άλμπουμ και να παίρνεις τον ακροατή σε ένα ταξίδι 40-45 λεπτών, εξαφανίζεται. Όμως παίζεις μια συναυλία 90 λεπτών... και παίρνεις τον κόσμο σ’ ένα ταξίδι 90 λεπτών. Οπότε αυτό είναι σαν ένα διπλό άλμπουμ.
Πράγματι έτσι είναι. Όμως ξέρεις, όλες αυτές οι πλατφόρμες, όλα αυτά με το ίντερνετ και την τεχνητή νοημοσύνη στις μέρες μας -από τη μία είναι χρήσιμα, από την άλλη είναι τρομακτικά…
Συμφωνώ μαζί σου, Έφη. Νομίζω πως μειώνεται η εμπειρία. Όλα πρέπει να είναι άμεσα, τώρα. Επίσης, έμαθα ότι λόγω των πλατφορμών, αν δεν τραβήξεις τον ακροατή μέσα στα πρώτα 30 δευτερόλεπτα, τον έχασες. Οπότε τι γίνεται τώρα; Έχεις ομάδες ανθρώπων που γράφουν τραγούδια μόνο και μόνο για να "αρπάξουν" την προσοχή μέσα στα πρώτα 30 δευτερόλεπτα. Δεν είναι πλέον οργανικό όλο αυτό. Έχει επιστρέψει σε κάτι σαν το σόου-μπίζνες πάλι. Ναι, και μην ξεχάσω να πω παρακαλώ -και ζητώ συγγνώμη-, αλλά να ξέρετε δεν θα φέρουμε χορευτές στη σκηνή και δεν θα υπάρχουν αλλαγές κοστουμιών για τα 90 λεπτά της συναυλίας μας. (γέλια)
Τέλεια! Οπότε, τι θα δούμε στη σκηνή;
Ποιος ξέρει; (γέλια)
Σε παρακαλώ, πες μου δυο πράγματα, ανυπομονούμε... Έχετε τόσο σπουδαία τραγούδια! No More Heroes -το τραγούδι μου!-, Always the Sun, Peaches... Nice 'n' Sleazy… Midnight Summer Dream… Αλήθεια, έχεις παίξει όλα αυτά τα τραγούδια τόσες φορές, τα επαναλαμβάνεις σε τόσες συναυλίες, πώς το βιώνεις αυτό;
Όχι πάντα, δεν τα επαναλαμβάνω πάντα. Όταν νιώθω ότι δεν απολαμβάνω πια να παίζω κάποιο τραγούδι, απλώς το αποσύρουμε. Δεν παίζαμε το Golden Brown για μερικά χρόνια. Γιατί ένιωθα πως δεν μου άρεσε πια. Ένιωθα ότι κάνω... καραόκε. Κλισέ. Οπότε το σταματήσαμε. Το Peaches, δεν το παίζαμε για 10 χρόνια. Δεν μου άρεσε πια. Και μετά το ξανα-ανακάλυψα. Αλλά δεν έχει νόημα να παίζεις κάτι απλά και μόνο επειδή "πρέπει". Δηλαδή, θέλω το κοινό να το διασκεδάζει, αλλά θέλω κι εγώ να το απολαμβάνω. Δεν θέλω να γίνομαι ένα ρομπότ, μια μηχανή, να κάνω τα ίδια και τα ίδια μηχανικά, να αντιπαρέρχομαι τα συναισθήματα. Γιατί το κοινό το νιώθει αυτό. Το καταλαβαίνει.
Ναι, φυσικά. Αν έπρεπε να διαλέξεις δύο ή τρία τραγούδια που θα ήθελες να τα παίζεις για πάντα, ποια θα ήταν;
Ξέρεις, δεν μπορώ να πω, κάποια τραγούδια τα παίζουμε για χρόνια, και μετά τα σταματάμε. Έτσι είναι. Δηλαδή, τώρα παίζουμε γύρω στα 93 λεπτά στη συναυλία στο Ηρώδειο... Θα μπορούσα να παίζω για 10 ώρες. Αλλά νομίζω το κοινό θα κοιμόταν... (γέλια)
Μα τι λες…
Όχι, έχεις δίκιο, αυτό είναι μια πολύ υποκειμενική απόφαση (γέλια). Έχω λοιπόν αρκετή εμπειρία ώστε να μπορώ να δημιουργώ μια δυναμική, ένα “ταξίδι”, μέσα στα 90 λεπτά που έχω στη διάθεσή μου.
Πέρα από τους Stranglers, εσύ προσωπικά έχεις άλλα μουσικά σχέδια αυτόν τον καιρό; Κάποιο προσωπικό άλμπουμ ίσως;
Οι Stranglers καταλαμβάνουν τον περισσότερο χρόνο μου. Πρέπει να πάρω μια άδεια, ένα διάλειμμα. Έχω 450 ιδέες — πρέπει είτε να τις απορρίψω είτε να τις αναπτύξω. Αλλά δεν μπορώ να το κάνω τώρα, γιατί οι Stranglers είναι πολύ απασχολημένοι. Όταν επιστρέψω στη Γαλλία -μένω σε ένα μικρό χωριό στη Νότια Γαλλία... Και ένας από τους ήρωές μου, από την παιδική μου ηλικία, μένει λίγα χωριά πιο πέρα. Δεν ξέρω αν έχεις ακούσει για τους Yardbirds.
Το παλιό συγκρότημα εννοείς;
Ναι. Τους έχεις ακούσει; Έχεις ακούσει για τον Eric Clapton; Τον Jeff Beck, τον Jimmy Page;
Ναι, φυσικά. Φυσικά. Ναι, έχεις δίκιο και οι τρεις ήταν στους Yardbirds. Αλλά τι εννοείς με αυτό;
Πριν οι Led Zeppelin ονομαστούν Led Zeppelin, λεγόντουσαν The New Yardbirds. Και ο ντράμερ, ο Jim McCarty, είναι γείτονάς μου. Κάθε εβδομάδα, όταν μπορούμε, παίζουμε μαζί σε μια μπλουζ μπάντα εδώ. Ναι, ξαναζώ τώρα τα νιάτα μου τότε στην Αγγλία, γιατί όταν ήμουν παιδί, είδα τους Fleetwood Mac του Peter Green να παίζουν μπροστά σε 50 άτομα, στο πίσω μέρος ενός παμπ. Είδα τους Free όταν ακόμα λεγόντουσαν Black Cat Bones. Είδα όλους αυτούς τους μπλουζ μουσικούς, τον John Mayall και πολλούς άλλους, στο πίσω μέρος ενός παμπ, πριν γίνουν διάσημοι. Τώρα παίζω με τον Jim McCarty λοιπόν! Οι Yardbirds είναι ίσως ένα από τα πιο σημαντικά συγκροτήματα που βγήκαν ποτέ από το Ηνωμένο Βασίλειο. Έτσι παίζω μαζί του κάθε εβδομάδα -μπλουζ μουσική. Είναι υπέροχα! Ναι, παίζω με τον Jim McCarty από τους Yardbirds. Παίζουμε για εμάς, για να περνάμε καλά. Έχουμε κάνει μερικές τοπικές εμφανίσεις, αλλά είναι απλά για διασκέδαση.
Μα τι ωραία! Άρα μένεις μόνιμα πια στη Γαλλία τώρα;
Τα τελευταία 10 χρόνια, ναι. Μετακόμισα στο παλιό σπίτι της οικογένειάς μου. Είχε φθαρεί πολύ, χρειάστηκε να ξοδέψω μια περιουσία για να το φέρω ξανά σε κανονική κατάσταση. Είναι ένα σπίτι 50 ετών. Δεν είναι πολύ παλιό, αλλά είναι τόσο παλιό όσο και οι Stranglers! Αποφάσισα να κάνω το βήμα. Είναι μόνο μιάμιση ώρα με το αεροπλάνο από το Λονδίνο, οπότε δεν είναι δύσκολο. Και είναι σίγουρα μια πολύ καλύτερη περιοχή για να οδηγείς μηχανές!
Ήθελα να σε ρωτήσω. Οδηγείς ακόμα εκείνη την Triumph;
Ναι, φυσικά, την Triumph. Κανονικά. Γιατί όχι;
Απλά ρώτησα, γιατί δεν ήξερα. Και καράτε κάνεις ακόμα;
Όχι τόσο πολύ πια. Αλλά έχω ένα κλαμπ στο Λονδίνο, το οποίο τώρα το κρατούν νέα παιδιά με μαύρη ζώνη. Μερικές φορές πηγαίνω και διδάσκω. Είναι ωραία, αλλά πλέον το παραδίδω στην επόμενη γενιά.
Και σου αρέσει να ζεις σε ένα μικρό σπίτι σε ένα χωριό; Πώς νιώθεις που άφησες την πόλη και ζεις στην ύπαιθρο;
Νομίζω ότι έρχεται μια στιγμή για τον καθένα που πρέπει να κάνει μια αλλαγή. Ήμουν Λονδρέζος. Γεννήθηκα στο Λονδίνο. Είναι μια πολύ ακριβή περιοχή για να ζεις πια. Άλλωστε τώρα προτιμώ να έχω καθαρό αέρα και πράσινο γύρω μου. Έχω και σκύλο. Οπότε ξέρεις, χρειάζεται χώρος για έναν σκύλο και τις βόλτες του. Είμαι στα βουνά, στην αρχή των Άλπεων, η Μεσόγειος είναι μόλις 10 χιλιόμετρα μακριά. Είμαι κοντά στη Νίκαια –ναι, αυτό είναι το σωστό μέρος για μένα αυτή τη στιγμή.
Τέλεια ακούγεται το να ζεις στην εξοχή. Κι από την άλλη τρελαίνεσαι όταν σκέπτεσαι τι κάνουμε στη Γη. Ποια είναι η γνώμη σου για την οικολογική καταστροφή του πλανήτη; Νομίζεις υπάρχει ακόμα χρόνος να τη διορθώσουμε;
Νομίζω πως ναι. Αλλά νομίζω επίσης ότι ο πλανήτης μας μάς το δείχνει καθαρά ότι αντιδρά και διαμαρτύρεται για την κακομεταχείριση που διαπράττουμε εις βάρος του. Πάντα πίστευα θα πάρει την εκδίκησή του. Το κάνει ήδη, αλλά νομίζω ότι δεν ξυπνάνε αρκετοί άνθρωποι με αυτό. Τα περισσότερα νέα παιδιά ξυπνάνε, αλλά υπάρχουν πολλοί που αγνοούν τελείως τα σημάδια, έχουν κλειδώσει τα μυαλά τους και αρνούνται να δουν την αλήθεια που βρίσκεται μπροστά τους. Οπότε είναι καθήκον μας να τους το θυμίζουμε.
Εκτός από την οικολογική καταστροφή, έχουμε και όλους αυτούς τους πολέμους. Εκτός από τον πόλεμο στην Ουκρανία που συνεχίζεται, είναι η γενοκτονία στην Παλαιστίνη. Κανείς δεν κάνει τίποτα γι’ αυτό.
Θα έκαναν, αν ο κόσμος διαμαρτυρόταν αρκετά. Μου φαίνεται παράλογο πως η δημοκρατία υποχωρεί. Ακόμα και στην Αμερική. Είναι καθήκον του κόσμου να κάνει αισθητή τη φωνή του, προτιμότερο με ειρηνικό τρόπο φυσικά. Αλλά κάποιες φορές αυτό δεν αρκεί. Νομίζω ότι φτάνουμε σε ένα σταυροδρόμι στην ιστορία. Με εκπλήσσει το ότι η δημοκρατία υποχωρεί και ο κόσμος βρίσκεται στα χέρια εγωιστών δικτατόρων. Και συμπεριλαμβάνω τον Τραμπ σε αυτούς.
Όλοι οι κακοί ενώνονται. Το καλό από όλο αυτό το κακό είναι ότι πλέον δεν πρέπει να βασιζόμαστε σε κανέναν άλλον παρά μόνο στον εαυτό μας. Πιστεύω ακόμα στην Ενωμένη Ευρώπη. Είναι η καλύτερη ιδέα που είχαμε στην Ευρώπη για πάνω από χίλια χρόνια, ίσως και περισσότερο. Τώρα πρέπει να την κάνουμε θετική πραγματικότητα, γιατί τώρα πια δεν μπορούμε να βασιζόμαστε στους Αμερικανούς για την άμυνά μας. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας και να μη βασιζόμαστε στο αμερικανικό δολάριο για την ασφάλειά μας. Ο κόσμος όλος κλείνει γύρω μας.
Και όλα αυτά τα παιδιά σκοτώνονται και δεν κάνουμε τίποτα...
Ναι, είναι απίστευτο, είναι απίστευτο… η Χαμάς έδωσε στον Νετανιάχου την αφορμή/δικαιολογία που έψαχνε, και η απάντηση είναι δυσανάλογη.
Νομίζεις πως η τέχνη, ειδικά η μουσική, και ειδικά η ροκ μουσική, βοηθάει με κάποιον τρόπο να ανοίξουμε το μυαλό μας και να σκεφτούμε;
Δεν είναι μόνο η μουσική, Έφη. Νομίζω πως όλοι οι καλλιτέχνες έχουμε καθήκον να εκφράζουμε αυτά που νιώθουμε και βλέπουμε στον κόσμο. Είναι καθήκον. Και φυσικά, πολλές φορές γίνεται μέσα από το πρίσμα του κάθε ξεχωριστού καλλιτέχνη, και όλοι έχουμε τις δικές μας απόψεις που κάποιες φορές διαφέρουν. Όμως όπως λέει και η ρήση: «Δεν συμφωνώ με όσα λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να τα λες». Αυτός νομίζω είναι ο πιο ευγενικός τρόπος να χειριστείς τις διαφορές.
Μιας και είπες αυτή τη ρήση... ακόμα διαβάζεις βιβλία και γαλλική λογοτεχνία ίσως;
Ασφαλώς και διαβάζω βιβλία. Ταξιδεύω πολύ οπότε έχω αρκετό χρόνο για διάβασμα.
Ξεχωρίζεις κάποιο βιβλίο ή ταινία που σου άρεσε πολύ τελευταία;
Υπάρχουν αρκετά. Γιατί σε αυτές τις πολύωρες πτήσεις βλέπεις πολλές ταινίες και αν δεν κοιμάσαι ή διαβάζεις, βλέπεις ταινίες. Μία που είδα τελευταία ήταν «Η Επιστροφή» («The Return») με τον Ρέιφ Φάινς και την Ζυλιέτ Μπινός.
Ξέρεις τις ταινίες του Λάνθιμου;
Όχι -τι ταινίες μου προτείνεις;
Τον «Κυνόδοντα»… Το «Poor Things»… και…
Πώς είναι το όνομά του;
Λ-ά-ν-θ-ι-μ-ο-ς (το γράφει!) Μία από τις τελευταίες του ταινίες ήταν «Η Ευνοούμενη»/«The Favourite» με την Ολίβια Κόλμαν, μιας και είσαι Άγγλος…
Ω ένα που είχε μια ιστορία γύρω από την βασίλισσα Άννα; Ω, Το είδα αυτό, δεν ήξερα ότι είναι δικό του. Ενδιαφέρον, θα τον ψάξω.
Τις νέες μπάντες πώς τις βρίσκεις; Ενδιαφέρουσες; Έχουν πράγματα να πουν;
Ελπίζω -αλλιώς γιατί υπάρχουν;
Ακούς καθόλου νέες μπάντες;
Μερικές, υπάρχουν πολλές. Π.χ. τους Arctic Monkeys αν και δεν είναι τόσο νέοι πια, υπάρχουν πολλές νέες αλλά δεν μπορώ να τις ονοματίσω, θα πρέπει να το σκεφθώ.
Έχεις συνθέσει μουσική πριν πολλά χρόνια για ένα Ιαπωνικό άνιμε, μια ιστορία για τον κόμη Μοντεχρήστο… Θα σε ενδιέφερε να ξανακάνεις μουσική για μια σειρά ή ταινία;
Γιατί όχι, θα το λάτρευα. Αλλά οι Stranglers πραγματικά τρώνε τον περισσότερο χρόνο μου αυτόν το διάστημα. Παλιά είχα χρόνο να κάνω άλλα πράγματα, παραγωγή, έκανα πολλές παραγωγές. Αλλά για κάποιο λόγο τώρα οι Stranglers μου τρώνε πιο πολύ χρόνο και από παλιά...
Επειδή είσαι σε περιοδεία, βγάλατε άλμπουμ και όλα αυτά. Αλλά στο μέλλον θα μπορούσες…
Ω, μα στο μέλλον θα είμαι νεκρός! (γέλια)
Μα τι λες τώρα; Έχεις τόσα πράγματα να κάνεις ακόμη, το μέλλον είναι μπροστά σου ακόμη…
Προς το παρόν, για το… κοντινό μέλλον, θα σου πω ότι θα μείνω μια μέρα παραπάνω στην Αθήνα, οπότε ελπίζω να δω τους φίλους μου, την Μαρία, τον Ηλία, εσένα… και να πάμε όλοι μαζί να φάμε σε μία ωραία ταβέρνα, όπως ήταν ο Κωστογιάννης κάποτε…
The Stranglers
Δευτέρα 23 Ιουνίου
Ωδείο Ηρώδου Αττικού
The Stranglers: Jean-Jacques Burnel / Baz Warne / Jim Macaulay / Toby Hounsham
Φωτογραφίες ©Hiroki Nishioka, John Dewhirst, David Boni
Πληροφορίες Εισιτηρίων | Όλες οι θέσεις, κάτω και άνω διαζώματος, είναι αριθμημένες.
Τιμές εισιτηρίων:
Κάτω Διάζωμα VIP: 70 ευρώ / Ζώνη A: 65 ευρώ / Ζώνη B: 60 ευρώ / Ζώνη Γ: 55 ευρώ
Άνω Διάζωμα Ζώνη Δ: 50 ευρώ / Ζώνη E: 46 ευρώ / Ζώνη ΣΤ: 36 ευρώ / Ζώνη Ζ: 36 ευρώ
ΑμεΑ: 30 ευρώ (σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο -ΚΑΤΩ Διάζωμα, Κερκίδα Α, Σειρές 1 – 3). Εισιτήριο συνοδών: 30 ευρώ. Κρατήσεις: [email protected] και στο τηλ. 210 4834 913, Δε-Πα 10:00 - 17:00.
Επίσημα σημεία πώλησης εισιτηρίων: Δίκτυο more.com / Τηλεφωνικά: 211 7700 000
Δίκτυο μεταπωλητών: Nova | Public | Ευριπίδης | Viva Spot Τεχνόπολης | αθηνόραμα.gr
Δίκτυο Public: Public online: http://tickets.public.gr/ | Kαταστήματα Public
https://www.public.gr/templates/publicStorelocator.jsp
ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου - Πλατεία Συντάγματος
This is Athens - info point Δήμου Αθηναίων
Ωράριο Λειτουργίας: Δευτέρα - Παρασκευή: 10:00 - 18:00
Τηλεφωνικό κέντρο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου | Ωράριο: Δευτέρα - Παρασκευή: 10:00 - 18:00 | Τηλ: +30 2118008181 | online booking: www.aefestival.gr
Ταμείο Ηρωδείου & Ταμείο Αρχαίου Θεάτρου Επιδαύρου
