Θυμάμαι ακόμα το σοκ που είχα πάθει όταν τον είδα να υποδύεται τον Morrison. Δεν έβλεπα τον Val Kilmer (όπως και κανείς άλλος δηλαδή), έβλεπα ένα έργο τέχνης στην αίθουσα του σινεμά και, σαν τον Jim, ήταν κι εκείνος ένας ποιητής που έψαχνε διαρκώς τον δρόμο του.
Υπάρχει κάτι στους ηθοποιούς που αρνούνται να γίνουν προϊόν και δεν χωράνε σε λίστες, hashtags ή σε κατηγορίες ρόλων. Ο Val Kilmer ήταν ένας από αυτούς. Λάτρης της ποίησης, παρορμητικός και ενοχλητικά ειλικρινής, μπήκε στο Χόλιγουντ με ένα όραμα, γνώρισε γρήγορα μεγάλη δόξα και τελικά τα πλήρωσε με απομόνωση. Αλλά δεν έκανε ποτέ πίσω.
Γεννημένος στις 31 Δεκεμβρίου 1959 στο Λος Άντζελες, ο Val Kilmer έγινε ο νεότερος σπουδαστής που έγινε δεκτός στο δραματικό τμήμα του Juilliard School. Εκεί, εκτός από τις σπουδές, ανέπτυξε έναν στοχαστικό, εσωστρεφή χαρακτήρα που δεν δίσταζε να καταπιαστεί με μεγάλα κείμενα, δύσκολες ιδέες και ποιητικούς ρόλους. Ξεκίνησε στο Χόλιγουντ με κωμωδίες όπως το "Top Secret!" (1984) και το "Real Genius" (1985), αλλά ευτυχώς δεν κατηγοριοποιήθηκε σε τέτοιους ρόλους. Η αναγνώριση ήρθε με τον ρόλο του ως Iceman στο "Top Gun" (1986), όπου υποδύθηκε τον αντίπαλο του χαρακτήρα του Tom Cruise. Εκεί άρχισε να χτίζεται ο μύθος του όμορφου αλλά και απειλητικά έξυπνου χαρακτήρα.
Το 1991 λοιπόν ήταν η πρώτη μεγάλη στιγμή του. Ο Kilmer ενσάρκωσε τον Jim Morrison στη βιογραφία των The Doors του Oliver Stone, με την ερμηνεία του να ξεχωρίζει για την αυθεντικότητα και την ένταση. Ο ίδιος τραγούδησε τα περισσότερα κομμάτια της ταινίας και η προσήλωσή του στον ρόλο ήταν εντυπωσιακή, αφού δεν ήθελε απλώς να μιμηθεί τον Morrison, ήθελε να γίνει αυτός. Ο Stone τον πίστεψε, αλλά τον πίεσε κιόλας και εκείνος, τελειομανής, κοιμόταν στο στούντιο ηχογράφησης. Αργότερα δήλωσε πως όταν έπαιξε αυτόν τον ρόλο ένιωσε για πρώτη φορά πως η υποκριτική, του κοστίζει ένα κομμάτι από την ψυχή του.
Το 1995, φόρεσε τη στολή του Σκοτεινού Ιππότη στο "Batman Forever" και ήταν ο πρώτος που είπε δημόσια ότι η στολή είναι φυλακή. Δεν μπορούσε να κινήσει τον λαιμό του, να ακούσει καλά τους άλλους ηθοποιούς ή να μιλήσει άνετα: «Ένιωθα σαν ένα διακοσμητικό αντικείμενο σε πλατό, σαν ένα κινητό γλυπτό», είχε πει. Παρ’ όλα αυτά, η ερμηνεία του ήταν ψυχρή, εσωτερική, σχεδόν αποστασιοποιημένη και για κάποιους, ιδιοφυής. Δεν ξαναφόρεσε ποτέ το κοστούμι. Δεν του άρεσε να μην μπορεί να αναπνέει στους ρόλους του.
Το 1993, στο "Tombstone", έγραψε ιστορία ως Doc Holliday. Η φράση "I'm your Huckleberry" έγινε εμβληματική, αλλά ο ρόλος του είχε πολύ περισσότερα: ειρωνεία, πόνο, μια υπόκωφη μελαγχολία και ένα είδος παραίτησης που ο Kilmer απέδωσε με μαγνητική ένταση. Είναι από τους ρόλους που η κριτικοί υποτίμησαν, αλλά οι θεατές λάτρεψαν. Ένας χαρακτήρας-φάντασμα, όπως όλοι οι μεγάλοι ρόλοι του Kilmer.
Στο "Heat" του Michael Mann (1995), δίπλα στον Pacino και τον De Niro, ο ρόλος του είναι σχεδόν βουβός. Κι όμως, η παρουσία του είναι καθηλωτική. Ένα βλέμμα, ένας μορφασμός, μια σκηνή όπου απλώς περνά ένα όπλο κάτω από ένα τραπέζι -όλα μελετημένα και απόλυτα σιωπηλά.
Μια από τις πιο συζητημένες συνεργασίες του ήταν με τον Marlon Brando στο "The Island of Dr. Moreau" (1996). Ο Kilmer είχε τη φήμη του δύσκολου, ο Brando, ήδη μύθος, αντιμετώπιζε σοβαρά θέματα υγείας και ψυχολογικής κόπωσης. Τα γυρίσματα έγιναν κόλαση, όμως ο Kilmer, αργότερα, αποκάλυψε ότι ο Brando του στάθηκε απροσδόκητα: «Προσφέρθηκε να τηλεφωνήσει στην πρώην γυναίκα μου για λογαριασμό μου. Δεν το περίμενα από αυτόν. Ήταν απίστευτα ευγενής, όταν δεν τον κοιτούσαν οι κάμερες». Έβλεπε στον Brando έναν καθρέφτη της δικής του μοναξιάς.
Το Χόλιγουντ δεν τον αγάπησε ποτέ. Κι αυτός το επέστρεψε με την ίδια δόση τρέλας. Έκανε επιλογές αλλόκοτες. Από τον "Saint" μέχρι το "Alexander" και από το "Willow" στο "Heat", όπου έδωσε μια ερμηνεία σχεδόν βωβή, μόνο με βλέμμα. Βαριόταν να είναι εμπορικός. Ήθελε να είναι απλώς καλός.
Αγαπούσε τη λογοτεχνία και είχε δηλώσει πως νιώθει πιο κοντά σε ποιητές παρά σε ηθοποιούς. Είχε εμμονή με τον Mark Twain και ερευνούσε επί χρόνια τη ζωή του. Δημιούργησε το "Citizen Twain", τη θεατρική παράσταση με τον ίδιο στον ρόλο του συγγραφέα και περιόδευε σε μικρές σκηνές. Το είδε ως υπαρξιακή αποστολή. Αυτή η ενασχόληση ανέδειξε την πνευματική του πλευρά και την επιθυμία του να εμβαθύνει σε πολύπλοκες προσωπικότητες. Ήταν ένας καλλιτέχνης που πίστευε πως η τέχνη πρέπει να πονάει για να είναι αληθινή. Έγραφε ποιήματα, ζωγράφιζε, ήταν ο διανοούμενος του Χόλιγουντ που δεν έπαιζε τον ρόλο του διανοούμενου.
Όταν διαγνώστηκε με καρκίνο του λάρυγγα το 2015, δεν το είπε σε κανέναν. Υποβλήθηκε σε τραχειοτομή και έχασε τη φωνή του. Η επικοινωνία του περιορίστηκε σε χειρόγραφες σημειώσεις, γραπτά σε iPad, χαρτάκια σε συνεργάτες και φίλους. Παρέμεινε δημιουργικός. Ζωγράφιζε, έγραφε ποιήματα, έκανε κολάζ, δεν αποσύρθηκε. Απλώς άλλαξε μέσο έκφρασης.
Το ντοκιμαντέρ "Val" (2021) είναι ίσως το πιο συγκινητικό αυτοπορτρέτο ενός ηθοποιού. Το γύρισε με υλικό από όλη του τη ζωή και μοιράστηκε την πορεία του χωρίς φίλτρα. Με αρχειακό υλικό δεκαετιών, από τα γυρίσματα του "Top Gun", τις πρόβες στο Juilliard, μέχρι την περίοδο της ασθένειάς του, έδειξε την αλήθεια του. Όχι για να προκαλέσει οίκτο, αλλά για να ξανασυστηθεί. "I don't sound my normal self yet. But I feel more myself than I have in a long time", θα πει με αφοπλιστική ειλικρίνεια.
Το 2022, στο "Top Gun: Maverick", ο Iceman επέστρεψε. Ο Kilmer εμφανίζεται για λίγα λεπτά, αλλά αρκούν. Ένα cameo, σχεδόν σιωπηλό, μόνο ένα βλέμμα, ένα χαμόγελο, ένα πληκτρολόγιο που γράφει "it's time to let go". Κοιτά τον Maverick και χαμογελά και μέσα σε εκείνο το βλέμμα, ολόκληρη η καριέρα του περνά σαν αστραπή.
Πέθανε την 1η Απριλίου 2025, σε ηλικία 65 ετών, από επιπλοκές πνευμονίας, όπως ανακοίνωσε η κόρη του Μερσέντες Κίλμερ στους New York Times. Ο ηθοποιός, όπως ανέφερε η κόρη του, είχε καταφέρει να ξεπεράσει τον καρκίνο.
"Success is like death. It can come too early. And once it arrives, everything that comes after it is just a memory", είχε πει. Ο Val Kilmer δεν έζησε όπως περίμενε το Χόλιγουντ, δεν έπαιξε όπως ήθελαν οι παραγωγοί και δεν κυνήγησε βραβεία. Ήθελε να είναι απλώς αληθινός. Μέχρι το τέλος.
10 ταινίες του Val Kilmer που αξίζει να δεις
The Doors (1991)
Ο Kilmer χάνεται στην ψυχή του Jim Morrison, σε μια ερμηνεία που ακόμα συζητιέται.
Tombstone (1993)
Ως Doc Holliday, συνδυάζει αλητεία, πόνο και ειρωνεία. "I’m your Huckleberry."
Heat (1995)
Δίπλα σε De Niro και Pacino, κλέβει σκηνές με τη σιωπή του.
Top Gun (1986)
Ο Iceman σε κάνει να ξεχνάς τον Maverick.
Top Gun: Maverick (2022)
Η σιωπηλή του επιστροφή είναι από τις πιο συγκινητικές στιγμές στο σύγχρονο σινεμά.
Batman Forever (1995)
Ο πιο ψυχαναλυτικός Batman της δεκαετίας του '90.
The Saint (1997)
Ένας ρόλος που του επιτρέπει να παίξει με ταυτότητες, προσωπεία και κατασκοπική γοητεία.
The Island of Dr. Moreau (1996)
Για το χάος, τον Brando, και το πώς επιβίωσε ο Kilmer ανάμεσα στους μύθους.
Willow (1988)
Ένας πιο ανάλαφρος ρόλος, γεμάτος χιούμορ και fantasy αύρα.
Val (2021)
Το ντοκιμαντέρ για τη ζωή του, με υλικό που τράβηξε ο ίδιος. Ίσως η πιο σημαντική ερμηνεία της ζωής του.
