Σήμερα ανακοινώθηκε ότι το Νόμπελ Ειρήνης 2025 δεν απονεμήθηκε στον Ντόναλντ Τραμπ (ιαχές χαράς στο σπιτικό μου). Αντί γι’ αυτόν, τιμήθηκε η Μαρία Κορίνα Ματσάδο (María Corina Machado), Βενεζουελάνα αντιπολιτευόμενη, «για την άοκνη προσπάθειά της στην προώθηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων του λαού της» και για τον αγώνα της «για μια δίκαιη και ειρηνική μετάβαση από τη δικτατορία στη δημοκρατία».
Ευτυχώς λοιπόν, η νορβηγική επιτροπή με αυτή της την επιλογή απέδειξε ότι δεν ξεπουλιέται στην πιο κραυγαλέα διεκδίκηση και ότι το Νόμπελ Ειρήνης δεν πρέπει να γίνεται έπαθλο για προπαγάνδα, για διαφημιστικές καμπάνιες ή για προσωπική εκτόξευση. Αν είχε τιμηθεί ο Τραμπ, τότε το βραβείο θα έχανε την αξία του και θα γινόταν ένας θεσμός που ανταμείβει τον πιο θορυβώδη διεκδικητή και όχι τον πραγματικό ειρηνοποιό. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ειρωνεία από το να διεκδικείς βραβείο ειρήνης μέσω πίεσης και απαιτήσεων. Καμία ειρήνη δεν κερδίζεται με διαταγές ή αυτοαναφορικό θόρυβο.
Και στέκομαι εδώ σήμερα σε φεστιβαλικό μουντ χαράς, όχι μόνο επειδή γιορτάζω ότι δεν το πήρε ο Τραμπ, αλλά επειδή είχα κάθε λόγο να θεωρώ γελοίο το ενδεχόμενο να το έπαιρνε.
Η αποστομωτική απάντηση της επιτροπής
Στην ανακοίνωσή της, η νορβηγική επιτροπή του Νόμπελ τόνισε: «Όταν οι αυταρχικοί καταλαμβάνουν την εξουσία, είναι ζωτικής σημασίας να αναγνωρίζουμε τους θαρραλέους υπερασπιστές της ελευθερίας που ξεσηκώνονται και αντιστέκονται». Με άλλα λόγια, η επιτροπή επέλεξε ως αρχή να τιμήσει αυτούς που δεν το ζητούν με φωνές, σόου και αυτοπροβολή, αλλά εκείνους που παλεύουν ενάντια σε καθεστωτικές δυνάμεις, συχνά με κόστος προσωπικό.
Όλα τα λάθη του Τραμπ
Κυρίως τους τελευταίους μήνες, ο Τραμπ έκανε κινήσεις που φαινόταν ότι ήταν σχεδιασμένες για να φτιάξει το αφήγημα του ήρωα και όχι για την πραγματική ειρήνη. Η υποψηφιότητα προτάθηκε από τον βουλευτή Darrell Issa και όταν κράτη όπως το Πακιστάν και η Μάλτα άρχισαν να τον υποστηρίζουν, αυτό του έδινε πάτημα για να λέει ότι έχει διεθνή υποστήριξη. Όσα έκανε κι έλεγε, οι πιέσεις που άσκησε, οι εκστρατείες επίδειξης, όλα αυτά έμοιαζαν με θεατρική παράσταση που ευτυχώς του γύρισαν μπούμερανγκ.
«Δεν θα μου το δώσουν, ό,τι και να κάνω»: Μια φράση που ακούστηκε πολλές φορές, αλλά παράδοξα χρησιμοποιήθηκε και ως «επιχείρημα»: Ήθελε να πουλήσει την εικόνα ότι είναι τόσο υπέρτατος, που το σύστημα τον φοβάται.
Ψηφοθηρικές αναφορές: «Τακτοποίησα Ινδία–Πακιστάν, Σερβία–Κόσοβο, Αίγυπτο–Αιθιοπία» κτλ. Συχνά παρουσίαζε ως κατόρθωμά του διεθνή ζητήματα, λέγοντας ότι είναι «ο ειρηνοποιός». Αλλά οι περισσότερες από αυτές τις διπλωματικές ενέργειες ήταν είτε εκκρεμείς, είτε με ελάχιστα απτά αποτελέσματα ή χρησιμοποιήθηκαν περισσότερο ως ρητορικά εργαλεία.
Πίεση προς τη νορβηγική επιτροπή και κυβερνήσεις: Ο Τραμπ δεν δίστασε να ασκήσει πρωτοφανή πίεση, ακόμα και μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον νορβηγό υπουργό Οικονομικών (και πρώην γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ) Στόλτενμπεργκ, προβάλλοντας ότι «το αξίζει».
Στήριξη από τον Νετανιάχου, αλλά με φωτογραφία AI: Ο ισραηλινός πρωθυπουργός δήλωσε δημόσια «Δώστε το Νόμπελ Ειρήνης στον Τραμπ, το αξίζει»! Και για να μη μείνει μόνο στα λόγια, η ανάρτηση συνοδευόταν από εικόνα τεχνητής νοημοσύνης, όπου ο Νετανιάχου και ο Τραμπ εμφανίζονται να πανηγυρίζουν μπροστά σε μια σκηνή βράβευσης σχεδόν ως παρωδία.
Κομπασμός: Ο Τραμπ δεν προσπάθησε να παρουσιάσει τα επιτεύγματά του με ταπεινότητα. Αντίθετα, έκανε ανοιχτές δηλώσεις για την αξία του, τους «επτά πολέμους που στους οποίους έβαλε τέλος», ότι «κρατάει την ειρήνη» και ότι το σύστημα τον αδικεί. Η άσκηση πίεσης στην επιτροπή και φράσεις όπως: «Χρειάζομαι το βραβείο, είμαι ο καλύτερος υποψήφιος», όπως φάνηκε, δεν αποτέλεσαν ειρηνική προσέγγιση. Αντιθέτως θεωρήθηκε υπερβολική.
Ποια είναι η Μαρία Κορίνα Ματσάδο
Η Ματσάδο είναι Βενεζουελάνα πολιτικός ηγέτης της αντιπολίτευσης, που έχει αφιερώσει πολλά χρόνια στην υπεράσπιση της δημοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων εν μέσω αυταρχικής διακυβέρνησης. Η επιτροπή του Νόμπελ αναγνώρισε ότι εργάστηκε ακούραστα για την υπεράσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων του λαού της, επιμένοντας σε μια ειρηνική αλλαγή καθεστώτος, ακόμη και όταν κινδύνευε προσωπικά.
Το καθεστώς στη Βενεζουέλα έχει αντιμετωπίσει επικρίσεις για εκλογική νοθεία, αυταρχικές πρακτικές, περιορισμούς της ελευθερίας και καταστολή της αντιπολίτευσης. Η Ματσάδο βρέθηκε σε καταστάσεις όπου είχε απαγορευτεί να κατέβει υποψήφια, έχει ζήσει υπό πίεση και είχε διακινδυνεύσει την ασφάλειά της.
Ο αριθμός υποψηφιοτήτων φέτος ήταν 338. Από αυτές, 244 ήταν πρόσωπα και 94 οργανισμοί και η επιλογή της Ματσάδο καταδεικνύει ότι η επιτροπή έστρεψε το βλέμμα της σε έναν αγώνα «από κάτω», σε έναν άνθρωπο που αντιστέκεται, αντί να ανταμείψει όποιον διεκδικούσε πιο φωναχτά. Και αυτή είναι μία λίγο πιο χαρούμενη Παρασκευή.
