Με την εκπνοή του θερινού ηλιοστασίου, η ανθρωπότητα εισήλθε στο βαθύ έρεβος ενός αέναου τρόμου: τα ξημερώματα της 22ας Ιουνίου, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ χτύπησαν το Ιράν, και συγκεκριμένα τρεις πυρηνικούς σταθμούς του.
«Μπορεί να το κάνω, μπορεί και όχι. Κανείς δεν ξέρει τι θέλω να κάνω», δήλωνε προηγουμένως φορώντας καπέλο που έγραφε «Make America Great Again» (MAGA), όπως λέγεται το ακροδεξιό κίνημα που τον ανέδειξε δεύτερη φορά πρόεδρο. Λίγες ημέρες αργότερα, σε έναν ιδεασμό αυτοκρατορικού μεγαλείου, ο Τραμπ εξαπέλυε πόλεμο ενάντια σε μια χώρα 92 εκατομμυρίων, χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου, αρνούμενος να ζητήσει τη συνδρομή των χωρών-συμμάχων των ΗΠΑ – κι ούτε λόγος για το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το έπραξε δε, όχι μόνο χωρίς καμία διαβούλευση με τον αμερικανικό λαό, αλλά έχοντας δεχθεί σφοδρά πυρά εναντίον της προοπτικής ενός τέτοιου πολέμου από το ίδιο του το κίνημα, το MAGA!
Η ανακοίνωση του πολέμου έγινε με ανάρτηση του ίδιου του Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όχι από το Πεντάγωνο όπως συνηθίζεται.
Ο Αμερικανός πρόεδρος σέρνει τις ΗΠΑ -και πιθανόν ολόκληρο τον κόσμο- σε σύρραξη χωρίς καν να έχει μπει στον κόπο να τεκμηριώσει τον ισχυρισμό του ότι το Ιράν απέχει μόλις εβδομάδες από την κατασκευή πυρηνικού όπλου. Και μάλιστα τη στιγμή που η διορισμένη από τον ίδιο επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ Τάλσι Γκάμπαρντ είχε καταθέσει τον Μάρτιο ενώπιον του Κογκρέσου ότι ενώ ο εμπλουτισμός ουρανίου από το Ιράν ήταν στα υψηλότερα επίπεδα, οι ειδικοί δεν πιστεύουν ότι η χώρα εργάζεται για την κατασκευή πυρηνικών. «Δεν με ενδιαφέρει τι είπε», αντιγύριζε αργότερα ο Τραμπ στους δημοσιογράφους. «Νομίζω ότι ήταν πολύ κοντά στο να έχουν [πυρηνικό] όπλο».
Με άλλα λόγια, ο Αμερικανός πρόεδρος διατάζει την υφήλιο να δεχθεί ως αλήθεια αποκλειστικά τον δικό του λόγο, υπό την απειλή της αναντίρρητης αμερικανικής στρατιωτικής ισχύος, την οποία επιδιώκει με δραματικό τρόπο να θέσει υπό τις διαταγές μιας «ενός ανδρός αρχής» - της δικής του.
Γιατί ο τρόπος που πραγματοποιήθηκε η αμερικανική επίθεση εναντίον του Ιράν (η οποία δεν θα τελειώσει στα τρία πλήγματα, κι ας διαλαλεί ο Τραμπ περί του αντιθέτου) έρχεται ως «εξαγωγή» ενός αυταρχικού μοντέλου διακυβέρνησης βασισμένου στην προσωπολατρία, την καταστολή και την απονομιμοποίηση κάθε θεσμικής αντίστασης, μοντέλο το οποίο χτίζει με απόλυτη συνέπεια ο Τραμπ από την πρώτη μέρα.
«Σε διάφορες στιγμές της ιστορίας μας, πρόεδροι έχουν επιδιώξει επιμέρους στοιχεία του σχεδίου του Τραμπ για τη μεγιστοποίηση της προεδρικής ισχύος», έγραφε το CNN. «Αλλά κανείς δεν έχει συνδυάσει την αποφασιστικότητα του Τραμπ να παρακάμψει το Κογκρέσο, να παρακάμψει τα δικαστήρια, να επιβάλει ανεμπόδιστο έλεγχο επί της εκτελεστικής εξουσίας και να κινητοποιήσει ολόκληρη τη δύναμη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης εναντίον όλων όσων θεωρεί εμπόδια στα σχέδιά του: πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις και στοιχεία της κοινωνίας των πολιτών όπως νομικές εταιρείες, πανεπιστήμια και μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, ακόμα και ιδιώτες».
«No King»: Καταρρέει το όραμα των Ιδρυτών των ΗΠΑ;
Ο πόλεμος εναντίον του Ιράν εξάλλου εξαπολύθηκε σε μια περίοδο που στις ΗΠΑ πάνω από 5 εκατ. άνθρωποι διαδήλωναν σε πάνω από 2.000 πόλεις με το σύνθημα «No King» («Κανένας Βασιλιάς»). Οι διαδηλώσεις οργανώθηκαν από το κίνημα 50501 («50 διαδηλώσεις, 50 Πολιτείες, 1 κίνημα») ενάντια στα φαινόμενα δημοκρατικής εκτροπής υπό την ηγεσία Τραμπ – με αφορμή τη πομπώδη στρατιωτική παρέλαση για τα 250 χρόνια του στρατού και τα 79ά γενέθλια του προέδρου.
Το σύνθημα «No Kings» αντανακλά πολύ βαθιά στον αμερικανικό ψυχισμό, αφού μετά την Αμερικανική Επανάσταση και την ανεξαρτητοποίηση των ΗΠΑ από τη Μεγάλη Βρετανία και τον Βασιλιά Γεώργιο Γ΄, τον οποίο θεωρούσαν αυταρχικό και καταπιεστικό, οι ιδρυτές των ΗΠΑ ενσωμάτωσαν στο Σύνταγμα της χώρας (1787) τα θεμέλια προστασίας της δημοκρατίας από κάθε μορφή μοναρχίας, καθώς πίστευαν ότι η τελευταία οδηγεί σε τυραννία.
Σήμερα, ακόμα και συντηρητικοί αναλυτές παραδέχονται ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με την κατάρρευση του οράματος των ιδρυτών τους.
Γι’ αυτό και αρκετά μέλη του Κογκρέσου αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της απόφασης του Τραμπ να βομβαρδίσει το Ιράν. Μεταξύ αυτών, τουλάχιστον δύο Ρεπουμπλικάνοι, ο Ουόρεν Ντέιβινσον, που συνήθως στηρίζει τον Τραμπ, και ο Τόμας Μάσι, δήλωσαν δημόσια ότι η ενέργεια αυτή δεν είναι συνταγματικά θεμελιωμένη. Ο Μάσι μάλιστα κατέθεσε πρόταση νόμου για να απαγορευτεί κάθε στρατιωτική δράση κατά του Ιράν χωρίς επίσημη έγκριση από το Κογκρέσο, την οποία στήριξαν και Δημοκρατικοί, όπως η Αλεξάντρα Οκάσιο Κορτέζ.
Υπενθυμίζουμε ότι κατά την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ είχε αποδειχθεί ήδη τόσο επικίνδυνος που για πρώτη φορά στην ιστορία το αμερικανικό Κογκρέσο είχε εγκρίνει -με ψήφους Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών- Απόφαση για τις Εξουσίες Πολέμου, προκειμένου να τερματίσει τη στήριξη Τραμπ στη Σαουδική Αραβία για τον πόλεμο στην Υεμένη. Και αργότερα, δεύτερη τέτοια απόφαση για να αποτρέψει τον Τραμπ από πιθανό πόλεμο με το Ιράν παρεκτός μετά από έγκριση του Κογκρέσου, αφού εκείνος είχε εγκρίνει τη δολοφονία στο Ιράκ του διοικητή των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν, Κασέμ Σουλεϊμανί. Ο Τραμπ είχε ασκήσει βέτο και στις δύο.
Ο Αμερικανός πρόεδρος υπερασπίστηκε την επίθεση στο Ιράν, αλλά δεν εξήγησε με ποιο νομικό δικαίωμα τις διέταξε χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου, μετέδιδε το NBC.
Κατόπιν εορτής, ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ δήλωσε αόριστα πως η διοίκηση Τραμπ «έδρασε σύμφωνα με τις προϋποθέσεις περί ειδοποίησης, του War Powers Act» και ενημέρωσε τα μέλη του Κογκρέσου αμέσως «μετά την ασφαλή αποχώρηση των αεροσκαφών».
Ο Χέγκσεθ βέβαια «ξέχασε» να αναφέρει πως ο Τραμπ ενημέρωσε μόνο τους Ρεπουμπλικανούς, και όχι τους Δημοκρατικούς του Κογκρέσου, κάτι που όπως έγραφε το Atlantic «δεν συνιστά απλώς μικροπρέπεια – επιβεβαίωσε τις διχαστικές και αυταρχικές μεθόδους ηγεσίας του και προειδοποίησε ότι τα χειρότερα έπονται».
Το MAGA εναντίον του πολέμου
Η πιο αναπάντεχη και ίσως πιο σφοδρή αντιπολίτευση στον Τραμπ, για το ενδεχόμενο πολέμου εναντίον του Ιράν, δεν έχει μέχρι στιγμής έρθει από την αριστερά αλλά από το ίδιο το κίνημα του Τραμπ: το MAGA.
Η ένταση αυτής της αντίδρασης ήταν έκδηλη στην πρόσφατη δίωρη συνέντευξη του Ρεπουμπλικανού γερουσιαστή Τεντ Κρουζ από έναν κορυφαίο εκπρόσωπο του MAGA, τον παρουσιαστή Τάκερ Κάρλσον. Οι δύο άντρες ενεπλάκησαν σε έντονη αντιπαράθεση, με αλληλοκατηγορίες και ειρωνείες, με τον Κάρλσον να κολλάει τελικά στον τοίχο τον Κρουζ, επικρίνοντάς τον γιατί δεν γνωρίζει καν τον πληθυσμό της χώρας (του Ιράν) στην οποία θέλει να επιτεθούν.
Το ενδιαφέρον είναι ότι πριν από τρία χρόνια o Κρουζ είχε απολογηθεί δημοσίως στην εκπομπή του Κάρλσον επειδή είχε χαρακτηρίσει την εισβολή της 6ης Ιανουαρίου 2021 στο Καπιτώλιο ως «τρομοκρατική επίθεση».
Ο Κάρλσον, που εκπέμπει πια από δική του συχνότητα έχοντας φύγει από το Fox News (το οποίο πήρε θέση υπέρ του πολέμου στο Ιράν), εκπροσωπεί τους απομονωτιστές του MAGA, οι οποίοι αντιτίθενται σε πολυδάπανες παρεμβάσεις τον ΗΠΑ στο εξωτερικό.
Ένας άλλος κορυφαίος εκπρόσωπος του κινήματος και πρώην στενός σύμβουλος του Τραμπ, ο Στιβ Μπάνον, στο δημοφιλές podcast του «War Room» επέκρινε μαζί με άλλους δημοφιλείς σχολιαστές του MAGA μια πιθανή επίθεση των ΗΠΑ κατά του Ιράν.
«Όποιος επιθυμεί να εμπλακούν πλήρως οι ΗΠΑ στον πόλεμο Ισραήλ-Ιράν δεν είναι πραγματικά America First/MAGA... Είμαστε κουρασμένοι από τους ξένους πολέμους», δήλωνε και το μέλος του Κογκρέσου Μάρτζορι Τέιλορ Γκριν, από τις πιο πιστές υποστηρίκτριες του Ντόναλντ Τραμπ.
Οι αναλυτές συγκλίνουν ότι η επίθεση του Τραμπ στο Ιράν θεωρείται περίπου προδοσία από μεγάλο μέρος του MAGA, αφού η προεκλογική του εκστρατεία είχε στηριχτεί στην καταδίκη των «αιώνιων πολέμων». Έχει δηλώσει χαρακτηριστικά ότι η εισβολή στο Ιράκ «είναι η χειρότερη απόφαση στην ιστορία των ΗΠΑ», «ένα τεράστιο λάθος», ενώ είχε υποσχεθεί ότι οι ΗΠΑ θα σταματήσουν να ανατρέπουν καθεστώτα για τα οποία «δεν ξέρουν τίποτα».
Οι «αντιρρησίες» του MAGA δεν εκφράζουν κάποια νέα τάση, βέβαια, αλλά αντλούν από μια παράδοση αντιπαρεμβατισμού και απομονωτισμού τμήματος της αμερικανικής δεξιάς και ακροδεξιάς, η οποία όμως εκκινεί από εθνικιστικές ή αντικρατιστικές θέσεις - όχι από διεθνιστικές, φιλειρηνικές ή ηθικές όπως της αριστεράς.
Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι ο Κάρλσον απολογήθηκε τηλεφωνικά στον Τραμπ επειδή χαρακτήρισε «πολεμοκάπηλους» όσους τον συμβουλεύουν να εξαπολύσει επίθεση κατά του Ιράν.
Και ο Μπάνον εθεάθη να γευματίζει στις 19 Ιουνίου με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, αν και δημοσιεύεται ότι επέμεινε στις αντιπολεμικές του θέσεις.
Οι MAGA έσπειραν αυταρχισμό, ο κόσμος θερίζει πόλεμο
Το θέμα όμως δεν είναι αν θα εξευμενιστούν οι MAGA απομονωτιστές και θα στηρίξουν τελικά τον αρχηγό τους στο νέο του διάβημα το οποίο μέχρι πρότινος αποκήρυτταν ως απονενοημένο.
Το θέμα είναι ότι οι ακροδεξιοί του MAGA δημιούργησαν τις συνθήκες για να εξαπολυθεί ο πόλεμος αυτός.
Γιατί ο αυταρχισμός του Τραμπ στο εσωτερικό και η επιθετικότητα του Τραμπ στο εξωτερικό είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Ο αυταρχισμός στο εσωτερικό των ΗΠΑ εξασφαλίζει ότι δεν θα υπάρχει αντίσταση και έλεγχος πουθενά – άρα, ούτε σε κρίσιμες αποφάσεις όπως ο πόλεμος.
Και το MAGA πρωτοστατεί στη διάβρωση θεσμών και δικλίδων ασφαλείας της αμερικανικής δημοκρατίας, είτε αυτή εκφράζεται ως αμνήστευση σχεδόν όλων όσων εισέβαλαν στο Καπιτώλιο, είτε ως σύλληψη πολιτικών αντιπάλων (όπως του Δημοκρατικού γερουσιαστή Άλεξ Παντίλα όταν «τόλμησε» να διακόψει συνέντευξη Τύπου υπουργού για να υποβάλει ερώτηση και του υποψήφιου δημάρχου Νέας Υόρκης Μπραντ Λάντερ από μασκοφόρους του ICE), είτε ως χρησιμοποίηση του στρατού (πεζοναυτών, Εθνοφρουράς) για την αντιμετώπιση διαδηλωτών στο Λος Άντζελες.
Η αμερικανική (και κάθε) ακροδεξιά καλλιεργεί συνθήκες απόλυτης υπακοής στον «ένα και μοναδικό» ηγέτη, οπότε η απόφαση ενός τέτοιου ηγέτη για πολεμική σύρραξη καθίσταται πράξη ισχύος χωρίς συνέπειες.
Γι’ αυτό και δεν θα αποτελέσει έκπληξη αν το MAGA τελικά καταπιεί και τον πόλεμο εναντίον του Ιράν ως απόφαση του «πατερούλη» Τραμπ. Κι η αντιπολεμική τους ρητορική θα αποδειχθεί απλώς άλλο ένα εργαλείο για να ξεκαθαρίζονται «εσωτερικοί εχθροί», όχι για να αποτρέπονται πραγματικοί πόλεμοι.
Πώς ο πόλεμος στο Ιράν θα ολοκληρώσει τον εκφασισμό των ΗΠΑ
Ένας Αμερικανός πρόεδρος που υποσκάπτει τη δημοκρατία στις ΗΠΑ επιτέθηκε σε μια χώρα που δεν έχει δημοκρατία.
Ακόμα και όσοι θεωρούσαν θεμιτή μια τέτοια επίθεση (το αμυντικό-στρατιωτικό κατεστημένο των ΗΠΑ είχε επεξεργαστεί και τέτοιο σενάριο, δεν ήταν κάποια φαεινή ιδέα του Τραμπ), τώρα φοβούνται:
«Ο Τραμπ έκανε το σωστό, αλλά έκανε το σωστό με τον πιο λανθασμένο τρόπο: χωρίς το Κογκρέσο, χωρίς ικανή ηγεσία για να υπερασπιστεί τις ΗΠΑ από την τρομοκρατία, και ενώ έχει εξαπολύσει στο εσωτερικό έναν πολιτισμικό πόλεμο στο μισό έθνος. Ο Τραμπ δεν έβαλε την αμερικανική μπότα στο έδαφος για να πολεμήσει το Ιράν, αλλά έβαλε τις αμερικανικές χερσαίες δυνάμεις για μια απρόκλητη στρατιωτική κατοχή της Καλιφόρνια», γράφει ο Ντέιβιντ Φραμ στο «Atlantic».
Υπάρχει όριο στη μονομερή δράση ενός Αμερικανού προέδρου για αποφάσεις πολέμου. Ο Τραμπ το τράβηξε πιο μακριά από ποτέ «από την εποχή του πολέμου στο Βιετνάμ…» καταλήγει.
Το χειρότερο; Ο πόλεμος στο Ιράν θα ενισχύσει και θα παγιώσει τον εκφασισμό των ΗΠΑ.
«…δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι πιο επικίνδυνο για τη δημοκρατία στην Αμερική αυτή τη στιγμή από το να πάει σε πόλεμο», έγραφε στο Atlantic o Ρόμπερτ Κέιγκαν, ανώτερο στέλεχος του συντηρητικού Brookings Institution, σημειώνοντας πως σήμερα «οι ίδιες οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να μετατραπούν σε στρατιωτική δικτατορία».
«Ο Τραμπ είχε κηρύξει κατάσταση εθνικής έκτακτης ανάγκης ως απάντηση σε μια ανύπαρκτη “εισβολή” από βενεζουελάνικες συμμορίες. Φανταστείτε τι θα κάνει όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται πραγματικά σε πόλεμο με μια χώρα την οποία πολλοί Αμερικανοί φοβούνται. Θα ανεχθεί διαφωνίες εν καιρώ πολέμου; (…) Ακόμη και πρόεδροι που δεν είχαν αυταρχικές προθέσεις έχουν λάβει σε περιόδους πολέμου μέτρα που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν αδιανόητα».
Ενδεχόμενη νίκη του Τραμπ στο Ιράν θα ενισχύσει επιπλέον τις αντιφιλελεύθερες δυνάμεις σε όλο τον κόσμο, παρόλο που και το καθεστώς του Ιράν είναι αντιφιλελεύθερο. «Εάν πέσουν οι μουλάδες, ο Τραμπ και το Ισραήλ θα στηρίξουν πιθανόν κάποιον στρατιωτικό ισχυρό παράγοντα εναντίον των όποιων δημοκρατικών δυνάμεων εκεί».
Ο Κέιγκαν καταλήγει: «Δεν με ενδιαφέρει να χρησιμοποιήσω την αμερικανική στρατιωτική ισχύ για να κάνω τον κόσμο πιο ασφαλή για τη δικτατορία…».
