Paulina Korobkiewicz (Post-Soviet Visions: image and identity in the new Eastern Europe)
Ακολουθώντας τις εξελίξεις και τις ιστορίες, το Pasticcio εμπνέεται και σχολιάζει: την έξοδο των Ελλήνων στα Βαλκάνια της μετα-σοβιετικής περιόδου για το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας, ένα ταξίδι με τρένο στη Ρωσία από τον Τολστόι ως τον Πούτιν, τους ανθρώπους που η καρδιά τους δεν έχει σίδερα για να τους φυλακίσει και τους μάρτυρες του παρελθόντος που αρνούνται να παραμείνουν πλέον σιωπηλοί.
Πατήστε το πλέη στο ντεμπούτο των Soviet Soviet και ετοιμαστείτε να περάσουμε σιγά σιγά από την Άνοιξη στο Καλοκαίρι..
Σόβιετ Σικ
Αριστερά το πρώτο εξώφυλλο για το λανσάρισμα της Vogue Poland τον Φεβρουάριο 2018 με φωτογράφιση από τον Γιούργκεν Τέλερ. Mε δύο καταξιωμένα μοντέλα από την Πολωνία, ένα μαύρο Volga - καμάρι της Σοβιετικής αυτοκινητοβιομηχανίας- και το Ανάκτορο του Πολιτισμού και της Επιστήμης της Βαρσοβίας στο βάθος, δώρο της Σοβιετικής Ένωσης στον λαό της Πολωνίας το 1955. Δεξιά, ένα φωτογραφικό στιγμιότυπο απ’ τον Μάρτιο 1960 και τη "Manifa", δηλαδή την ετήσια πορεία για τα δικαιώματα των γυναικών στη Βαρσοβία, η οποία κατά παράδοση καταλήγει στο προαναφερθέν ανάκτορο. Τον Μάρτιο 2017 η πορεία αυτή είχε τη μεγαλύτερη συμμετοχή στην ιστορία της, με μεγάλο μέρος των πολιτών να διαδηλώνουν εναντίον του εθνικιστικού δεξιού κυβερνώντος κόμματος «Νόμος και Δικαιοσύνη».
Είναι, όμως, τόσο απλά τα πράγματα με τη φωτογράφιση αυτή; Τι γίνεται με την απόδοση της ατμόσφαιρας και της ζωής σε μία μετα-σοβιετική πόλη; Το Calvert Journal, ένα online περιοδικό με στόχο την πολιτιστική εξερεύνηση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, προσφέρει μία ματιά στο ζήτημα εκ των έσω, αναλύοντας την αντιπαράθεση που προκάλεσε το συγκεκριμένο τεύχος, λαμβάνοντας υπόψιν και τις ματαιωμένες ελπίδες του αναγνωστικού κοινού της μεσαίας τάξης. Μίας μεσαίας τάξης που επενδύει στο καπιταλιστικό όνειρο με δανεικά χρήματα που δε θα καταφέρει ποτέ να αποπληρώσει και λαχταρά να πάρει μία γεύση από αυτό μέσα από τις σελίδες ενός όμορφου περιοδικού. Και αντί για αυτό, η πολωνική Vogue, ως άλλη Μαρία Αντουανέτα, λέει «ας φάνε πατάτες».
Το Ημερολόγιο ενός Νορβηγού
Η Minizaitunya Ibyatullina, 102 ετών, στο σπίτι της στη Μπορόβκα, ένα χωριό στο Ταταρσταν. Κρατάει τη φωτογραφία του συζύγου της που πέθανε στον πόλεμο το 1943.
«Η Ρωσία είναι μία χώρα που ζει με ιστορίες. Ιστορίες του τσάρου και του λαού του, του Λενιν και της επανάστασης, του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου. Της μεταμόρφωσης μίας οπισθοδρομικής χώρας σε ένα δυνατό, μοντέρνο, βιομηχανικό κράτος. Του Σπούτνικ, της Λάικα, του Γκαγκάριν. Κι έπειτα της ιστορίας του καθεστώτος του τρόμου του Στάλιν, της ιστορίας μίας χώρας που έγινε απολίθωμα και στο τέλος κατέρρευσε, της ιστορίας του Βλαντιμίρ Πούτιν, του αξιωματικού της K.G.B. που ανέβηκε στην εξουσία όταν επικρατούσε χάος και αποκατέστησε την τάξη. Και πώς το κατάφερε αυτό; Βασιζόμενος σε ιστορίες του παρελθόντος, τις οποίες αφηγήθηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε όλα να οδηγούν δικαιολογημένα στη Ρωσία, όπως αυτή υπάρχει σήμερα.
Όσο μεγάλωνα, η Ρωσία δεν αποτελούσε απλά μία κλειστή προς εμάς χώρα, επομένως και μυστηριώδη, αλλά παρουσιαζόταν και ως πλήρως αντίθετη σε σχέση με τις υπόλοιπες: Εμείς ήμασταν ελεύθεροι, οι Ρώσοι ήταν καταπιεσμένοι. Εμείς ήμασταν οι καλοί, οι Ρώσοι ήταν οι κακοί. Όσο περισσότερο διάβαζα μεγαλώνοντας, τόσο πιο περίπλοκη γινόταν η κατάσταση, καθώς από τη Ρωσία προερχόταν η καλύτερη και πιο έντονη λογοτεχνία: To Έγκλημα και Τιμωρία του Ντοστογιέφσκι, το Πόλεμος και Ειρήνη του Τολστόι, το Ημερολόγιο Eνός Tρελού του Γκόγκολ. Τι είδους χώρα ήταν αυτή με τόσο βάθος ψυχής και τόσο άγριο πνεύμα; Και γιατί εκεί η τόσο εμφανώς εγγενής αδικία της ταξικής κοινωνίας δραστηριοποίησε τους ανθρώπους, πρώτα με τη μορφή της επανάστασης του 1917 και έπειτα με τη δικτατορία του προλεταριάτου που διήρκησε 70 χρόνια; Και γιατί μία όμορφη ιστορία για την ισότητα όλων των ανθρώπων μεταμορφώθηκε σε ιστορία τρόμου, απάνθρωπης βιαιότητας και αθλιότητας;»
Ο Karl Ove Knausgaard είναι διάσημος συγγραφέας από τη Νορβηγία και διηγείται στους New York Times το ταξίδι του στη Ρωσία της λογοτεχνίας και της πολιτικής. Της Ρωσίας των ιστοριών που γνωρίζαμε χωρίς να ξέρουμε πώς τις βίωσε ο κόσμος της.
Κάγκελα Παντού
«Ζούμε σε ένα μέρος όπου δεν μπορούμε να δείξουμε κανένα συναίσθημα – κάτι τέτοιο θεωρείαι ένδειξη αδυναμίας. Με αυτό όμως το πρόγραμμα, μπορούμε να αισθανθούμε, να δείξουμε και να λάβουμε στοργή. Γινόμαστε ψυχροί εδώ μέσα, περισσότερο από όσο ήμασταν όταν μπήκαμε. Αυτά τα σκυλιά μας δίνουν και πάλι τη δυνατότητα να είμαστε άνθρωποι». To Pawsitive Change είναι ένα πρόγραμμα που εφαρμόζεται αυτή τη στιγμή σε 4 φυλακές στην πολιτεία της Καλιφόρνια, με στόχο να φέρει σε επαφή σκυλιά που ήταν καταδικασμένα σε ευθανασία από τα καταφύγια που τα φιλοξενούσαν με ανθρώπους που έχουν καταδικαστεί για εγκλήματα και εκτίουν ποινές φυλάκισης, οι οποίοι αναλαμβάνουν να τα εκπαιδεύσουν, προσφέροντας μία δεύτερη ευκαιρία σε όλους.
Ο Κέρτις Ντόκινς, ο οποίος εκτίει ισόβια για φόνο σε φυλακή του Μίσιγκαν πέρασε τα πρώτα 12 χρόνια της ποινής του γράφοντας διηγήματα. Στέλνοντας την πρώτη συλλογή του στον παγκοσμίου φήμης εκδοτικό οίκο Scribner, κατάφερε, προς έκπληξή του, να υπογράψει συμβόλαιο και το βιβλίο του με τίτλο The Graybar Hotel, το οποίο ρίχνει φως στις ζωές των φυλακισμένων, να θεωρείται μπεστ σέλερ. Μέχρι να ενημερωθεί για τις εξελίξεις ο εισαγγελέας του Μίσιγκαν και να διεκδικήσει το 90% της αμοιβής του, προκειμένου ο Κέρτις να αποπληρώσει έτσι το κόστος διαβίωσής του στη φυλακή. «Χρησιμοποίησε το ταλέντο του και αξιοποιεί με θετικό τρόπο το χρόνο του στη φυλακή, παράγοντας κάτι ουσιαστικό. Η κοινωνία θα έπρεπε να υποστηρίζει μία τέτοια συμπεριφορά 100%», ισχυρίζεται η καθηγητρια Νομικής στο UCLA, Σάρον Ντόλοβιτς.
Οι δύο πλευρές της ιστορίας αναλύονται εδώ και τα συμπεράσματα δικά σας. Φυλακές που τιμωρούν ή σωφρονιστικά ιδρύματα που φροντίζουν για τη βελτίωση των ανθρώπων, παρέχοντάς τους μία αξιοπρεπή ζωή εγκλεισμού, προετοιμάζοντάς τους και για την ουσιώδη επανένταξή τους στη κοινωνία;
Σκιές και Σιωπή
«Το τρυφερό σκίτσο της Πία Γκέρα για την τραγωδία στο σχολείο της Φλόριντα απεικονίζει μια μικρή μαθήτρια να παίρνει από το χέρι τον Άαρον Φάις , τον μεγαλόσωμο βοηθό προπονητή του σχολείου που έπεσε νεκρός προσπαθώντας να σώσει τα παιδιά, για να του γνωρίσει τα θύματα ανάλογων επιθέσεων. Προσπαθούσα να βρω τι μου θυμίζει και τελικά ήταν η στιγμή που η Σκάουτ, που μοιάζει πολύ με το κορίτσι του σκίτσου, με τις φακίδες και τα κοντοκουρεμένα μαλλιά, απλώνει το χέρι και βγάζει από τη σκιά τον "τρομακτικό" Μπου ο οποίος επίσης είχε σώσει την ίδια και τον αδερφό της, στο Σκιές και Σιωπή (To Kill a Mockingbird). Διάβασα τη συνέντευξη της σκιτσογράφου και δεν αναφέρει κάτι σχετικό, αλλά από την άλλη η Χάρπερ Λι βρίσκεται στο υποσυνείδητο. Τέλος πάντων, το βρήκα πολύ συγκινητικό»
Η Λίνα Γιάνναρου είναι δημοσιογράφος, εργάζεται στην Καθημερινή, και τα πάντα ενδιαφέροντα θέματα για τα οποία γράφει ή σχολιάζει είναι η σχεδόν καθημερινή μου απόλαυση. Εδώ η δική της ματιά για την τραγωδία από τους πυροβολισμούς, για ακόμη μία φορά, σε σχολείο στην Αμερική κι εδώ η συνέντευξη της σκιτσογράφου.
Όχι Πια Σιωπηλοί Μάρτυρες
Το περιοδικό W magazine ανέθεσε στον Τζόρνταν Πιλ, υποψήφιο για Όσκαρ με την ταινία-ντεμπούτο του Get Out, και στην Γκρέτα Γκέργουιγκ, υποψήφια για Όσκαρ με την ταινία της Lady Bird να φωτογραφίσουν ιστορίες για το νέο τεύχος του.
O Τζόρνταν Πιλ σκηνοθετεί την Ζανέλ Μονέ σε μια φωτογράφιση για ένα ανδρόγυνο noir, μια δική του εκδοχή της ταινίας Σιωπηλός Μάρτυρας, χαρίζοντας της έναν χιτσκοκικό (δεν κουοτάρω Χατζηγεωργίου) πρωταγωνιστικό ρόλο που παραδοσιακά προοριζόταν για λευκούς άντρες. «Ήθελα να δημιουργήσω μια χιτσκοκική στιγμή που δεν υπάρχει σε καμία ταινία του. Έχω αρχίσει να σκέφτομαι το φύλο και τη φυλή ως ζητήματα στο πλαίσιο των πολιτικών δικαιωμάτων», δηλώνει o Πιλ.
H Γκρέτα Γκέργουιγκ επιλέγει την τραγουδίστρια Φλόρενς Γουέλτς (Florence and the Machine) ως ηρωίδα σε μία σκοτεινή ιστορία, ως μια νοικοκυρά παγιδευμένη για πάντα σε ένα σπίτι και τη φαντασίωσή της να δραπετεύσει από αυτό.
- Γκρέτα Γκέργουιγκ: Μπορούμε να της δώσουμε να κρατάει μια τσάντα; Φλόρενς, το συναίσθημά σου πρέπει να είναι «Είμαι επιτέλους έτοιμη να βγω από το σπίτι»
- Φλόρενς Γουέλτς: Είμαι χαρούμενη που θα βγω επιτέλους; Ή τρομαγμένη;
- Γκρέτα Γκέργουιγκ: Νομίζω είσαι ενθουσιασμένη. Ενθουσιασμένη αλλά και νευρική. Δεν έχεις βγει από το σπίτι εδώ και 12 χρόνια!
- Φλόρενς Γουέλτς: Μπορώ να πληρώνω με πεταλούδες αντί για χρήματα; Αυτά έχω μόνο. Πεταλούδες και δάκρυα.
