Στην Καλιφόρνια του Hollywood, των celebrities, των πολυεθνικών και της πολιτισμικής λήθης, το Coachella ήταν για χρόνια κάτι σαν την Εδέμ της καπιταλιστικής αποθέωσης: πανάκριβα outfits, υπερτιμημένα κοκτέιλ, χορευτικά shows υψηλού budget, glitter στα πρόσωπα και αίμα στις παλάμες - αόρατο μεν, αλλά πάντα εκεί, όπως συμβαίνει άλλωστε σε κάθε μεγάλο γεγονός που επενδύει δισεκατομμύρια για να παρουσιάσει το lifestyle των ανθρώπων με τρόπο που θα ήθελαν να το δουν τα brands και όχι απαραίτητα όπως το βιώνουν οι απλοί επισκέπτες.
Κι όμως, με την εκκίνηση να έχει δοθεί από πέρυσι, στο Coachella 2025 υπήρξαν λαμπερές ρωγμές φωτός μέσα στην πλάνη. Στη μέση της σαγήνης, κάποιοι καλλιτέχνες δεν τραγούδησαν απλώς. Φώναξαν, κατήγγειλαν, δάκρυσαν. Κοίταξαν το κοινό στα μάτια και είπαν: «αυτό που συμβαίνει στη Γάζα δεν είναι "διαμάχη", είναι γενοκτονία».
Και ξάφνου το Coachella έγινε κάτι πολύ περισσότερο από μία πασαρέλα καλλιτεχνικής επιμέλειας. Έγινε χώρος καλλιτεχνικής αντίστασης. Αν και καλλιτέχνες όπως η Beyoncé και ο Kendrick Lamar κατάφεραν στο παρελθόν να περάσουν κοινωνικά μηνύματα μέσα από συμβολισμούς και αισθητική υψηλού επιπέδου, αυτό συνέβαινε πάντα μέσα στο πλαίσιο της πολιτισμικής κατανάλωσης.
Όταν ο πολιτισμός ξεγυμνώνει τις πολιτικές της εθνοκάθαρσης
Ήδη από πέρυσι, αρκετοί καλλιτέχνες είχαν σταθεί ανοιχτά στο πλευρό του παλαιστινιακού λαού, μιλώντας ή περνώντας μηνύματα μέσω της μουσικής τους. Μία εξ αυτών ήταν η Kehlani, η οποία διέδιδε τις απόψεις της πολύ πριν λάμψουν πάνω της οι προβολείς του Coachella.
Το είχε κάνει σε συναυλίες, μέσα από δηλώσεις, αλλά και στο music video του Next 2 U, μιλώντας ξεκάθαρα υπέρ της Παλαιστίνης. Ανοιχτά queer, με φωνή που φτάνει στα charts, η ίδια πήρε θέση. Στην εμφάνισή της στο Coachella 2024 μίλησε για ειρήνη, δικαιοσύνη, και επέμεινε πως δεν είναι τολμηρό να λες ότι δεν πρέπει να πεθαίνουν παιδιά, αλλά αυτονόητο. Το τολμηρό είναι να το λες ξέροντας πως μπορεί να χάσεις δουλειές, χορηγούς και ευκαιρίες.
Η Victoria Monét (μέλος των Artists 4 Ceasefire), είναι από τις αγαπημένες της βιομηχανίας: ταλαντούχα, κομψή, βραβευμένη με Grammy. Πέρυσι όμως χρησιμοποίησε τη φωνή της για να «ενοχλήσει». Στο Coachella φώναξε: "Stop the wars, stop the hate, stop the genocides". Δεν είπε ονόματα. Δεν χρειάστηκε, αφού το “genocide” δεν είναι απλώς μια λέξη. Είναι statement. Και οι εταιρείες που θέλουν τις συναυλίες «απολιτίκ» τρέμουν τέτοιες θέσεις.
Ο Saint Levant με τη σειρά του, απέδειξε πως δεν είναι «άλλος ένας καλλιτέχνης». Είναι ένας Παλαιστίνιος με το μικρόφωνό του στη σκηνή και την καρδιά του στη Γάζα. Λέγοντας «Οι Παλαιστίνιοι γνωρίζουν μόνο την αντίσταση. Θα επιστρέψουμε» και φορώντας keffiyeh στους ώμους, ύψωσε τη φωνή του για τα παιδιά που δεν πρόλαβαν να τον ακούσουν.
Σε ένα φεστιβάλ που καταναλώνει εικόνα και θέαμα, πρόβαλε τη Sol Band - μια μπάντα από τη Γάζα που έπαιξε μέσω video όσο εκείνος ράπαρε ζωντανά - και ένωσε δύο κόσμους: της μουσικής βιομηχανίας και εκείνον του προδιαγεγραμμένου θανάτου. Έδωσε βήμα σε όσους δεν έχουν φωνή, μα η ύπαρξή τους ισοδυναμεί με αντίσταση.
Coachella 2025: Η τέχνη δεν είναι ασφαλής - και ούτε πρέπει να είναι
Με αφετηρία το θάρρος των καλλιτεχνών του Coachella 2024, φέτος, το φεστιβάλ εξελίχθηκε σε μια από τις πιο πολιτικοποιημένες εκδοχές του, με πολλούς συμμετέχοντες να εκφράζουν σθεναρά την υποστήριξή τους προς την Παλαιστίνη και να καταδικάζουν τη συνεχιζόμενη βία στη Γάζα.
Kneecap: Η ιρλανδική φωνή της αντίστασης
Οι σαρωτικοί Kneecap από το Μπέλφαστ, δεν βρέθηκαν στο Coachella για να διασκεδάσουν πρωτίστως τα πλήθη. Ανέβηκαν στη σκηνή για να μας θυμίσουν πως δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Το κάνουν άλλωστε σχεδόν σε κάθε εμφάνισή τους. Το ιρλανδικό ραπ τρίο φώναξε "Free Palestine" και προέβαλε στη γιγαντοοθόνη ένα μοχθηρό "F*** Israel", μεταξύ άλλων. Δεν αρκέστηκαν σε ένα απλό performance, αλλά προχώρησαν σε μία καταγγελτική δήλωση.
Κατηγορώντας το Ισραήλ για γενοκτονία, επέκριναν ταυτόχρονα τη στήριξη των ΗΠΑ, με μηνύματα όπως: «Το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία κατά του παλαιστινιακού λαού. Αυτό υποστηρίζεται από την κυβέρνηση των ΗΠΑ που εξοπλίζει και χρηματοδοτεί το Ισραήλ παρά τα εγκλήματα πολέμου του».
Επιπλέον, ο Mo Chara δήλωσε: «Οι Ιρλανδοί, όχι πολύ καιρό πριν, διώκονταν από τους Βρετανούς, αλλά ποτέ δεν βομβαρδίστηκαν από τους ουρανούς χωρίς να έχουν πού να πάνε. Οι Παλαιστίνιοι δεν έχουν πού να πάνε».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Nicolás Jaar (Darkside): Καταγγελτικές ιστορικές αναλογίες
Κι έπειτα ήρθε ο Nicolás Jaar - ίσως ο πιο υπόγειος, ο πιο σκοτεινός απ’ όλους. Το μέλος του συγκροτήματος Darkside δεν έδωσε φαντασμαγορικό show, αλλά χάρισε στο κοινό καταιγιστικές δηλώσεις υπέρ της Παλαιστίνης και κατά της καταστολής ακτιβιστών στις ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια της εμφάνισής του, τόνισε:
«Η Παλαιστίνη θα είναι ελεύθερη. Στα εδάφη στα οποία βρισκόμαστε τώρα, διαπράχθηκαν οι γενοκτονίες που αποτελούν το πρότυπο για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Παλαιστίνη. Η ίδια ρατσιστική λογική. Πρέπει να συνεχίσουμε να αντιστεκόμαστε, εδώ από την καρδιά του θηρίου. Επειδή αυτή η γενοκτονία χρηματοδοτείται από αμερικανικά χρήματα, με τεχνολογία από τη Silicon Valley, και χάρη στη συνενοχή όλων των πολιτικών αυτής της χώρας».
Ο Jaar συνέδεσε επίσης τη βία στη Γάζα με την ιστορία της αποικιοκρατίας και της γενοκτονίας στις ΗΠΑ, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για συνεχή αντίσταση. Επιπλέον, αναφέρθηκε στην περίπτωση του Μαχμούντ Χαλίλ, φοιτητή που τέθηκε υπό κράτηση από την ICE μετά από διαμαρτυρίες υπέρ της Παλαιστίνης, τονίζοντας: «Ακόμα και το να διαμαρτύρεσαι για μια γενοκτονία που συμβαίνει, σημαίνει ότι μπορείς να απελαθείς, όπως ο Μαχμούντ Χαλίλ».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Green Day: Μια συγκινητική μουσική διαμαρτυρία
Οι θρυλικοί Green Day χρησιμοποίησαν τη σκηνή ως πλατφόρμα πολιτικής έκφρασης, δηλώνοντας την αλληλεγγύη τους προς την Παλαιστίνη και καταδικάζοντας τη βία στη Γάζα. Κατά τη διάρκεια της εμφάνισής τους, ο Billie Joe Armstrong τροποποίησε τους στίχους του τραγουδιού Jesus of Suburbia, αντικαθιστώντας τη φράση "Runnin' away from pain when you've been victimized" με τον στίχο "Runnin' away from pain like the kids from Palestine", αναδεικνύοντας τον πόνο των παιδιών στη Γάζα.
Επιπλέον, στο τραγούδι American Idiot, οι Green Day άλλαξαν τον στίχο "I'm not a part of a redneck agenda" σε "I'm not a part of a MAGA agenda", επικρίνοντας την πολιτική ατζέντα του κινήματος MAGA και του Προέδρου Donald Trump .
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Clairo και Bernie Sanders: Μια πολιτική προσφώνηση
Στο Coachella 2025, η Clairo (Claire Cottrill) ανέβηκε στη σκηνή με μια ιδιαίτερη εισαγωγή από τον γερουσιαστή Bernie Sanders, ο οποίος επαίνεσε τη δέσμευσή της για τα δικαιώματα των γυναικών και την αντίθεσή της στον πόλεμο στη Γάζα. Ο Sanders δήλωσε: «Η Clairo έχει χρησιμοποιήσει τη φήμη της για να αγωνιστεί για τα δικαιώματα των γυναικών και να προσπαθήσει να τερματίσει τον φρικτό, βίαιο πόλεμο στη Γάζα, όπου χιλιάδες γυναίκες και παιδιά σκοτώνονται».
Κατά τη διάρκεια της εμφάνισής της, η τραγουδοποιός παρουσίασε κομμάτια από το άλμπουμ της Charm του 2024, όπως τα Bags, Juna και Steeeam, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα έντονης πολιτικής συνείδησης.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Blonde Redhead: Αλληλεγγύη στους φιλοπαλαιστίνιους φοιτητές
Το αμερικανικό συγκρότημα Blonde Redhead αξιοποίησε την εμφάνισή του στο Coachella για να εκφράσει ανοιχτά την αλληλεγγύη του προς την Παλαιστίνη. Κατά τη διάρκεια του σετ τους, ύψωσαν παλαιστινιακή σημαία και έπαιξαν μια ηχογράφηση του Mahmoud Khalil, φοιτητή του Columbia University, ο οποίος τέθηκε υπό κράτηση από την ICE μετά από συμμετοχή του σε διαδηλώσεις υπέρ της Παλαιστίνης.
Επιπλέον, κρατούσαν πανό με το σύνθημα "Free Them All", αναφερόμενοι στους φοιτητές που συνελήφθησαν και κρατούνται για την υποστήριξή τους προς τα δικαιώματα των Παλαιστινίων.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Amyl and the Sniffers: «Γαμώτο, το να πεθαίνεις για τις μαλακίες των άλλων είναι απαράδεκτο»
Η Amy Taylor, τραγουδίστρια του αυστραλιανού punk συγκροτήματος, δήλωσε κατά τη διάρκεια της εμφάνισής τους στο φεστιβάλ: «Θέλω να εκφράσω την αγάπη και την υποστήριξή μου σε όλους τους τρανς ανθρώπους, τους ομοφυλόφιλους, τους μαύρους, τους μετανάστες -νόμιμους και παράνομους- καθώς και στις γυναίκες και τους άνδρες... Θέλω επίσης να εκφράσω την αγάπη μου προς τον παλαιστινιακό λαό και τον ουκρανικό λαό, γιατί γαμώτο, το να πεθαίνεις για τις μαλακίες των άλλων είναι απαράδεκτο».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Bob Vylan: Οι ζωές των Παλαιστινίων μετράνε
Το βρετανικό punk ντουέτο Bob Vylan χρησιμοποίησε τη σκηνή του φεστιβάλ ως πλατφόρμα για να εκφράσει επίσης την αλληλεγγύη του προς τον παλαιστινιακό λαό. Κατά τη διάρκεια της εμφάνισής τους στη σκηνή Sonora, ο Bobbie Vylan εμφάνισε την παλαιστινιακή σημαία και δήλωσε: «Οι ζωές των Παλαιστινίων πάντα είχαν σημασία, απλώς ποτέ δεν σας το είπαν στην τηλεόραση».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η λογοκρισία στην τέχνη έρχεται (και) με sponsorship
Όπως φανερώνουν η λογοκρισία και η προπαγάνδα που διαδέχτηκαν τις πολιτικές παρεμβάσεις των καλλιτεχνών, το Coachella μπορεί να προσφέρει στους επισκέπτες του χαρά, ξεφάντωμα και ξεγνοιασιά, αλλά ταυτόχρονα είναι ένας αυστηρά ελεγχόμενος μηχανισμός παραγωγής θεάματος - ακόμα και διαμόρφωσης συνειδήσεων.
Όταν ένας καλλιτέχνης ανεβαίνει στη σκηνή, δεν παρουσιάζει απλώς τη μουσική του, αλλά συμμετέχει σε ένα σύστημα προώθησης, με συμφωνίες, χορηγούς, επενδυτές και views στο TikTok να λειτουργούν ως αόρατοι λογοκριτές. Γι’ αυτό οι παρεμβάσεις υπέρ της Παλαιστίνης προκάλεσαν υστερικές αντιδράσεις. Δεν ήταν απλώς «μη αναμενόμενες», αλλά απειλητικές. Γιατί τη στιγμή που η pop κουλτούρα καλείται «να μη φυτρώνει εκεί που δεν τη σπέρνουν», εμφανίστηκε να γίνεται επικίνδυνη.
Στην περίπτωση των Kneecap, η εμφάνισή τους λογοκρίθηκε από τους διοργανωτές. Η Sharon Osbourne, από την ασφάλεια της βίλας της, ζήτησε την απέλασή τους, και τα media εστίασαν περισσότερο στον τρόπο που διαδόθηκαν τα μηνύματα του γκρουπ, παρά στο περιεχόμενό τους. Άλλωστε, είναι πιο εύκολο να αγανακτείς με μια λέξη (f*ck) παρά με μια γενοκτονία.
Η φράση της Osbourne «να ανακληθούν οι βίζες εργασίας τους» δεν είναι αθώα. Είναι ρατσιστική και βαθιά αποκαλυπτική, ισοδυναμώντας με ένα: «Δεν έχετε το δικαίωμα να μιλάτε για την Παλαιστίνη εδώ». Όχι γιατί έθιξαν πραγματικά κάποιον, αλλά γιατί αμφισβήτησαν το προνόμιο εκείνων που χτίζουν καριέρες πάνω στη σιωπή ή στο πλευρό εκείνων που στηρίζουν την εθνοκάθαρση στη Γάζα.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η Osbourne κατηγόρησε και το Coachella για «συνενοχή σε λόγο μίσους». Οι καλλιτέχνες, μέσω μακροσκελούς ανάρτησής τους στο Instagram, έδωσαν τη δική τους αιχμηρή απάντηση στις τελευταίες εξελίξεις, ενώ ο Mo Chara σημείωσε ότι τα σχόλια της Osbourne «δεν αξίζουν απάντηση» και της πρότεινε να ακούσει το κομμάτι War Pigs του συζύγου της, Ozzy. Τόνισε επίσης πως: «Ο φόνος, όχι ο λόγος, είναι επιθετικός». Ο μάνατζερ των Kneecap, Daniel Lambert, δήλωσε ότι οι τα μέλη έχουν δεχθεί απειλές κατά της ζωής τους, αλλά επαίνεσε το θάρρος τους.
Παράλληλα, μετά τη θύελλα που σήκωσαν στο Coachella, οι βρετανικές αρχές ερευνούν βίντεο από συναυλία τους στο Λονδίνο το 2024, όπου φήμες θέλουν να φώναξαν "Up Hamas, up Hezbollah". Η υπόθεση εξετάζεται μάλιστα από την Αντιτρομοκρατική Μονάδα, καθώς η υποστήριξη προς τρομοκρατικές οργανώσεις θεωρείται ποινικό αδίκημα.
Ακόμα και οι Green Day προκάλεσαν αντιδράσεις, αφού ο David Draiman των Disturbed, ενοχλημένος από την στήριξή τους στην Παλαιστίνη, προσκάλεσε τον Armstrong να «ακούσει την ισραηλινή πλευρά».
Πέρυσι δε, η Kehlani είδε τη δημόσια εικόνα της να τραυματίζεται. Το Cornell University ακύρωσε εμφάνισή της - γιατί ο πολιτισμός του “cancel” δεν ακυρώνει ρατσιστές, βιαστές, ή δολοφόνους αλλά όσους μιλούν για ανθρώπινα δικαιώματα όταν τα θύματα δεν εξυπηρετούν το αφήγημα της Δύσης. Και η Victoria Monét, αντιμετωπίστηκε με νευρικότητα και τα mainstream media απέφυγαν να αναμεταδώσουν τα λόγια της.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Οι ρωγμές που άνοιξαν δεν θα κλείσουν
Ζούμε σε μια εποχή όπου ο πολιτισμός παγιδεύεται μεταξύ συμβολικής υποστήριξης και ξεπλύματος. Εταιρείες ντύνουν τα λογότυπά τους στα χρώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας για τον Ιούνιο και μετά κόβουν τις χρηματοδοτήσεις. Η Rihanna ανεβαίνει στο Super Bowl χωρίς να πει λέξη, αλλά η εγκυμοσύνη της αρκεί για να θεωρηθεί η εμφάνισή της επαναστατική - όπως και ένα «βαρβάτο» beef μεταξύ δύο ράπερ. Η έννοια της εξέγερσης γίνεται προϊόν marketing.
Και ξαφνικά, μέσα στο υποκριτικό αυτό κλίμα, κάποιοι μίλησαν με την ψυχή τους για την Παλαιστίνη. Όχι με «ισαποστακισμό», ούτε με δάκρυα για «όλα τα θύματα». Μίλησαν για γενοκτονία, για κατοχή, για απελευθέρωση. Και το είπαν εκεί που μηνύματα σαν κι αυτά «δεν περνάνε». Αυτό που συνέβη στο Coachella είναι ένα ρήγμα για τον κόσμο του θεάματος. Μικρό, αλλά υπαρκτό. Και δεν κλείνει με ένα story ή μερικές απειλές.
Ό,τι συνέβη ήταν αυθόρμητο, ριζοσπαστικό, χωρίς branding, χωρίς σπόνσορες. Ήταν οι φωνές ανθρώπων που δεν ήθελαν να μείνουν θεατές και performers. Και το ερώτημα δεν είναι αν η τέχνη μπορεί να σώσει, αλλά αν μπορεί να ξεγυμνώσει, να δείξει την υποκρισία, τη λογοκρισία και την ομερτά της εποχής.
Οι καλλιτέχνες αυτοί δεν θα βραβευτούν. Μπορεί και να τιμωρηθούν. Κάποιοι ήδη έχασαν δουλειές, και άλλοι κατηγορούνται για «προπαγάνδα» και υποστήριξη τρομοκρατικών οργανώσεων. Εκεί κρύβεται όμως το θάρρος τους: στο ότι ήξεραν το τίμημα και το πλήρωσαν. Στο ότι έκαναν το αυτονόητο να μοιάζει με επανάσταση. Στο ότι, για λίγα λεπτά, έκαναν την pop βιομηχανία και το Coachella να θυμίζουν πεδίο αντίστασης.
