Καθ όλη τη διάρκεια και εξέλιξη της Αμερικανικής πολιτικής ιστορίας δύο κόμματα μονοπωλούσαν τη διακυβέρνηση της χώρας μέχρι και σήμερα, ενώ από το 1854 και έπειτα το Δημοκρατικό και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα εναλλάσσονται ανελλιπώς στην εξουσία. Ο τρόπος με τον οποίο δομήθηκε το πολιτικό σύστημα και οι θεσμοί με τους οποίους το στελέχωσαν οι «πατέρες» της Αμερικανικής Δημοκρατίας ουσιαστικά καθιστά σχεδόν αδύνατη την ανάδειξη ενός νέου κόμματος, κάτι που απλούστερα σημαίνει πως η γνωστή στους πολίτες της ΕΕ εικόνα των πολύχρωμων κοινοβουλίων και ριζικά διαφορετικών από άποψη ιδεολογίας και πρακτικής κομμάτων είναι εντελώς άγνωστη στις ΗΠΑ.
Παρόλα αυτά, τα δύο μεγάλα κόμματα, ως δυναμικοί πολιτικοί οργανισμοί, εξελίχθηκαν μαζί με την παλαιότερη σύγχρονη δημοκρατία την οποία κατά καιρούς κυβέρνησαν, καθώς η ιδεολογία, η στελέχωση, η ανθρωπογεωγραφία και οι σφαίρες επιρροής τους άλλαξαν ριζικά από τον 19ο αιώνα έως και σήμερα. Τόσο το Δημοκρατικό όσο και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα σημάδεψαν την Αμερικανική αλλά και την παγκόσμια ιστορία, ενώ μετά και τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την έναρξη της εποχής της λεγόμενης Αμερικανικής Ηγεμονίας οι πολιτικές τους και οι επιδιώξεις τους αφήνουν όλο και μεγαλύτερο αποτύπωμα στη σύγχρονη πραγματικότητα, σε παγκόσμια πλέον κλίμακα. Ας το δούμε λίγο περισσότερο αναλυτικά:
Δημοκρατικό Κόμμα
Έτος Ίδρυσης: 1828
Τρέχουσα Ιδεολογία: Κοινωνικός Φιλελευθερισμός
Πολιτική τοποθέτηση σε όρους του 20ου αιώνα: Κέντρο, σημαντικά μειοψηφικά Κεντροαριστερά και Κεντροδεξιά
Έμβλημα: Γάιδαρος
Χρώμα: Μπλε
Σημαντικότεροι Δημοκρατικοί Πρόεδροι: Άντριου Τζάκσον, Γούντροου Γουίλσον, Φρανκ Ντελάνο Ρούζβελτ, Τζων Κέννεντι, Λίντον Τζόνσον, Μπιλ Κλίντον, Μπαράκ Ομπάμα
Βασισμένο στην πολιτική κληρονομιά του Τόμας Τζέφερσον, το Δημοκρατικό Κόμμα ιδρύθηκε από τον μετέπειτα Πρόεδρο των ΗΠΑ, Άντριου Τζάκσον. Ο ιδρυτικός πυρήνας των ιδεών του ανήκε στον κλασσικό Φιλελευθερισμό, την πίστη δηλαδή στις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές ελευθερίες, στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία και την ελεύθερη αγορά. Σημαντικό στοιχείο—και καθοριστικό για την εξέλιξη της ιστορίας—είναι το γεγονός πως μια από τις κυριότερες σφαίρες επιρροής του Δημοκρατικού κόμματος ήταν ο Αμερικάνικος Νότος, όπου ο λόγος του και η πολιτική του είχαν έναν πολύ πιο έντονο λαϊκιστικό και αντιδραστικό απέναντι στο σύστημα της εποχής χαρακτήρα.
Κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού Εμφύλιου Πολέμου (1861-1865) το Δημοκρατικό κόμμα χωρίστηκε στους υποστηρικτές της εμπόλεμης σύρραξης και σε εκείνους που πίστευαν σε μια συναινετική λύση ειρήνης με τη νεοσύστατη Ομοσπονδία Αμερικανικών Πολιτειών, τον γνωστό και ως Νότο. Εν τέλει η στήριξη των πρώτων στο πρόσωπο του πρώτου Ρεπουμπλικάνου Προέδρου Αβραάμ Λίνκολν αποδείχτηκε καθοριστική στην επανεκλογή του και ενίσχυσε περισσότερο την πολιτική δύναμη την Ένωσης Αμερικανικών Πολιτειών, δηλαδή του Βορρά, στην προσπάθεια της για την τελική επικράτηση στον εμφύλιο.
Προς το τέλος του 19ου αιώνα, το Δημοκρατικό κόμμα μετακινήθηκε κοινωνικά σημαντικά προς τα αριστερά ενώ από το 1930 και έπειτα, υπό την ηγεσία του μακροβιότερου Προέδρου των ΗΠΑ Φρανκ Ντελάνο Ρούζβελτ, το κόμμα απέκτησε τον χαρακτήρα που έχει έως και σήμερα, υιοθετώντας τις ιδέες του Κοινωνικού Φιλελευθερισμού, πιστεύοντας δηλαδή στην ισορροπία ανάμεσα στην ενίσχυση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και ευθύνης με την θέσπιση και την προστασία του κοινωνικού κράτους και την έννοια των ίσων ευκαιριών.
Το επίσημο έμβλημα του Δημοκρατικού Κόμματος
Ρεπουμπλικανικό Κόμμα
Έτος Ίδρυσης: 1854
Τρέχουσα Ιδεολογία: Οικονομικός Φιλελευθερισμός
Πολιτική τοποθέτηση σε όρους 20ου αιώνα: Δεξιά, σημαντική Κεντροδεξιά εσωκομματική τάση, κοινωνική λαϊκή δεξιά
Έμβημα: Αφρικανικός Ελέφαντας
Χρώμα: Κόκκινο
Σημαντικότεροι Ρεπουμπλικάνοι Πρόεδροι: Αβράαμ Λίκολν, Γουίλιαμ Μακ Κίνλεη, Τεντ Ρούζβελτ, Ντουάιτ Άιζενχαουερ, Ρίτσαρντ Νιξον, Ρόναλντ Ρήγκαν, Τζωρτζ Γουόκερ Μπους
Ιδρύθηκε το 1854, με κινητήρια δύναμη τη φιλοσοφία του Ρεπουμπλικανισμού, τις ιδέες δηλαδή που οδήγησαν στον πόλεμο της Αμερικανικής Επανάστασης και την Αμερικανική Ανεξαρτησία από τη Μεγάλη Βρετανία και που θέσπισαν το πλαίσιο πάνω στο οποίο θα χτιζόταν το νέο Αμερικανικό έθνος. Ενάντια σε κάθε μορφή αριστοκρατίας, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα προώθησε κατά την πρώιμη ιστορία του τις ιδέες της αδιαμφισβήτητης και απαράβατης ατομικής ελευθερίας, των ατομικών δικαιωμάτων και της προσήλωσης στην θέσπιση και την προώθηση της ελευθερίας ως τρόπο ζωής, πέρα από απλώς πολιτική πεποίθηση. Το Ρεπουμπλικανικό κόμμα ανέπτυξε τις δυνάμεις του ραγδαία ενώ καθιερώθηκε στη συνείδηση των Αμερικανών πολιτών ως κόμμα εξουσίας με την ανάδειξη του Αβραάμ Λίνκολν στην προεδρία των ΗΠΑ το 1860.
Με κυριότερη σφαίρα επιρροής τις Πολιτείες του σταδιακά εμβιομηχανοποιημένου Βορρά, το Ρεπουμπλικανικό κόμμα κυριάρχησε κατά τη διάρκεια αλλά και μετά τη λήξη του Εμφυλίου και συχνά του αποδίδεται η κληρονομιά της θέσπισης του σύγχρονου Αμερικανικού Κράτους, μετά και την επανένωση με τον Νότο.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, το Ρεπουμπλικανικό κόμμα στράφηκε στην υιοθέτηση πολιτικών φιλικότερων προς την ανάπτυξη της ελεύθερης οικονομίας, μεταμορφώνοντας σταδιακά τον χαρακτήρα του σε κόμμα της οικονομικής ελίτ. Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Πρόεδρος Τέντυ Ρούζβελτ έκρινε εξίσου αναγκαία τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθώς θα είχαν καθοριστική συμβολή στον δρόμο για την οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ και την ενίσχυση της θέσης της χώρας στο διεθνές εμπόριο. Όμως, το Ρεπουμπλικανικό κόμμα ήταν εκείνο που δέχτηκε το μεγαλύτερο πλήγμα από το κραχ του 1929 και την μετέπειτα εποχή της θέσπισης κοινωνικών προγραμμάτων υποστήριξης στο πνεύμα του New Deal, όταν και άλλαξε άρδην ο πολιτικός χάρτης των ΗΠΑ.
Σταδιακά, το Ρεπουμπλικανικό κόμμα μετακινήθηκε προς τον κοινωνικό συντηρητισμό, προσελκύοντας δυνάμεις από τις πάλαι πότε εχθρικές προς εκείνο Νότιες πολιτείες ενώ έχασε την υποστήριξη των μειονοτήτων και δη των αφροαμερικανών, οι οποίοι μετακινήθηκαν προς το πλέον περισσότερο κοινωνικό Δημοκρατικό κόμμα.
Το επίσημο έμβλημα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.
Β’ Παγκόσμιος και σύγχρονη Αμερικάνικη πολιτική ιστορία
Μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου τα δύο μεγάλα κόμματα απέκτησαν εν πολλοίς τον σύγχρονο χαρακτήρα τους με το Δημοκρατικό κόμμα να αποκτά έναν σύγχρονο φιλελεύθερο και κοινωνικό χαρακτήρα και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα να προωθεί τη laissez-faire οικονομική φιλοσοφία και περισσότερο κοινωνικά συντηρητικές ιδέες. Παρότι και τα δύο κόμματα τάσσονται αναφανδόν υπέρ της ελεύθερης οικονομίας και του καπιταλισμού ως οικονομικό και πολιτικό σύστημα, οι μεν Δημοκρατικοί προωθούν τον διορθωτικά παρεμβατικό ρόλο του κράτους στην οικονομία και την αύξηση των φόρων στην κοινωνία των 2/3 προς όφελος της κοινωνίας του 1/3, οι δε Ρεπουμπλικάνοι θεωρούν πως όσο μικρότερη και λιγότερο παρεμβατική είναι η κυβέρνηση, τόσο το καλύτερο, ενώ παράλληλα πιστεύουν στην κατά το δυνατόν λιγότερη φορολογία προς όφελος την οικονομικής ανάπτυξης και της αύξησης των θέσεων εργασίας.
Πέραν όμως την οικονομικής φιλοσοφίας, όπου αρκετά συχνά επιτυγχάνονται σημαντικοί συμβιβασμοί ανάμεσα στα δύο κόμματα, το μεγαλύτερο πεδίο μάχης ανάμεσα τους είναι η κοινωνική τους φιλοσοφία. Οι μεν Δημοκρατικοί στηρίζουν τις Ευρωπαϊκές ιδέες του κοινωνικού κράτους και της καθολικής κοινωνικής ασφάλισης, ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι τάσσονται φανατικά υπέρ της καθολικά ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Όσον αφορά το ζήτημα των εκτρώσεων, οι Δημοκρατικοί θεωρούν πως πρέπει να αποτελεί ατομική ελευθερία και δικαίωμα ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι επιθυμούν να απαγορευτούν οι εκτρώσεις δια νόμου. Καθώς η επιρροή της θρησκευτικής πεποίθησης είναι σημαντικά εντονότερη στον σχεδιασμό των Ρεπουμπλικανικών πολιτικών, εύλογα αντιλαμβάνεται κανείς πως υπάρχει σημαντικό χάσμα ανάμεσα στα δύο κόμματα και όσον αφορά τον γάμο των ομοφυλοφίλων ενώ ακόμα ένα σημαντικό σημείο αντιπαράθεσης είναι το ζήτημα της καθολικής κατάργησης ή μη της θανατικής ποινής, ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι αρνούνται πεισματικά κάθε πολιτική που μπορεί να οδηγήσει σε περικοπή των δαπανών υπέρ της ενίσχυσης της εθνικής άμυνας και της μείωσης του προϋπολογισμού κατά των ενόπλων δυνάμεων.
Όσον αφορά τη μεταναστευτική πολιτική—και δη το ζήτημα της παράνομης μετανάστευσης, ένα από τα βασικά θέματα και της φετινής προεκλογικής καμπάνιας—το Δημοκρατικό κόμμα τάσσεται υπέρ μιας περισσότερο μετριοπαθούς και ανοικτής πολιτικής υποδοχής και νομιμοποίησης των μεταναστών ενώ το Ρεπουμπλικανικό κόμμα τάσσεται γενικώς υπέρ μιας αυστηρότερης διαχείρισης του ζητήματος.
Τέλος, στο μείζον ζήτημα της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης του περιβάλλοντος, οι Δημοκρατικοί προωθούν άμεσες πολιτικές αντιμετώπισης του επιστημονικά αποδεδειγμένου προβλήματος την ίδια στιγμή που αρκετοί Ρεπουμπλικάνοι αξιωματούχοι αρνούνται ακόμα και την ύπαρξη του.
Ο αφρικανικός ελέφαντας και ο γάιδαρος θα αναμετρηθούν ξανά, την Τρίτη 8 Νοεμβρίου.
Το έτος 2016
Η φετινή προεκλογική εκστρατεία ανέδειξε την κρίση ιδεολογικής ταυτότητας που τόσο το Δημοκρατικό όσο και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα αντιμετωπίζουν. Μπορεί η Χίλαρι Κλίντον να κέρδισε το χρίσμα των Δημοκρατικών όμως η δυναμική του πρώην εσωκομματικού της αντιπάλου Μπέρνι Σάντερς αναγκάζει τους Δημοκρατικούς να στραφούν προς περισσότερο «ευρωπαϊκές» κοινωνικές πολιτικές, ιστορικά ανεφάρμοστες για τα Αμερικανικά δεδομένα.
Από την άλλη μεριά, η ανάδειξη της υποψηφιότητας του Ντόναλντ Τραμπ και η αποστροφή προς το πρόσωπο του από τα περισσότερο προβεβλημένα πρόσωπα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος έχουν ήδη σημάνει την έναρξη μιας επίπονης περιόδου εσωτερικής αναζήτησης πολιτικής ταυτότητας για το "Grand Old Party" σε σημείο που μια πιθανή επικράτηση του Τραμπ έναντι της Κλίντον περισσότερο θα μπερδέψει παρά θα ξεκαθαρίσει τα πράγματα εσωκομματικά.
