«Στην τελευταία ετήσια συνεδρίαση που πραγματοποιήσαμε οι πρόεδροι των δικηγορικών συλλόγων της Ευρώπης (όχι μόνο της ΕΕ) στη Βιέννη, δίπλα μου στο τραπέζι καθόταν ο Εγγλέζος ομόλογός μου και πιο μακριά ο πρόεδρος του Ουγγρικού Δικηγορικού Συλλόγου. Ο Εγγλέζος είχε ήδη διαβάσει την έκθεση που είχαμε καταθέσει για τη λειτουργία του Κράτους Δικαίου στην Ελλάδα σε όλους τους Ευρωπαίους συναδέλφους μας. Γυρνά λοιπόν και, με το γνωστό βρετανικό φλεγματικό χιούμορ, μου λέει: “Μήπως να κάτσετε δίπλα στον συνάδελφο από την Ουγγαρία, γιατί προς τα εκεί σας βλέπω να πηγαίνετε στην Ελλάδα;”». Σε αυτό το ανεκδοτολογικό περιστατικό αναφέρθηκε ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών Δημήτρης Βερβεσός στον χαιρετισμό του στη συνέντευξη Τύπου «Δημοκρατία Χωρίς Οξυγόνο» στις 4 Φεβρουαρίου, κατά την οποία παρουσιάστηκε η κοινή έκθεση για το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα, που κατέθεσαν για τρίτη συνεχή χρονιά το 2024 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανεξάρτητες οργανώσεις. Το περιστατικό αναδεικνύει γλαφυρά το γεγονός ότι η χώρα μας αρχίζει να θυμίζει σε αυταρχισμό την Ουγγαρία του Όρμπαν.
Η έκθεση κατατέθηκε στο πλαίσιο του ετήσιου ελέγχου εθνικών συστημάτων από το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ), την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ), τη HIAS Ελλάδος, τη Homo Digitalis, την Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA), τους Reporters United, το Solomon και το Vouliwatch.
Ενώ υπάρχουν καταδίκες για την Ελλάδα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και άλλους διεθνείς θεσμούς, «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο έργο της να ελέγχει το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα ετησίως, δεν βλέπει δομικά ζητήματα στην αξιοπιστία της Δικαιοσύνης. Δεν τα αποτυπώνει, δεν τα καταγράφει και δεν τα αξιολογεί ως οφείλει, κι αυτό δυστυχώς έχει ως αποτέλεσμα να ερμηνεύεται η ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από την ελληνική κυβέρνηση ως θετική επιβεβαίωση του έργου, των πολιτικών και των πρακτικών της», τόνισε ο δικηγόρος Μίνως Μουζουράκης, εκπροσωπώντας την Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA). «Αυτό εμείς, σήμερα και κάθε μέρα, ζητάμε να αλλάξει».
«Απαιτούμε ξεκάθαρα την αλλαγή της προσέγγισης της Κομισιόν, με έμφαση όχι στις “δεσμεύσεις” ή “προθέσεις” του κράτους, αλλά στη ρεαλιστική αποτύπωση της κατάστασης στη χώρα. Στο πλαίσιο αυτό, οι συστηματικές παραβιάσεις θεμελιωδών αρχών του Κράτους Δικαίου δεν μπορούν να εκλαμβάνονται ως μεμονωμένα περιστατικά», αναφέρεται στη σύνοψη της Έκθεσης.
Στην εκτενή έκθεση (διαβάστε εδώ την περίληψή της στα ελληνικά και εδώ ολόκληρη την έκθεση στα αγγλικά), τεκμηριώνονται συστηματικές παραβιάσεις θεμελιωδών αρχών του Κράτους Δικαίου στη χώρα μας.
Lobbying; Τι είναι αυτό;
Στο Μητρώο Διαφάνειας έχουν περιληφθεί «μόλις 34 εγγραφές και εννιά συναντήσεις σε ένα έτος. Με άλλα λόγια, μέσα σε ένα χρόνο το πολιτικό προσωπικό του τόπου μας φαίνεται να έχει συναντηθεί μόλις εννιά φορές με εκπροσώπους συμφερόντων», τόνισε κατά την παρουσίαση της έκθεσης ο Στέφανος Λουκόπουλος, εκπροσωπώντας το Vouliwatch. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τον νόμο για το lobbying εξαιρούνται οι «in house lobbyists» (σ.σ.: οι λομπίστες που εκπροσωπούν μόνο τον εργοδότη τους και αφιερώνουν τουλάχιστον το ένα τρίτο του εργασιακού τους χρόνου στο λόμπινγκ), «δηλαδή η συντριπτική πλειοψηφία του lobbying στην Ελλάδα», σημειώνεται στην έκθεση.
«Δεν γνωρίζουμε τι συζητούν όταν συναντιούνται, υπάρχει γενικόλογη καταγραφή των στόχων των συναντήσεων και χαμηλή συμμετοχή», συμπλήρωσε ο κ. Λουκόπουλος, συμπληρώνοντας πως οι πρώτες δηλώσεις φορέων συμφερόντων έγιναν μόλις το 2024. Χαρακτηριστικό είναι επίσης πως «έκθεση του ΟΟΣΑ δείχνει ότι το 75% των δημοσίων υπαλλήλων αγνοεί πλήρως τον νόμο».
Αδιαφάνεια για τα δώρα σε πολιτικούς
«Το Μητρώο Δώρων στον πρωθυπουργό και τους 60 υπουργούς και υφυπουργούς δημοσιεύτηκε πρώτη φορά τον Μάιο του 2024 με καθυστέρηση χρόνων και μετά από πιέσεις. Δεν εξασφαλίζεται στην πράξη η απαιτούμενη διαφάνεια για τα δώρα σε πολιτικά πρόσωπα», τόνισε ο Στέφανος Λουκόπουλος. Η μορφή και το περιεχόμενο του Μητρώου εγείρει προβληματισμούς, καθώς «φαίνεται να είναι ανεπίσημος, ανυπόγραφος, και να αναφέρεται σε σύνολο μόνο 25 δώρων με παραλήπτες τέσσερα πολιτικά πρόσωπα κατά το διάστημα 2022-2023. Την ίδια στιγμή, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει δηλώσει 85 δώρα». Τέλος, τα δώρα σε βουλευτές εξακολουθούν να μη δημοσιεύονται.
Στην έκθεση σημειώνεται ακόμα ότι «δεν έχει δημοσιευτεί από την προεδρία της κυβέρνησης ο συγκεντρωτικός κατάλογος των συνεργατών των ιδιαίτερων γραφείων υπουργών, υφυπουργών, γενικών και ειδικών γραμματέων, ούτε η ετήσια έκθεση με στοιχεία για τον αριθμό και τα μισθολογικά κλιμάκιά τους, παρά τις σχετικές συστάσεις της GRECO. Από τις δε ιστοσελίδες των περισσότερων Υπουργείων λείπουν τα στοιχεία των συνεργατών ιδιαίτερων γραφείων».
Πόθεν έσχες «για τα μάτια του κόσμου»
Πλέον, οι δηλώσεις περιουσιακής κατάστασης των πολιτικών προσώπων «παραμένουν αναρτημένες για λιγότερο χρόνο», ανέφερε ο κ. Λουκόπουλος. Ως αποτέλεσμα, σήμερα είναι διαθέσιμες μόνο από το έτος χρήσης 2021 κι εξής. Ταυτόχρονα, οι προθεσμίες για την υποβολή τους μπορούν να χαρακτηριστούν ενδεικτικές, καθώς δίνονται διαρκώς παρατάσεις, οπότε δεν ελέγχονται έγκαιρα.
Η Ελλάδα σφυρίζει αδιάφορα για τους whistleblowers
Ανεφάρμοστος φαίνεται να μένει και ο νόμος για τους whistleblowers, σημείωσε ο Στέφανος Λουκόπουλος. Αυτό αναδεικνύεται περίτρανα καταρχάς καθώς «το 71% των δημοσίων υπαλλήλων δεν γνωρίζει τον νόμο αυτό», όπως συμπέρανε έκθεση του ΟΟΣΑ. Αν δεν γνωρίζουν οι υπάλληλοι, τότε πώς τον εφαρμόζουν δημόσιοι φορείς, και δη υπουργεία;
Τα βήματα μάλιστα γίνονται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Όπως τόνισε ο κ. Λουκόπουλος, «η άρση προστασίας των δύο βασικών καταγγελλόντων της Novartis δημιουργεί επικίνδυνο προηγούμενο, αποτρέποντας νέες καταγγελίες και υπονομεύοντας τον ίδιο τον θεσμό των whistleblowers».
Δικαίωμα πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία
«Οι αρχές συνεχίζουν να αποφεύγουν τη δημοσίευση εγγράφων και αγνοούν αιτήματα πληροφόρησης», είπε ο κ. Λουκόπουλος. Αυτό, ελλείψει πρόσβασης σε έγγραφα, εκ των οποίων πολλά θα έπρεπε να είναι δημόσια, «μας οδηγεί είτε στο να προσφεύγουμε στη Δικαιοσύνη, είτε να παρατάμε μια υπόθεση».
Νομοθετούν «όπως τους βολεύει»
Τα στοιχεία είναι σοκαριστικά. Σύμφωνα με έρευνα του Vouliwatch, «το 42% των νομοσχεδίων του 2024 τέθηκαν σε δημόσια διαβούλευση για λιγότερο από 14 ημέρες, παραβιάζοντας στην ουσία τον νόμο 4622 του ’19», είπε ο κ. Λουκόπουλος. «Στην ίδια έρευνα, εντοπίσαμε ότι στα 46 από τα 48 νομοσχέδια οι υπουργικές τροπολογίες ήταν εκπρόθεσμες. Το 56% κατατέθηκαν την ημέρα ή την παραμονή της ψήφισης του νόμου. Και ότι το 96% των τροπολογιών ήταν άσχετες με το αρχικό νομοσχέδιο».
Από τα Τέμπη στην Πύλο, μια παραβίαση Κράτους Δικαίου δρόμος
Επτά στους δέκα συμπολίτες μας δηλώνουν σήμερα απερίφραστα ότι δεν εμπιστεύονται την ελληνική Δικαιοσύνη, σύμφωνα με έρευνα της Public Issue. Αυτό είναι πολύ σοβαρό. «Κλονίζει τα θεμέλια της Δημοκρατίας, καθώς η αποστολή της Δικαιοσύνης είναι να αποτελεί το ασφαλές καταφύγιο του πολίτη, ιδίως του πιο αδύναμου», επισήμανε στον χαιρετισμό του ο τέως αντιπρόεδρος του ΔΣΑ, Αλέξανδρος Μαντζούτσος.
Κι όποιος αδιαφορεί όταν δεν αποδίδεται Δικαιοσύνη για τα καταπατημένα δικαιώματα των πιο αδύναμων εκ των αδυνάμων, για παράδειγμα των προσφύγων (στους οποίους περιλαμβάνονται και παιδιά), πλανάται πλάνη οικτρά αν νομίζει ότι η δική του μοίρα θα αποδειχθεί διαφορετική όταν έρθει η ώρα.
«Ως προς την αναποτελεσματικότητα των ερευνών, δυστυχώς τα κοινά χαρακτηριστικά της υπόθεσης των Τεμπών με εκείνη της Πύλου είναι πολλά», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μουζουράκης, παρουσιάζοντας την έκθεση. Για παράδειγμα, «στην Πύλο η κάμερα του σκάφους που προσέγγισε το αλιευτικό Adriana δεν λειτουργούσε, εν έτει 2023, οι συνομιλίες του σκάφους του Λιμενικού με το XR της Έρευνας και Διάσωσης δεν έχουν καταγραφεί και δεν έχουν διατεθεί στη δικογραφία της υπόθεσης…».
Déjà vu.
Η Δικαιοσύνη «δεν βλέπει» όταν εμπλέκονται κρατικά όργανα
«Υπάρχει ένα στοιχείο που συνδέει τα Τέμπη με το ναυάγιο της Πύλου, τις υποκλοπές σε βάρος πολιτικών και δημοσιογράφων, τη βίαιη εξαφάνιση προσφύγων από τον Έβρο και το Αιγαίο, την αστυνομική βία: Η αδυναμία της ελληνικής Δικαιοσύνης να εκπληρώσει το καθήκον της και να αποδώσει ευθύνες για αυθαιρεσίες και ποινικά αδικήματα που διαπράττονται από όργανα του κράτους», συνόψισε ο κ. Μουζουράκης:
Ανέφερε δε τρεις βασικές παραμέτρους σε αυτό:
Πρώτον, όταν εμπλέκονται κρατικά όργανα, η Δικαιοσύνη δεν διεξάγει αποτελεσματικές έρευνες, αλλά πλημμελείς.
Δεύτερον, η υπέρμετρη, δυσανάλογη τυπολατρεία των δικαστηρίων. «Εμβληματικότατο δυσμενές παράδειγμα, η πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ με την οποία αρνήθηκε το δικαστήριο να ελέγξει αν η αντικατάσταση μελών δύο ανεξάρτητων αρχών, του ΕΣΡ και της ΑΔΑΕ, ήταν συνταγματική ή όχι». Η ΑΔΑΕ είχε ενεργό ρόλο στη διερεύνηση του σκανδάλου των υποκλοπών.
Τρίτον, οι καθυστερήσεις. «Η Ελλάδα έχει μέχρι και σήμερα από τα πιο αργά δικαστήρια της Ευρώπης, τη στιγμή που διαθέτει με διαφορά τους περισσότερους δικαστές στην Ευρώπη (37,3 ανά 100.000 κατοίκους το 2022 έναντι 17,6 του ευρωπαϊκού μέσου όρου, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Συμβουλίου της Ευρώπης), και μάλιστα, όχι μόνο σε ζητήματα αστικών υποθέσεων, αλλά και στα διοικητικά δικαστήρια».
«Κανείς ύποπτος για τις υποκλοπές»
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της πρώτης παραμέτρου, της «αναποτελεσματικότητας» της Δικαιοσύνης όταν πρέπει να κρίνει κρατικά όργανα, είναι η υπόθεση των υποκλοπών, στην οποία η Δικαιοσύνη δεν βρήκε καμία ένδειξη παρανομίας της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών ή άλλου δημοσίου υπαλλήλου. Μάλιστα, έθεσε την υπόθεση στο αρχείο σε ό,τι αφορά τα όργανα του κράτους, χωρίς να δοθεί εξήγηση για τους κοινούς στόχους παρακολουθήσεων από την ΕΥΠ και από το κακόβουλο λογισμικό Predator, ή για την παράλειψη κλήσης μαρτύρων και προσώπων που θα εισέφεραν κρίσιμα στοιχεία για την υπόθεση.
«Το μεγαλύτερο σκάνδαλο υποκλοπών στην ιστορία της Μεταπολίτευσης δεν είχε ούτε ένα ύποπτο πολιτικό πρόσωπο, και φυσικά δεν υπάρχει κανένας ύποπτος σε κακουργηματικό επίπεδο για τη χρήση του Predator», τόνισε στην παρέμβασή του ο δημοσιογράφος των Reporters United, Θοδωρής Χονδρόγιαννος.
«Παρά το ότι έχουν περάσει τρία χρόνια, παρά τη συστηματική καταγραφή των παραβιάσεων του Κράτους Δικαίου σε αυτόν τον τομέα, δεν έχει ιδρώσει το αυτί ούτε της ΕΥΠ ούτε των άλλων κρατικών αρχών που κάνουν παρακολουθήσεις. Δεν κάνουν απολύτως τίποτε για να διορθώσουν την κατάσταση. Στις δε τελευταίες δύο εκθέσεις της ΑΔΑΕ μαθαίνουμε ότι συνεχίζει και η ΕΥΠ και η Αντιτρομοκρατική να μην ενημερώνουν την ανεξάρτητη αρχή για κάθε άρση απορρήτου στην οποία προχωρούν. Κι αυτό μετά το σκάνδαλο των υποκλοπών και μετά από τρία χρόνια συνεχών παραβιάσεων», τόνισε ο κ. Χονδρόγιαννος.
Ούτε μία ποινική δίωξη κατά κρατικών οργάνων για τα pushbacks
Άλλο τρανταχτό παράδειγμα πλημμελούς έρευνας από τη Δικαιοσύνη, σύμφωνα με την έκθεση, είναι η αρχειοθέτηση πάνω από 200 ερευνών για καταγγελίες επαναπροωθήσεων και άλλων παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε βάρος προσφύγων και μεταναστών από κρατικά όργανα. Δεν έχει ασκηθεί ούτε μία ποινική δίωξη κατά κρατικών οργάνων.
Όπως τόνισε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στην απόφαση A.R.E. κατά Ελλάδας της 7ης Ιανουαρίου 2025, την πρώτη καταδίκη της Ελλάδας για τη «συστηματική πρακτική» των επαναπροωθήσεων, καμία υπόθεση δεν έχει περάσει το στάδιο της προκαταρκτικής εξέτασης στην ελληνική ποινική διαδικασία.
Σαν να μην έφτανε αυτό, και παρά τις επανειλημμένες ενστάσεις εθνικών και διεθνών θεσμών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συνεχίζεται η πρακτική ποινικοποίησης μεταναστών, υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δικηγόρων, σημείωσε στην παρέμβασή της η Έλλη Κριωνά-Σαράντη, εκπροσωπώντας την HIAS Ελλάδας.
«Συνήθως η αντιμετώπιση των ζητημάτων Κράτους Δικαίου από τις αρμόδιες αρχές συμπυκνώνεται στο τρίπτυχο άρνηση των καταγγελιών, στοχοποίηση αυτών που καταγγέλλουν και παραπομπή σε διερεύνηση στη Δικαιοσύνη», τόνισε και ο Αλέξανδρος Κωνσταντίνου στην παρέμβασή του, εκπροσωπώντας το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες. «Αυτό το μοτίβο καταρρίφθηκε πρόσφατα ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου».
Τέμπη: Χαρακτηριστική καθυστέρηση στην εύρεση στοιχείων
Ως τρίτο εμβληματικό παράδειγμα της «αναποτελεσματικότητας» της Δικαιοσύνης όταν η υπόθεση αγγίζει κρατικά όργανα αναφέρει η έκθεση την αδικαιολόγητη καθυστέρηση (σχεδόν 2 χρόνια) στην αναζήτηση κρίσιμων στοιχείων για τις συνθήκες του δυστυχήματος των Τεμπών, ενόψει ιδίως των καθυστερήσεων και ελλείψεων: α) στην κατάσχεση των καταγραφών συνομιλιών και β) των αναφορών ότι από το οπτικό υλικό που κατατέθηκε στις αρχές έλειπε το βίντεο των καμερών ασφαλείας από τον σταθμό φόρτωσης της εμπορικής αμαξοστοιχίας, με σοβαρό κίνδυνο να καταστεί αδύνατη η συλλογή αποδείξεων και να διακυβευτεί η αποτελεσματικότητα της έρευνας.
«Η αστυνομική βία είναι συστημική και συστηματική»
Αναποτελεσματική παραμένει η Δικαιοσύνη και στον έλεγχο της αστυνομικής βίας, με νέα καταδίκη από το ΕΔΔΑ στην πρόσφατη απόφαση Παναγιωτόπουλος κατά Ελλάδας. «Υπάρχει δε η τάση ιδιώτες, και δη τα θύματα κρατικής αυθαιρεσίας, να βρίσκονται στο στόχαστρο της ποινικής δικαιοσύνης με καταχρηστική ποινική δίωξη μέχρι και καταδίκη για αδικήματα με εξόχως ελλιπή στοιχεία. Πολλές φορές φτάνει μια δήλωση ή καταγγελία αστυνομικού», επισήμανε ο κ. Μουζουράκης.
«Όσα περιστατικά κι αν έχουν δει το φως της δημοσιότητας, για την ελληνική αστυνομία και την πολιτική της ηγεσία αυτά εξακολουθούν να είναι “μεμονωμένα”», ανέφερε στην παρέμβασή της η Κατερίνα Πουρναρά, εκπροσωπώντας την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. «Στην πραγματικότητα αποτελούν συστημικά και συστηματικά φαινόμενα που φέρουν καίρια πλήγματα στη Δημοκρατία και το Κράτος Δικαίου στη χώρα μας».
«Τοξική αλληλεξάρτηση ΜΜΕ-κράτους-επιχειρήσεων»
Στην έκθεση τονίζεται ακόμα ότι η Ελλάδα είναι ουραγός της ΕΕ όσον αφορά στην ελευθερία του Τύπου. «Εδώ και πολλά χρόνια υπάρχει μια τοξική αλληλεξάρτηση ανάμεσα στα ΜΜΕ, το κράτος και τις επιχειρήσεις», τόνισε στην παρέμβασή της η δημοσιογράφος Δανάη Μαραγκουδάκη, εκπροσωπώντας το Solomon. «Έχουμε το εξής τρίπτυχο στην Ελλάδα: Ένας μεγάλος επιχειρηματίας έχει τουλάχιστον ένα ΜΜΕ και μία ποδοσφαιρική ομάδα, ενώ δραστηριοποιείται στη ναυτιλία. Αυτό οδηγεί σε υπερσυγκέντρωση των ΜΜΕ στα χέρια λίγων, που επί της ουσίας ελέγχουν την ενημέρωσή μας».
Σημαντικά στοιχεία για την ιδιοκτησία ΜΜΕ λείπουν από τη δημόσια βάση δεδομένων του ΕΣΡ. «Έφτιαξε η κυβέρνηση ένα μητρώο εγγραφής ιστοσελίδων, μόνο που δεν το έκανε υποχρεωτικό. Η εγγραφή αποτελεί προϋπόθεση για κρατικό χρήμα. Ωστόσο, ακόμα δεν ξέρουμε τους ιδιοκτήτες κάποιων μέσων».
Ταυτόχρονα, εξακολουθούν να αναφέρονται περιστατικά κρατικής παρέμβασης ή έλλειψης αντικειμενικότητας στην ΕΡΤ, καθώς και επιθέσεις και καταχρηστικές αγωγές (SLAPPs) κατά δημοσιογράφων. Για παράδειγμα, όπως αναφέρεται στην έκθεση, μόνο ο ανιψιός και πρώην γενικός γραμματέας του πρωθυπουργού Γρηγόρης Δημητριάδης έχει καταθέσει τουλάχιστον 16 αγωγές σε βάρος μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφων για την έρευνά τους σχετικά με το σκάνδαλο των υποκλοπών. Η πρώτη από αυτές απορρίφθηκε από το Πρωτοδικείο Αθηνών τον Οκτώβριο του 2024 και έχει ασκηθεί έφεση από τον κ. Δημητριάδη.
«Δημόσια» προσωπικά δεδομένα
Στην έκθεση, επισημαίνεται το ζήτημα της παραβίασης προσωπικών δεδομένων από τις κρατικές αρχές, όπως ανέδειξε πέρυσι μία σειρά από υψηλά πρόστιμα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα σε βάρος διαφορετικών υπουργείων και της αστυνομίας. Οι παραβιάσεις αφορούσαν σε ζητήματα όπως η διαρροή στοιχείων εκλογέων εκτός του υπουργείου Εσωτερικών και η χρήση τους από ευρωβουλεύτρια για προώθηση επικοινωνίας πολιτικού περιεχομένου, τα συστήματα παρακολούθησης «Κένταυρος» και «Υπερίων» στις προσφυγικές δομές των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου αλλά και η διαδικασία έκδοσης των νέων ελληνικών ταυτοτήτων.
«Όσον αφορά το “δεν έχω κάτι να κρύψω”, θα παραφράσω τον διάσημο whistleblower Έντουαρντ Σνόουντεν, που λέει πως το γεγονός ότι δεν έχω κάτι να κρύψω, δεν σημαίνει ότι δεν χρειάζομαι την προστασία μου στο απόρρητο των επικοινωνιών, στα δικαιώματά μου, αλλά και στην ιδιωτικότητά μου», τόνισε στην παρέμβασή της η Λαμπρινή Γυφτοκώστα από το Homo Digitalis. «Το συνολικό πρόστιμο στα τρία υπουργεία ήταν πάνω από 775.000 ευρώ σε ένα χρόνο».
Η αυταρχικοποίηση δεν συμβαίνει εν μία νυκτί
Διαβάζοντας την έκθεση-καταπέλτη που κατέθεσαν οι ανεξάρτητες οργανώσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθίσταται σαφές ότι «γινόμαστε μάρτυρες μιας σταδιακής διάβρωσης βασικών λειτουργιών της δημοκρατίας και παράλληλα ζούμε την κανονικοποίηση μιας κουλτούρας φόβου, διαρκούς ανασφάλειας, αποκλεισμού και επιτήρησης», όπως τόνισε η Κατερίνα Πουρναρά. «Όλα αυτά δείχνουν μια ροπή προς τον αυταρχισμό».
Κι όπως προειδοποίησε: «Η αυταρχικοποίηση δεν γίνεται σε μια ημέρα, συντελείται με μικρές μετατοπίσεις. Γι’ αυτό οφείλουμε ως κοινωνία των πολιτών να επαγρυπνούμε. Κι εμείς γι’ αυτό καταθέσαμε την έκθεση».
