Ποια είναι η πιο ισχυρή εικόνα-ανάμνηση που κρατάτε από το, απρόσμενα συναρπαστικό με δεδομένη την απουσία τόσων σταρ, Ευρωμπάσκετ 2017 που ολοκληρώθηκε την Κυριακή με «Πρώτη Φορά Σλοβενία»; Θα μπορούσατε να διαλέξετε όλες εκείνες τις φορές που ο Γκόραν Ντράγκιτς πήρε σαν οδοστρωτήρας τον κεντρικό διάδρομο σπέρνοντας τον τρόμο στους αντιπάλους ανεξαρτήτως μεγέθους; Ή ένα coast to coast που τελειώνει με κάρφωμα του «χρυσού μωρού» Λούκα Ντόντσιτς; Ή κάποιο στιγμιότυπο-απόδειξη ότι στο κεφάλι του Μπόγκνταν Μπογκντάνοβιτς υπάρχει ένας διπύρινος επεξεργαστής που οδήγεί σε αποφάσεις με μόνο στατιστικό περιθώριο λάθους; Ή ένα τρίλεπτο που φαίνεται ότι ο Αλεξέι Σβεντ κινείται μόνιμα μεταξύ μεγαλείου και παραφροσύνης; Δε θα πάω με κανένα από αυτά. Θα διαλέξω την απίθανη σκηνή που ο στοργικός ηγέτης Ντράγκιτς παίρνει τον προστατευόμενο Ντόντσιτς στην πλάτη του στη διάρκεια των πανηγυριών. Ή την στιγμή που μπαίνει για την απονομή η εθνική Σλοβενίας κουβαλώντας τον πιτσιρίκο που έχει γυρίσει τον αστράγαλό του και δεν μπορεί να περπατήσει. Η κάποιο άλλο highlight, νωρίτερα στο τουρνουά, που οι Σλοβένοι προσωποποιούσαν τη χαρά του παιχνιδιού.
Αυτό ακριβώς, δηλαδή, που για άλλη μια διοργάνωση έλειψε από την Εθνική μας ομάδα. Αυτό που, ανεξάρτητα από το αν πήγε ή όχι στα μετάλλια, συνιστά και το σημείο που απέτυχε και φέτος. Έζησα την ομάδα για 15 μέρες σε διάφορες κατάστάσεις που δεν πιάνει ο τηλεοπτικός ή φωτογραφικός φακός: στη μεικτή ζώνη μετά τα ματς, στο περιθώριο των προπονήσεων όταν άνοιγαν οι πόρτες για τον Τύπο, στο ξενοδοχείο και τις αυτοσχέδιες συνεντεύξεις τύπου. Έζησα αυτόν τον μικρόκοσμο των 40-50 ανθρώπων (παίκτες, προπονητές, τιμ, παράγοντες, δημσιογράφοι) που αντιμετωπίζουν αυτό που λέμε «Εθνική Ομάδα» με μια αδικαιολόγητη πίεση. Γιατί, όσο και να τα παίρνουμε λίγο πιο σοβαρά τ’ αθλητικά σε αυτή τη μικρή γωνιά του πλανήτη, δε θυμάμαι ποτέ να χάλασε κανένας κόσμος για κανένα Ευρωμπάσκετ...
Στο κέντρο του γκρίζου Ελσίνκι, ας πούμε στο αστικό πάρκο Εσπλανάντι που οδηγεί στην υπαίθρια αγορά του λιμανιού (εκεί που οι τουρίστες τρώνε σε πλαστικό πιάτο τεράστιες φέτες σολoμού με λαχανικά πριν πάρουν το φέρι για τα νησί Σουομενλίνα που μοιάζει φτιαγμένο για το ίνσταγκραμ με το Game of Thrones σκηνικό του), μπορείς να ρίξεις καρφίτσα σε όποια ώρα θεωρείς ότι είναι αιχμής και σίγουρα θα έχεις καλές πιθανότητες να την ακούσεις να προσγειώνεται στο πλατύ πλακόστρωτο. Η ησυχία είναι εντυπωσιακή, άλλοτε μοιάζει ανακουφιστική κι άλλοτε ασφυκτική. Οι γεροδεμένοι κι αυστηροί Φινλανδοί δείχνουν πάντως να την εκτιμούν και την παραβιάζουν μόνο όταν μεθάνε πίνοντας μπίρες μετά τη δουλειά (ή φθηνά ποτά που φέρνουν παίρνοντας το πλοίο για το Ταλίν της Εσθονίας που απέχει 2.5 ώρες). Τότε είναι που απελευθερώνουν το κακόηχο, πολύ βαρύ ιδίωμά τους, μια σκληρή συμφωνία συμφώνων. Έχουν εκτυφλωτικά γρήγορο ίντερνετ, μια σάουνα σχεδόν σε κάθε σπίτι, διακρίνονται στο minimal design του Βορρά και βυθίζονται στο maximal σκοτάδι κάθε χειμώνα (που η νύχτα διαρκεί μέχρι και 16 ώρες). Φέτος, συμπληρώνονται 100 χρόνια από το 1917 που διακήρυξαν την ανεξαρτησία τους. Ακόμα όμως δεν έχουν αποφασίσει: είναι οι φτωχοί Σκανδιναβοί συγγενείς ή η ξεχασμένη σοβιετική δημοκρατία;
Σε αυτήν την πόλη των 500.000 κατοίκων η Εθνική Ομάδα Μπάσκετ έφτασε ταλαιπωρημένη και κακόκεφη από μια επεισοδιακή προετοιμασία. Aγκομάχησε για να περάσει στη φάση των 16, φλερτάροντας με μια αποτυχία που θα έπαιρνε τα σκήπτρα από το κάζο της Ντιζόν το 1999 στα μαύρα κατάστιχα της ιστορίας της. Στα πηγαδάκια που στήνονταν στη Hartwall Arena, συγκράτησα μια ατάκα: «Αν διακριθούν θα είναι ύβρις, γιατί είναι κακή ομάδα». Αυτός που το είπε δεν ενοούσε φυσικά την αναμφισβήτητη, υψηλή ποιότητα των παικτών. Αλλά αυτό που έβγαζαν εντός κι εκτός γηπέδου. Στην άμυνα π.χ. ήταν εμφανής η έλλειψη επικοινωνίας, η απροθυμία να μπουν τα κορμιά στη φωτιά, η έλλειψη συγκέντρωσης (ή προσωπικής θυσίας) που φαινόταν στο ξόδεμα των φάουλ - σχεδόν τίποτα δε θύμιζε ότι αυτοί οι παίκτες είχαν ταξιδέψει με ελληνικά διαβατήρια.
Εκτός γηπέδου είχαμε να ασχοληθούμε με το ίνσταγκραμ του Αγραβάνη ή με τις δηλώσεις Θανάση Αντετοκούνμπο (και τις κόντρα δηλώσεις Παπαπέτρου πάνω σε αυτές). Σκηνικά που ήρθαν να προστεθούν στα απόνερα της ιστορίας Αντετοκούνμπο κι επεισοδίων όπως εκείνο των Παππά-Μπουρούση με τις μπουνιές στο περιθώριο του Ακρόπολις. Παρασύρθηκε μέχρι κι ο κόουτς που υποσχέθηκε να «μιλήσει μετά τη διοργάνωση», ως εμπειρότερος γρήγορα το μάζεψε αναλαμβάνοντας πειστικά την ευθύνη για τις ήττες.
Η ήττα όμως πάντα φέρνει γκρίνια. Και οι τρεις ήττες φυσικά έφεραν τριπλή γκρίνια, μεγαλώνοντας τον θόρυβο γύρω από την ομάδα, στον οποίον ήρθαν να προστεθούν τα συνήθη εισαγγελικά δημοσιογραφικά κείμενα που «σταύρωναν» πριν καν τελειώσει η πρώτη φάση, αλλά και το ευτράπελο που ξέφυγε στη μετάδοση της ΕΡΤ.
Η Εθνική, αυτή η Εθνική των 9 παικτών από Ολυμπιακό-Παναθηναϊκό, του 1 NBAer, του Μπουρούση και του πρωταθλητή Ευρώπης Κώστα Σλούκα δε θα μπορούσε να αποκλειστεί από την, τίμια πλήν πτωχή, Πολωνία. Έστω την ύστατη στιγμή, παραμερίστηκε το επικοινωνιακό και με μπροστάρηδες –όχι τυχαία δύο παίκτες που ασχολούνται αποκλειστικά με τα εντός γηπέδου– Καλάθη και Σλούκα πήρε το εισιτήριο για την Τουρκία. Δε θα μάθουμε ποτέ αν επέλεξε μονοπάτι, χάνοντας επίτηδες από τη Φινλανδία. Η αλήθεια είναι βέβαια ότι για να κόψεις δρόμο, πρέπει να φροντίσεις πρώτα να μην εκτροχιαστείς.
Στη φασαριόζικη Κωνσταντινούπολη όλα ήταν πιο οικεία. Η θερμοκρασία ανέβηκε 10 βαθμούς Κελσίου, τα κοντομάνικα πήγαιναν δίπλα διπλα με τις μαντίλες, τα αρώματα των ναργιλέδων μπλέχθηκαν με την μπόχα των υπονόμων, τα κεμπάπ πάντα συνοδεύονται με τα σιροπιαστά. Οι ταξιτζήδες που οδηγάνε «θανάτου» και παζαρεύουν μέχρι τελικής πτώσεως μας μετέφεραν από το κέντρο της πλατείας Ταξίμ και τη λαοθάλασσα της πεζοδρομημένης Ιστικλάλ στο Ατακιόι, εκεί που βρίσκεται το γήπεδο Σινάν Ερντέμ στην περιοχή του «νέου χρήματος» που στήθηκε το εργοτάξιο της τουρκικής ανάπτυξης των 00s. Το καθεστώς Ερντογάν δεν μπαίνει στο μάτι του τουρίστα που έχει έρθει να παρακολουθήσει μια αθλητική διοργάνωση, όμως το “page not found” όταν αναζητάς τη Wikipedia σου υπενθυμίζει τι συμβαίνει εκεί που βρίσκεσαι.
Στην Κωνσταντινούπολη ανακαλύψαμε όλοι μαζί την Αμερική. Ότι η αποτυχία με την επιτυχία (ή καλύτερα με την ευκαιρία), ειδικά σε ένα μακρύ τουρνουά, απέχει 40 λεπτά.
Η εύλογη ανακούφιση από την αποφυγή του κάζου έβαλε κι ένα τέλος στη σαπουνόπερα. Οι παίκτες μιλούσαν πια για την επίτευξη του «αυτονοήτου», παραδέχονταν ότι ανέλαβαν πρωτοβουλίες για να μαζευτεί η κατάσταση (ενδεικτική η ιστορία που κυκλοφόρησε με το «σκάστε» του Πρίντεζη στο πούλμαν) κι έβαζαν δημοσίως κίνητρα στους εαυτούς τους, σαν το «δεν έχω βοηθήσει καθόλου μέχρι τώρα» του Μπουρούση. Ακόμα κι αν έλεγαν ότι δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα με το κλίμα, η αναστροφή του ήταν εμφανής.
Το ματς με τη Λιθουανία ήταν το καλύτερο που έχει κάνει η Εθνική την τρέχουσα δεκαετία. Πλήρης επικράτηση από το 1’ ως το 40’ με όλα όσα δεν είχε η Εθνική στην πρώτη φάση: πίστη στο πλάνο, πιο ξεκάθαρους ρόλους, εντελώς ξεκάθαρους πρωταγωνιστές. Όχι ότι δεν έλειψαν τα παράπονα από αυτούς που δε χρησιμοποιήθηκαν, ακόμα και κατά τη διάρκεια του αγώνα στον πάγκο της Εθνικής.
Εκεί ανακαλύψαμε όλοι μαζί την Αμερική. Ότι η αποτυχία με την επιτυχία (ή καλύτερα με την ευκαιρία), ειδικά σε ένα μακρύ τουρνουά, απέχει 40 λεπτά. Ότι όπως την πατήσαμε το 2014 και το 2015 που οι ομάδες του Φώτη Κατσικάρη (η πρώτη έχοντας μάλιστα παίξει απολαυστικό μπάσκετ) αποκλείστηκαν με μόλις 1 ήττα, έτσι φέτος θα μπορούσαμε να πάρουμε μετάλλιο με 4. Ο Μίσσας από «ταβερνιάρης» είχε ξαναγίνει ο «δάσκαλος αυτής της γενιάς» (για να να ξαναθεωρηθεί υπέυθυνος της ήττας με τη Ρωσία), ο Σλούκας αναγορεύθηκε και με τη βούλα «επόμενος μεγάλος ηγέτης» (αλλά με τη Ρωσία «μακάρι να υπήρχε ο Σπανούλης που θα βάζε το τρίποντο στο 66-68»), ο Καλάθης από «λιγόψυχος» έγινε «πυραυλοκίνητος», η Εθνική των παικτών που «δε μιλιούνται μεταξύ τους» ξαφνικά είχε τον «καλύτερο συμπαίκτη του τουρνουά» (γιατί τέτοιος ήταν ο, συγκλονιστικός με τη Λιθουανία, Παπανικολάου). Από το υπόγειο στο ρετιρέ και τελικά προσγείωση στο ισόγειο του αποκλεισμού στους 8 - ένα «Ευρωμπάσκετ ασανσέρ» για να δανειστούμε το παρατσούκλι του Θανάση.
Όταν τελείωσε η συνέντευξη τύπου μετά τη Ρωσία, ο Κώστας Μίσσας –αφού είχε δεχθεί ήπιες ερωτήσεις για το πολυσυζητημένο rotation των 5 παικτών- βγήκε από την αίθουσα και, κάποια στγμή, έγειρε στο πάνελ με τους χορηγούς κοι κοίταξε για λίγα δευτερόλεπτα αποκαμωμένος ψηλά. Ήμουν στα 2-3 μέτρα, ήταν μια πολύ δυνατή εικόνα – σχεδόν ενδεικτική της «περιπέτειας» ενός ανθρώπου που ανασύρθηκε ως η έσχατη λύση και δήλωσε παρών, ξέροντας μάλλον ότι είχε περισσότερα να χάσει απ’ ότι να κερδίσει. Αδικήθηκε από ανθρώπους που δεν μπορούν να αντιληφθούν ούτε στο ελάχιστο τη φιλοσοφία του (επιμένει να μιλάει για το ζήτημα της «νοοτροπίας» ως το α και το ω για την αναγέννηση της Εθνικής, πιστεύει ότι πρέπει από τις μικρές ηλικίες να επενδύσουμε στη διδασκαλία του σουτ και να μην πνίγονται τα παιδάκια με πολύπλοκα συστήματα κ.ο.κ.). Ήταν φανερό ότι προσπάθησε να μοιράσει το χρόνο στην αρχή, πήρε μια γενναία και σωστή απόφαση να σφίξει το rotation στην πορεία, αδίκησε μάλλον τον εαυτό του παρακάνοντάς το στον κρίσιμο προημιτελικό που τον πήγε με μόλις 5 παίκτες. Είναι τελείως παραπλανητικό φυσικά να του αποδίδονται οι περισσότερες ευθύνες.
Η Εθνική απέχει από τα μετάλλια από το 2009, η μεταγραφή Σπανούλη που απογείωσε το ψυχροπολεμικό κλίμα μεταξύ των δύο «αιωνίων» συνέβη το 2010. Δεν συμπίπτουν τυχαία. Η διαμάχη Παναθηναϊκού-Ολυμπιακού έχει δηλητηριάσει την Εθνική Ομάδα Μπάσκετ.
Μπορεί να συζητάμε όσες ώρες θέλουμε για τις ευθύνες του Βασιλακόπουλου (που δε φροντίζει την παραγοντική υστεροφημία του, αποφεύγοντας να στελεχώσει την Εθνική Ομάδα πέραν του δικού του «νόμου»), μπορεί να χωριστήκαμε στα δύο για την υπόθεση Αντετοκούνμπο (με κάτι αφελείς προσεγγίσεις «δε μας αξίζει ο Γιάννης», πέρα από τον αναμενόμενο ρατσιστικό εμετό), μπορεί να ζηλεύουμε που δεν κάθονται στα court seats οι δικές μας αντίστοιχες με Σαμπόνις, Μποντιρόγκα, Κιριλένκο προσωπικότητες (πρέπει να έχουν ρόλο βέβαια και τον αντίστοιχο αμισθί πατριωτισμό), μπορεί να μας φταίνε χίλια δυο πράγματα... αλλά υπάρχει και μια πραγματικότητα: Η Εθνική απέχει από τα μετάλλια από το 2009, η μεταγραφή Σπανούλη που απογείωσε το ψυχροπολεμικό κλίμα μεταξύ των δύο «αιωνίων» συνέβη το 2010. Δεν συμπίπτουν τυχαία. Η διαμάχη Παναθηναϊκού-Ολυμπιακού έχει δηλητηριάσει την Εθνική Ομάδα Μπάσκετ και δεν την αφήνει ήσυχη, μεταδίδοντας μόνιμα μια ατμόσφαιρα εσωστρέφειας, καχυποψίας, εν τέλει μιζέριας. Έχει γκρεμίσει τα στεγανά, γι’ αυτό και οι παίκτες δεν το σκεφτόνται διπλά πριν μιλήσουν, ποστάρουν ή πλακωθούν (έτσι κι αλλιώς οπαδικά πληκτρολόγια να τους δικαιολογήσουν, υπάρχουν άφθονα). Πιο κραυγαλέο παράδειγμα από αυτό που γράφτηκε ότι ο Βασιλακόπουλος έφυγε από τη Φινλανδία για να μαγειρέψει την κλήρωση του ΕΣΑΚΕ (!!!!!!) και να γίνει κεκλεισμένων των θυρών το ντέρμπι της πρώτης αγωνιστικής στο ΣΕΦ δεν υπάρχει – είναι η απόλυτη ένδειξη της μπούρδας που κυκλοφορεί. Νομίζω ότι όλο το μπασκετικό οικοσύστημα θα ήθελε μια ανανέωση, αλλά το κριτήριό της δεν μπορεί να είναι αν οι «αιώνιοι» θα μένουν ικανοποιημένοι με το ποιος σφυρίζει τα ντέρμπι.
Μόλις τελειώνει μια διοργάνωση, συνήθως γινεται το ταμείο με ορίζοντα το μέλλον. Βγαίνουν συμπεράσματα για το αν υπάρχει κορμός, παίρνονται αποφάσεις για αλλαγές σε επίπεδο τεχνικής ηγεσίας, επιχειρείται «ανανέωση» κ.ο.κ. Αυτήν την στιγμή, δεν μπορούμε να πούμε τίποτα για όλα αυτά. Κανείς δεν μπορεί να ξέρει ποια θα είναι η επόμενη μέρα. Το επόμενο καλοκαίρι δεν υπάρχει διοργάνωση, το 2019 έχει Μουντομπάσκετ – πλέον τα προκριματικά («παράθυρα») όπως στο ποδόσφαιρο ξαναμπαίνουν τη ζωή μας (Παγκόσμιο Κύπελλο πια κάθε 5 χρόνια κι Ευρωμπάσκετ κάθε 4, παύουν να είναι συγκοινωνούντα δοχεία). Η πεισματική κόντρα FIBA-Euroleague δεν οδηγεί σε ενιαίο καλεντάρι που πρακτικά σημαίνει ότι η Εθνική ξεκινάει προκριματικά για το Παγκόσμιο της Κίνας στις 24.11 με την Ευρωλίγκα και το NBA σε πλήρη δράση. Το ίδιο ισχύει και για τις υπόλοιπες Εθνικές, φυσικά. Δηλαδή, θα διαμορφωθεί μια ομάδα από παίκτες π.χ. του ΠΑΟΚ, της ΑΕΚ και του Άρη, χωρίς τη δυνατότητα πρόσληψης κάποιου προπονητή από τα πάνω ευρωπαϊκά ράφια. Θα καταφέρει αυτη η ομάδα να προκριθεί; Πώς θα είναι ο νέος συσχετισμός δυνάμεων; Αν προκριθούν, το καλοκαίρι του 2019 θα παίξουν οι «καλοί» που θα είναι διαθέσιμοι; Αν δεν προκριθούν ποια θα είναι η επόμενη μεγαλη διοργάνωση που θα εμφανιστεί η Εθνική Ομάδα;
Εύλογα τα ερωτήματα που απασχολούν οριζόντια το ευρωπαϊκό μπάσκετ. Στην Εθνική μας θα πρέπει να προστεθεί κι άλλο ένα: Θα το ξαναχαρούμε επιτέλους το παιχνίδι;
