Το TikTok τελικά δεν πεθαίνει, απλώς αλλάζει χέρια. Μπορεί οι έφηβοι στις ΗΠΑ να το έβλεπαν ως τον τελευταίο αλγόριθμο ελευθερίας, αυτό όμως παραδίδεται σαν έπαθλο σε έναν συνδυασμό MAGA-friendly επενδυτών, αραβικών κεφαλαίων και τεχνολογικών κολοσσών.
Από την εκτελεστική εντολή του Trump που «σώζει» την εφαρμογή μέχρι το δικαστήριο που έκλεισε κάθε πόρτα στην ByteDance, το σενάριο θυμίζει House of Cards και μάλιστα με υπογραφή Joe Biden και σφραγίδα του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Το νομικό θρίλερ
Το 2024 ψηφίστηκε στη Βουλή και τη Γερουσία των ΗΠΑ ο νόμος Protecting Americans from Foreign Adversary Controlled Applications Act (PAFACA), που υποχρεώνει εφαρμογές “ελεγχόμενες από ξένους αντιπάλους” να αεξαρτητοποιηθούν από αυτούς, αλλιώς απειλούνται με μπλοκάρισμα στις ΗΠΑ. Τον υπέγραψε ο Joe Biden, ήταν η δική του διοίκηση που τον πέρασε και η δική του ομάδα που έστησε το νομικό μονοπάτι.
Η ByteDance προσέφυγε κατά του νόμου, υποστηρίζοντας ότι προσκρούει στην Πρώτη Τροπολογία (ελευθερία λόγου), αλλά το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ο νόμος είναι συνταγματικός και όρισε προθεσμία για την αποχώρηση έως τις 19 Ιανουαρίου 2025. Έτσι το TikTok υποχρεώθηκε σε πώληση ή σε blackout. Βάσει αυτού του νόμου, στις 18 Ιανουαρίου 2025, το TikTok σταμάτησε προσωρινά τις υπηρεσίες του στις ΗΠΑ, εν αναμονή της πολιτικής αλλαγής.
Με την ορκωμοσία Trump 2.0, το σκηνικό άλλαξε. Ο Λευκός Οίκος έδωσε τρεις παρατάσεις της εφαρμογής του νόμου στην ByteDance (Απρίλιο, Ιούνιο, Σεπτέμβριο), δίνοντας περιθώρια διαπραγμάτευσης. Και τώρα φτάσαμε στη 16 Δεκεμβρίου 2025 ως τελική προθεσμία. Στο μεσοδιάστημα, μαγειρεύτηκε η μεγάλη συμφωνία.
Το deal των 14 δισ. είναι ευκαιρία ή ξεπούλημα;
Η συμφωνία που παρουσιάζεται σήμερα αποτιμά το TikTok U.S. στα 14 δισ. δολάρια. Για πλατφόρμα με πάνω από 150 εκατομμύρια χρήστες στις ΗΠΑ, το ποσό μοιάζει αστείο. Ποιοι λέγεται ότι θα είναι οι νέοι ιδιοκτήτες; Τα δημοσιεύματα μιλούν για περίπου 45–50% αμερικανο-διεθνές κονσόρτσιουμ.
- Oracle: ήδη υπεύθυνη για το hosting των δεδομένων TikTok στις ΗΠΑ, τώρα αναβαθμίζεται σε πραγματικό «φρουρό» του αλγορίθμου.
- Silver Lake: private equity που μυρίζεται χρυσάφι στα social.
- MGX (ΗΑΕ): κεφάλαια από τον Sheikh Tahnoon bin Zayed, τον άνθρωπο που ελέγχει το μισό Άμπου Ντάμπι.
- ByteDance: μένει με κάτω από 20%, αλλά διατηρεί οικονομικά δικαιώματα μέσω αδειών και διανομής κερδών. Μπορεί δηλαδή να “μην οδηγεί το αμάξι, αλλά βάζει το χέρι στο ντουλαπάκι με τα μετρητά”.
Το ρεπορτάζ του Reuters εξηγεί ότι η νέα κατάσταση χωρίζεται σε δύο επίπεδα: ασφάλεια/αλγόριθμος (αμερικανική εποπτεία) και έσοδα (όπου η ByteDance παραμένει παίκτης). Με λίγα λόγια, ο Τραμπ πουλάει στο κοινό μια «αμερικανοποίηση» του TikTok, ενώ στην πραγματικότητα το κινεζικό ταμείο θα συνεχίσει να γεμίζει.
MAGA αλγόριθμος ή απλώς crony capitalism;
Πολλοί σχολιαστές αλλά και η Washington Post μιλούν ανοιχτά για crony capitalism: μια συμφωνία που μοιάζει κομμένη και ραμμένη για φίλους της εξουσίας. Οι επικριτές βλέπουν τον JD Vance να τραβάει τα νήματα, τον Trump να χαριεντίζεται με ατάκες τύπου: «Θα κάνουμε τον αλγόριθμο 100% MAGA» και ένα «all-American» αφήγημα που σπάει όταν εμφανίζεται το MGX από το Άμπου Ντάμπι.
Η δημοσιογράφος Taylor Lorenz δημοσιεύει ανάλυση στο Zeteo για το TikTok και ισχυρίζεται ότι η κυβέρνηση βρίσκεται στα τελικά στάδια συμφωνίας που παραδίδει τον έλεγχο σε «pro-Trump, pro-Israel» δισεκατομμυριούχους. Ως πλαίσιο ταιριάζει με το τι δημοσιεύει ο διεθνής Τύπος για τη σύνθεση επενδυτών και πιθανές πολιτικές προσμείξεις, αλλά τα ονόματα και οι λεπτομέρειες που συνθέτουν ευθέως έναν «MAGA-friendly» έλεγχο δεν τεκμηριώνονται ακόμη επίσημα στα έγγραφα. Το αν θα συμβεί, μένει να φανεί στους servers του νέου Oracle cloud.
Τι μένει ασαφές ή υπό αμφισβήτηση
Η τελική μορφή της συμφωνίας δεν έχει ολοκληρωθεί, χρειάζεται έγκριση από την Κίνα, πρέπει να ολοκληρωθούν τα συμβόλαια και είναι πιθανό να αλλάξουν ορισμένοι όροι. Η διαχωρισμένη δομή (ότι οι Αμερικανοί επενδυτές θα ελέγχουν περιεχόμενο, ασφάλεια και αλγόριθμους, ενώ η ByteDance θα διατηρεί “οικονομικά δικαιώματα” μέσω αδειών/μερισμάτων) είναι περίπλοκη και εύθραυστη σε αμφισβητήσεις ή δικαστικές προκλήσεις.
Φυσικά υπάρχει κίνδυνος η πλατφόρμα να γίνει ακόμη πιο πολιτικά κατευθυνόμενη, ιδίως αν η επιρροή των επενδυτών που συνδέονται με συγκεκριμένα πολιτικά ρεύματα είναι ισχυρή, ενώ ενδέχεται να παρουσιαστούν νομικά και ρυθμιστικά εμπόδια, ειδικά αν το Κογκρέσο, πολιτικοί αντίπαλοι ή οργανώσεις υπεράσπισης των πολιτικών ελευθεριών αντιδράσουν έντονα.
Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον
Για τους creators: Το moderation μπορεί να στραφεί σε πιο «χαλαρό» πλαίσιο απέναντι σε ακροδεξιό ακτιβισμό, κάτι που αλλάζει το οικοσύστημα.
Για το επιχειρείν: Ένα νέο social trust με Oracle–Silver Lake–MGX δημιουργεί precedent: έτσι μοιάζει ο νέος κόσμος των social όταν το κράτος μπαίνει με το σπαθί του.
Για τη γεωπολιτική: Η ByteDance κρατάει ακόμα πορτοφόλι. Η Κίνα θα πρέπει να εγκρίνει το export license του αλγορίθμου. Αν δεν το κάνει; Back to square one.
Για το internet culture: Ένα app που γεννήθηκε ως μουσικό meme factory, μεταμορφώνεται σε εργαλείο πολιτικής επιρροής και αυτό ίσως είναι το πιο κυνικό παράδειγμα του πώς οι πλατφόρμες δεν είναι ποτέ «ουδέτερες».
Το σίγουρο είναι πάντως ότι το TikTok που ξέραμε τελείωσε. Αυτό που έρχεται είναι ένα υβρίδιο εθνικής ασφάλειας, crony capitalism και πολιτικής κατεύθυνσης. Αν θα γίνει τελικά το «Fox News της Gen Z» ή απλώς ένα ακόμη corporate πλυντήριο κερδών, θα το δούμε.
