Ήταν μια ληστεία βγαλμένη κατευθείαν από τη μεγάλη οθόνη. Οι ληστές του Λούβρου θα μπορούσαν άνετα να έχουν συνομιλήσει, σε μια άλλη ζωή, με τη Μελίνα Μερκούρη – εκείνη τη θεατρική Ελίζαμπεθ Λιπ του Τοπ Καπί, που ξεγλιστρούσε με γατίσια ευελιξία από τον συναγερμό για να αρπάξει το σμαραγδένιο μαχαίρι του σουλτάνου από την προθήκη. Μόνο που στην ταινία η ληστεία γινόταν νύχτα, υπό τη συνωμοτική σιωπή του Βοσπόρου.
Στο Λούβρο, αντιθέτως, οι τέσσερις δράστες τόλμησαν να κλέψουν ένα από τα κορυφαία μουσεία του κόσμου, πρωινό Κυριακής, όταν έσφυζε από επισκέπτες. Ντυμένοι εργάτες με κάλυψη τις υπό εξέλιξη εργασίες έξω από πτέρυγα του μουσείου, μπήκαν από το παράθυρο, περπάτησαν υπό το άγρυπνο βλέμμα του αγαλμάτινου Απόλλωνα και των Γάλλων ευγενών στα πορτρέτα, κι έπειτα, μόλις 250 μέτρα από τη Μόνα Λίζα, απενεργοποίησαν συναγερμούς, έσπασαν προθήκες και άρπαξαν εννέα κοσμήματα ανεκτίμητης αξίας. Σε οκτώ λεπτά.
Σε ένα καλοσκηνοθετημένο φινάλε, διέφυγαν πάνω σε δύο σκούτερ που τους περίμεναν στην έξοδο.
Ο τρόπος δράσης τους έκανε πολλούς να αναρωτηθούν: Μήπως ήταν εκείνοι; Η νέα γενιά των Pink Panthers, των πιο διάσημων ληστών κοσμημάτων που γνώρισε ο 21ος αιώνας; Το μεγαλειώδες του στόχου, η αστραπιαία ταχύτητα, η χειρουργική ακρίβεια, η μεταμφίεση, όλα παρέπεμπαν σε αυτούς – τους ληστές που έβλεπαν την κλοπή σαν τέχνη.
Οι Pink Panthers «δεν θα έκαναν ποτέ τέτοια λάθη»
Η ληστεία του Λούβρου ξύπνησε μνήμες από μία άλλη στη Βενετία, το 2018. Ήταν χειμώνας, κι αφού διέσχισαν την εμβληματική πλατεία του Αγίου Μάρκου, οι ληστές μπήκαν σαν απλοί επισκέπτες στο Παλάτι των Δόγηδων για να βγουν έπειτα με θησαυρούς δύο έως τριών εκατομμυρίων ευρώ – κοσμήματα Μαχαραγιάδων, που πλέον ανήκουν στη βασιλική οικογένεια του Κατάρ. Δεν έσπασαν ούτε τζάμι· είχαν απενεργοποιήσει τον συναγερμό ώρες πριν. Λίγο αργότερα, ένας από τους δράστες θα συλλαμβανόταν στη Σερβία, και η Interpol θα επιβεβαίωνε αυτό που όλοι υποψιάζονταν: οι Pink Panthers είχαν ξαναχτυπήσει.
Η επιχείρηση στο Λούβρο θύμισε όμως και τη ληστεία στην μπουτίκ του Harry Winston στο Παρίσι το 2007, όταν τέσσερις Pink Panthers είχαν μπει στο κατάστημα μεταμφιεσμένοι σε εργάτες, ενώ είχαν πραγματικά δουλέψει ως τέτοιοι αρκετές ημέρες πριν τη ληστεία προκειμένου να κάνουν πιστευτή τη μεταμφίεση. Βγήκαν με πολυτελή κοσμήματα και ρολόγια, αξίας 37 εκατ. δολ.
Ωστόσο, οι πιο «μελετημένοι» παρατηρητές στέκονται επιφυλακτικοί. Οι ληστές του Λούβρου έκαναν λάθη «που ο εσωτερικός κύκλος των αυθεντικών Pink Panthers δεν θα άφηνε ποτέ να συμβούν, όπως το να τους πέσει το ένα πέμπτο της λείας ή να εγκαταλείψουν εργαλεία και ρούχα – κι αυτά επιτρέπουν τον εντοπισμό DNA εκτός από τα αποτυπώματα», σχολίασε σε ανάρτησή του στο LinkedIn ο δρ Χρήστος Τσιρογιάννης, διευθυντής της Ομάδας Εργασίας για τα Παράνομα Αρχαιολογικά Αντικείμενα στην έδρα της UNESCO για τις Απειλές στην Πολιτιστική Κληρονομιά.
Πράγματι, η λίστα των ευρημάτων μαρτυρούσε προχειρότητα: δύο τροχοί, ένα φλόγιστρο, ένα δοχείο με βενζίνη, γάντια, ένας ασύρματος, μια κουβέρτα, ένα κίτρινο γιλέκο - και το στολισμένο με σμαράγδια και διαμάντια χρυσό στέμμα της Αυτοκράτειρας Ευγενείας της Γαλλίας, που βρέθηκε πεταμένο έξω από το μουσείο.
Οι Ροζ Πάνθηρες δεν θα το έκαναν ποτέ αυτό. Μπορεί να οργανώνουν φασαριόζικες ληστείες, αλλά τα κλοπιμαία τα προστατεύουν παντοιοτρόπως, ακόμα και βάζοντας χαρτί υγείας στις σακούλες που τα μεταφέρουν.
Ήταν λοιπόν ατζαμήδες μιμητές οι ληστές του Λούβρου; Και ποιοι είναι οι Pink Panthers, που έγιναν θρύλος, μετατρέποντας κάθε τους χτύπημα χορογραφία απύθμενου θράσους πλην αναμφισβήτητης βιρτουοζιτέ;
Οι δανδήδες του εγκλήματος
Δεν ήταν ποτέ απλοί ληστές. Οι Pink Panthers κινούνταν με την άνεση αιλουροειδούς και τον μεταξωτό αέρα κινηματογραφικών μύθων. Επέλεγαν τους στόχους τους όπως οι αυτοκράτειρες τα πολύτιμα διαδήματά τους: με γούστο, υπερβολή, και την αλαζονεία εκείνων που πιστεύουν πως τίποτα δεν τους αγγίζει. Σχεδίαζαν τις επιχειρήσεις τους με την ακρίβεια που χαράζει το διαμάντι το γυαλί· και χτυπούσαν ακαριαία, ακόμη και στο φως της μέρας, προτού χαθούν ξανά σαν σκιές μέσα στο πολύβουο πλήθος. Μοναδικό τους αποτύπωμα, ο sui generis τρόπος δράσης.
Η ιστορία της ομάδας που θα γινόταν συνώνυμη με τις πιο θρυλικές ληστείες κοσμημάτων του πλανήτη ξεκινά τον Μάιο του 2003, στο Λονδίνο. Μέλη των Pink Panthers μπαίνουν σε κοσμηματοπωλείο της αλυσίδας Graff στο Mayfair ως πλούσιοι πελάτες. Μια Ferrari τους περιμένει απέξω. Δευτερόλεπτα αργότερα, υπό την απειλή ενός Magnum 357, σπάνε τις προθήκες και μαζεύουν ό,τι λάμπει: διαμάντια αξίας 23 εκατ. στερλίνων. Είναι η μεγαλύτερη ληστεία διαμαντιών στην ιστορία της Βρετανίας.
Στο ανθρωποκυνηγητό που ακολουθεί, συλλαμβάνεται ο Nebjosa Denic. Λίγο αργότερα, η αστυνομία εντοπίζει το κρησφύγετο και βρίσκει ένα δαχτυλίδι με μπλε διαμάντι αξίας μισού εκατομμυρίου μέσα σε ένα βαζάκι κρέμας προσώπου! Όπως ακριβώς στη σκηνή της Επιστροφής του Ροζ Πάνθηρα με τον Πίτερ Σέλερς. Οι «ληστές πολυτελείας» είχαν μόλις αποκτήσει όνομα. «Νονός» τους, η Scotland Yard.
Το 80% της λείας δεν θα βρισκόταν ποτέ.
Δύο χρόνια αργότερα, δύο άνδρες θα βγουν από μια λιμουζίνα με σοφέρ, θα μπουν «κύριοι» σε άλλο κατάστημα της Graff στο Λονδίνο και, υπό την απειλή όπλων, θα αρπάξουν κοσμήματα 10 εκατ. στερλίνων.
Οργάνωση που θα ζήλευε και ο Τζέιμς Μποντ
Οι Pink Panthers μεταμορφώνονται σε παγκόσμιο φαινόμενο. Πρόκειται για μια «αδελφότητα» ληστών με σκληρό πυρήνα από τα Βαλκάνια, γεννημένη μέσα από τα συντρίμμια της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Πολλοί είναι βετεράνοι πολέμου και πρόσφυγες.
Η Interpol τους αποδίδει πάνω από 370 ληστείες σε 35 χώρες, με συνολική λεία που ξεπερνά το μισό δισεκατομμύριο δολάρια. Ο αριθμός των μελών παραμένει άγνωστος: εκτιμάται ότι ο πυρήνας αριθμεί περίπου 40 άτομα, ενώ το ευρύτερο δίκτυο ίσως φθάνει τους 800 συνεργούς.
Διαθέτουν δυναμικό με γκάμα ικανοτήτων που θα ζήλευαν και οι κορυφαίες μυστικές υπηρεσίες του κόσμου. Από πλαστογράφους και διαρρήκτες χρηματοκιβωτίων μέχρι επαγγελματίες οδηγούς και τεχνίτες πολύτιμων λίθων.
Ο πρώην γενικός γραμματέας της Interpol Ρον Νομπλ έχει πει ότι οι Pink Panthers λειτουργούν χωρίς ιεραρχία. Σε αντίθεση με τη μαφία ή τα καρτέλ. Σε κάθε επιχείρηση κανείς δεν γνωρίζει ποιος είναι δίπλα του - μπορεί να είναι ο δεύτερος στην ηγεσία, μπορεί κι ένας πρωτάρης. Η οριζόντια οργάνωση είναι το όπλο τους. Κι όταν ένα μέλος συλλαμβάνεται, ένα άλλο παίρνει τη θέση του. Σαν τη Λερναία Ύδρα.
Σήμα κατατεθέν τους, τα χτυπήματα-αστραπή: Οι ληστείες τους κρατούν από 30 έως το πολύ 90 δευτερόλεπτα - τα οκτώ λεπτά της ληστείας του Λούβρου είναι από τους λόγους που αμφισβητείται ότι τη διέπραξαν εκείνοι. Σε μερικές ημέρες δε, έχουν εξαφανιστεί κι από τη χώρα.
Δρουν σε ομάδες των τριών έως πέντε. Μπαίνουν στον χώρο φασαριόζικα, κραδαίνοντας σφυριά και τσεκούρια, σπάζοντας βιτρίνες και προθήκες, απειλώντας με ημιαυτόματα πιστόλια –και πού και πού καμιά χειροβομβίδα– και εξαφανίζονται με κλεμμένα Audi, ενίοτε με σκούτερ και ταχύπλοα σκάφη.
Χρησιμοποιούν βία μόνο για να αιφνιδιάσουν και να τρομάξουν, δεν θέλουν θύματα. Όπως είχε πει κάποτε ο κατά δήλωσή του ιδρυτικό μέλος τους Rajco Causevic: «Δεν ήμασταν ποτέ βίαιοι. Είμαι ληστής, αλλά κύριος».
Για παρακολούθηση στόχων, χρησιμοποιούν εντυπωσιακές γυναίκες, που κινούνται απαρατήρητες σε χώρους που θεωρείται φυσιολογικό να φοράς ακριβά ρούχα και πανάκριβα κοσμήματα. Όπως ήταν η Ολιβέρα Σέρκοβιτς, που έπαιζε μπάσκετ στην ομάδα του Παγκρατίου – και η πρώτη της δράση ως «Ροζ Πάνθηρας» ήταν να επισκεφθεί μεγάλο κοσμηματοπωλείο ξενοδοχείου στη Χερσόνησο Κρήτης δήθεν για να δει κοσμήματα, αλλά στην πραγματικότητα για να χαρτογραφήσει τα συστήματα ασφαλείας, πιθανές εξόδους διαφυγής και κάθε πληροφορία που θα αξιοποιούνταν αργότερα στην πραγματοποίηση της ληστείας.
Πριν καν ξεκινήσει ο σχεδιασμός της επιχείρησης, πρέπει να βρεθεί επενδυτής που θα τη χρηματοδοτήσει. Έπειτα, εξασφαλίζουν διαμερίσματα - ένα για τη διαμονή, ένα άδειο για να καλύπτει τα ίχνη τους, και ένα μυστικό, γνωστό σε ένα μόνο άτομο, όπου φυλάσσονται τα λάφυρα.
Έμποροι βατόμουρων κλέβουν περιδέραια, αυτοκίνητα εμβολίζουν εμπορικά κέντρα
Μετά τις ληστείες στο Λονδίνο, οι Pink Panthers άπλωσαν γρήγορα τα μεταξωτά τους δίχτυα παντού: στο Βέλγιο, την Κροατία, τη Γαλλική Ριβιέρα, το Παρίσι, την Κοπεγχάγη, το Λας Βέγκας, το Ντουμπάι, ακόμα και στην Ελλάδα.
Το 2005, μέλη της ομάδας ντύνονται με χαβανέζικα πουκάμισα, φορούν περούκες, κι αναμειγνύονται με τους πλούσιους παραθεριστές στο Σεν Τροπέ. Μέσα σε λίγα λεπτά, εισβάλλουν σε κοσμηματοπωλείο, αρπάζουν ό,τι λάμπει και διαφεύγουν με ταχύπλοο που τους περιμένει και τον αέρα του Τζέιμς Μποντ.
Την ίδια χρονιά, στο Άμστερνταμ, επτά άνδρες με στολές προσωπικού εδάφους μεταφέρουν κάτω από τη μύτη της ασφάλειας του αεροδρομίου Schiphol κοσμήματα αξίας 75 εκατ. ευρώ σε αεροσκάφος που τους περιμένει. Χρειάστηκαν δώδεκα χρόνια για να συλληφθούν - δύο εξ αυτών φερόμενα μέλη των Pink Panthers.
Το 2007, στο Τόκιο, πραγματοποιούν «τη μεγαλύτερη ληστεία στην ιστορία της Ιαπωνίας». Κλέβουν το περίφημο Comtesse de Vendôme, ένα περιδέραιο με 116 διαμάντια, αξίας 31,6 εκατ. δολαρίων, και διαφεύγουν με ποδήλατα. Οι δράστες συλλαμβάνονται αργότερα –ένας από αυτούς «κανονικά» ήταν έμπορος βατόμουρων στη Σερβία. Το περιδέραιο δεν βρίσκεται ποτέ.
Την ίδια χρονιά, το Ντουμπάι μετατρέπεται σε σκηνή ταινίας δράσης: δύο Audi καρφώνονται στην πρόσοψη του Wafi Mall, τρεις άνδρες εισβάλλουν, και μέσα σε 45 δευτερόλεπτα φεύγουν με λεία 3,4 εκατ. δολαρίων.
Η τακτική είναι γνωστή ως «vol au bélier» - ληστεία με εμβολισμό. Οι πελάτες του εμπορικού κέντρου πάγωσαν, με τις σακούλες στα χέρια παρακολουθούσαν αποσβολωμένοι. Κι όπως πάντα, τα Audi είναι κλεμμένα. Αν χρησιμοποιούν αυτοκίνητο, είναι Audi γιατί το ξέρουν καλά. Για να διαφύγεις κινηματογραφικά, πρέπει να είσαι ένα με το όχημά σου.
Η ληστεία του Wafi Mall θα έμενε στην ιστορία ως το τέλειο έγκλημα, αν δεν υπήρχε ένα μικρό λάθος: όταν έκαψαν τα αυτοκίνητα για να εξαφανίσουν τα ίχνη τους –κάτι που συνηθίζουν– ξέχασαν να ανοίξουν ένα παράθυρο. Η έλλειψη οξυγόνου απέτρεψε την πλήρη καταστροφή, κι έτσι η αστυνομία βρήκε ίχνη DNΑ που οδήγησαν στους Βόσνιο Dusko Poznan και τον Μαυροβούνιο Milan Lepoja, καταζητούμενους ήδη για ληστείες στην Ελβετία και το Λιχτενστάιν.
Η Interpol, που το 2007 έφτασε να δημιουργήσει ειδική Ομάδα Εργασίας για τους Pink Panthers, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη σύλληψη.
Τα διαμάντια είναι παντοτινά – Οι Ροζ Πάνθηρες;
Όμως οι Ροζ Πάνθηρες είχαν πλέον μεγαλύτερες φιλοδοξίες.
Το 2008, μπήκαν μαυροντυμένοι και φορώντας μάσκες σε μουσείο της Ζυρίχης και πραγματοποίησαν μια από τις μεγαλύτερες ληστείες έργων τέχνης στην ιστορία της Ευρώπης: πίνακες Μονέ, Βαν Γκογκ, Σεζάν και Ντεγκά εξαφανίστηκαν από μουσείο της Ζυρίχης.
Σε αντίθεση με κάποιους από τους πίνακες που ανακτήθηκαν, τα κοσμήματα δεν είναι εύκολο να εντοπιστούν. Κι αυτό, γιατί αφαιρούνται τα πολύτιμα πετράδια και «αναβαπτίζονται» μέσα από ένα καλά οργανωμένο δίκτυο: ο διαμεσολαβητής τα περνάει διασυνοριακά -συνήθως προς την Αμβέρσα- και ο «μεσίτης» (fence) τα «νομιμοποιεί»: ξανακόβει το πετράδι, εκδίδει νέα πιστοποιητικά προέλευσης (πλαστά) και το επανακυκλοφορεί στην αγορά, εισπράττοντας μέχρι και 30–40% της αξίας. Ένας από τους Pink Panthers που έκανε αυτή τη δουλειά, είχε πει στον Guardian: «Αυτοί κάνουν τη βρώμικη δουλειά στο δρόμο. Χωρίς ανθρώπους σαν κι εμένα, θα ήταν ένα τίποτα».
Όσον αφορά στα κλεμμένα κοσμήματα του Λούβρου, ωστόσο, δεν πρόκειται απλώς για οικονομική απώλεια. Έχουν ιστορική αξία.
Στη μακρά ιστορία τους, οι Pink Panthers αποδείχθηκαν σκηνοθέτες του ίδιου τους του μύθου. Δεν έκλεβαν μόνο διαμάντια, αλλά και κάτι από τη λάμψη τους.
Τα τελευταία χρόνια έμοιαζαν να έχουν «συνταξιοδοτηθεί».
Μέχρι τη ληστεία στο Λούβρο, που έκανε τους πάντες να αναπηδήσουν: Ήταν η νέα γενιά των Ροζ Πανθήρων - ή κάποιοι που, για ακόμη μία φορά, προσπάθησαν να τους μιμηθούν;
