Προβάλλεται ως κομβικό πρόγραμμα για την πρόληψη και την προστασία των δασών της χώρας μας. Με προϋπολογισμό περί το μισό δισεκατομμύριο ευρώ, το πρόγραμμα Antinero (I, II και III) δίνει έμφαση στον καθαρισμό δασικών οικοσυστημάτων και στη διάνοιξη μεικτών αντιπυρικών ζωνών κοντά σε οικισμούς και εκατέρωθεν δασικών δρόμων – σε ολόκληρη τη χώρα. Περιλαμβάνει επίσης συντήρηση δασικών οδών και αντιπυρικών ζωνών. Στο πρώτο ρεπορτάζ του Φακέλου μας, τέθηκε το ερώτημα αν τα κονδύλια ρίχνονται στον Πίθο των Δαναΐδων, καθώς ειδικοί υποστήριξαν ότι η πυροσβεστική δεν επιχειρεί στο δασικό οδικό δίκτυο που συντηρείται και διανοίγεται στο πλαίσιο του Antinero, ενώ τουλάχιστον μια περιοχή που πέρσι είχε εφαρμοστεί Antinero, φέτος κάηκε. Στο δεύτερο ρεπορτάζ, ειδικοί υποστήριξαν ότι η εφαρμογή του Antinero γίνεται ενάντια στις αρχές της δασικής οικολογίας, χωρίς επιστημονικές προδιαγραφές, με αβέβαιες και συχνά υποβαθμιστικές συνέπειες για το περιβάλλον.
Σε αυτό, το τρίτο και τελευταίο ρεπορτάζ του Φακέλου μας, καταγγέλλεται ότι το Antinero εφαρμόζεται χωρίς να τηρείται η νομικά ενδεδειγμένη και υποχρεωτική διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης που προβλέπεται από την ευρωπαϊκή Οδηγία 42/2001. Επίσης, ότι παραπλανητικά έχει ενταχθεί στη Δράση που αφορά στο Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης.
Σε τηλεφωνική μας επικοινωνία στις 12 Σεπτεμβρίου με το υπουργείο Περιβάλλοντος και την προϊσταμένη του τμήματος Δασοπροστασίας & Αγροτικής Ανάπτυξης κα. Σοφία Κολλάρου, ρωτήσαμε εάν οι καθαρισμοί του Antinero γίνονται με βάση επιστημονικές διαχειριστικές μελέτες. Μας απάντησε ότι γίνονται κατόπιν «μελετών ειδικών δασοτεχνικών έργων» που εκπονούνται είτε από την ίδια την υπηρεσία, είτε μέσω του Antinero από τους αναδόχους, και εγκρίνονται πάντα από τις εκάστοτε αρμόδιες δασικές αρχές ανά περιοχή. Επαναλάβαμε το ερώτημα για το αν υπάρχουν επιστημονικές διαχειριστικές μελέτες και στις γραπτές ερωτήσεις που αποστείλαμε την επομένη - προκειμένου για πλήρη ανάπτυξη των θέσεων του υπουργείου ή σε περίπτωση που διέφυγε κάτι στη σύντομη τηλεφωνική συνομιλία. Μέχρι τη δημοσίευση, δεν έχουμε λάβει απάντηση.
Σε διακήρυξη στη σελίδα του ΥΠΕΝ με ημερομηνία 25 Ιανουαρίου 2024 για την επιλογή αναδόχων «για τον καθαρισμό δασών και δασικών εκτάσεων καθώς και για τη συντήρηση δασικού οδικού δικτύου και αντιπυρικών ζωνών με εγκεκριμένες μελέτες», διαπιστώσαμε πράγματι ότι τα εν λόγω έργα αναφέρονται ως «Εργασίες ειδικών δασοτεχνικών έργων του αρ. 16 του ν. 998/1979». Το Antinero δεν αναφέρεται στον τίτλο της διακήρυξης, ωστόσο αναφέρεται στους αριθμούς 46-47, 48 (σελ. 26) και στα άρθρα της 8.1 και 10. Η συγκεκριμένη διακήρυξη αφορούσε σε περιοχές ευθύνης πολλών δασαρχείων ανά την επικράτεια.
Κάτι παρόμοιο διαπιστώσαμε και σε μελέτη του δασαρχείου Σουφλίου, η οποία αναφερόταν σε «εργασίες ειδικών δασοτεχνικών έργων», αφορούσε σε έργα «αντιδιαβρωτικής προστασίας, αποκατάστασης των καμένων εκτάσεων Έβρου» και εγκρίθηκε (Α.Π. ΥΠΕΝ/ΔΔΕΥ/36696/1293, 05/04/2024) με αναφορά και σε υπουργική απόφαση για την υλοποίηση του Antinero II. Ομοίως διακήρυξη του ΤΑΙΠΕΔ για επιλογή αναδόχου για αντιπλημμυρικά έργα στην Πάρνηθα στο πλαίσιο του Antinero, τα περιέγραφε ως «εργασίες ειδικών δασοτεχνικών έργων».
Σε άλλη διακήρυξη για «Δημιουργία Μικτών Αντιπυρικών Ζωνών σε δασικούς δρόμους» σε μια σειρά περιοχών, στο κεφάλαιο «Για τις απαιτούμενες μελέτες του έργου», αναφέρεται πως όλες οι μελέτες θα πρέπει να εκπονηθούν από δασολόγο ή γραφείο μελετών με «εμπειρία σε μία (1) ή και περισσότερες δασοτεχνικές μελέτες», εκπονημένες και εγκεκριμένες «εντός της τελευταίας πενταετίας». To Antinero κι εδώ δεν αναφέρεται στον τίτλο, αλλά στους αριθμούς 48, 49, 51, 56 και στο άρθρο 8.1.
Τα παραπάνω είναι ενδεικτικά παραδείγματα που εντοπίσαμε στην έρευνά μας, στα οποία κομβικά έργα αναφορικά με το Antinero περιγράφονται επισήμως ως «ειδικά δασοτεχνικά έργα».
«Το Antinero θα έπρεπε να υποβάλλεται σε περιβαλλοντική αξιολόγηση της Οδηγίας 42/2001»
Ρωτήσαμε λοιπόν τη δικηγόρο Σοφία Παυλάκη, ειδικευμένη στην Περιβαλλοντική και Δασική Πολιτική, μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος & Βιωσιμότητας και υποψήφια διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αιγαίου, αν οι μελέτες «ειδικών δασοτεχνικών έργων» που εκπονούνται για το Antinero καλύπτουν τις επιπτώσεις ενός τέτοιου προγράμματος στο φυσικό περιβάλλον. Η απάντησή της ήταν πως, ξεκάθαρα, όχι:
«Το Antinero, σύμφωνα με την επίσημη ονομασία του: “Πρόγραμμα Προστασίας Δασών – ANTINERO III” είναι “Πρόγραμμα” και μάλιστα, με σημαντικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον λόγω της “απομάκρυνσης του υπορόφου των δασών” όπου αναπτύσσεται η βιοποικιλότητα του δάσους. Στο πλαίσιό του διενεργούνται συστηματικές κλαδεύσεις και αραιώσεις από τους “καθαρισμούς” που επιβάλλει στο σύνολο των δασών της επικράτειας και “δημιουργία αντιπυρικών ζωνών εντός δασικών οικοσυστημάτων” σύμφωνα με την επίσημη περιγραφή του φυσικού αντικειμένου του και τις προδιαγραφές του», αναφέρει η κ. Παυλάκη.
«Ως “πρόγραμμα” επομένως με σημαντικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον ολόκληρης της χώρας, που χρηματοδοτείται από την ΕΕ και αφορά αφενός τον τομέα της δασοκομίας (δηλαδή τη σύμφωνη με τις αρχές της δασικής οικολογίας διαχείριση του δάσους που κατατείνει στην αειφορική εκμετάλλευση και στην προστασία του) και αφετέρου ακόμα και εκτάσεις για τις οποίες απαιτείται εκτίμηση βάσει της οδηγίας για τους οικοτόπους, το Antinero θα έπρεπε να υποβάλλεται σε διαδικασία περιβαλλοντικού προελέγχου, προκειμένου η αρμόδια αρχή να κρίνει αν έχει σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, οπότε υποβάλλεται υποχρεωτικά και σε Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση (ΣΠΕ). Αρμόδια αρχή είναι στην περίπτωση αυτή η Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του ΥΠΕΝ, και όχι οι κατά τόπους δασικές υπηρεσίες που εγκρίνουν τις σχετικές μελέτες σήμερα.
»Ειδικά για δάση που αποτελούν ταυτόχρονα και οικοτόπους, απαιτείται όχι απλώς πρόβλεψη αλλά και διασφάλιση ότι το εκπονούμενο Πρόγραμμα δεν θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις στο οικείο φυσικό περιβάλλον κατά το άρθρο 6 § 3 της Οδηγίας για τους οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ), αλλά και να έχει προηγουμένως καθορισθεί η δέουσα εκτίμηση των στόχων διατήρησής τους».
Ποια είναι η διαδικασία που θα έπρεπε να εφαρμόζεται;
«Θα έπρεπε επομένως να εφαρμόζεται για το Antinero η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης που προβλέπεται από την Οδηγία 2001/42/ΕΚ και την κυα α.π. ΥΠΕΧΩΔΕ/ΕΥΠΕ/οικ. 107017/28.8.2006 (ΦΕΚ Β’ 1225) για όλα τα προγράμματα με σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον που συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και δεν αρκεί για την εφαρμογή του απλή δασοτεχνική μελέτη, που εκδίδουν οι δασικές αρχές για τα δασοτεχνικά έργα και για εργασίες ρουτίνας που εκτελούν στα δάση, με βάση το προεδρικό διάταγμα 437/1981».
«Δεν αρκούν οι “δασοτεχνικές μελέτες” - Εγείρονται θέματα ευθύνης»
Υποστηρίζετε δηλαδή ότι όσα υλοποιούνται στο πλαίσιο του Antinero δεν είναι “δασοτεχνικά έργα”, όπως χαρακτηρίζονται και σε διακηρύξεις για την επιλογή αναδόχων τους;
«Πέρα από την ίδια την επίσημη ονομασία του Προγράμματος Antinero, από τη συνδυαστική εφαρμογή του άρθρου 16 του ν. 998/1979 (Δασοτεχνικά έργα) και του πδ/τος 437/1981, που έχει εκδοθεί κατ' εξουσιοδότησή του, διαπιστώνουμε ότι ο νόμος προσδιορίζει πολύ συγκεκριμένα ποια είναι τα έργα που θεωρούνται “δασοτεχνικά”, για την εκτέλεση των οποίων αρκεί απλή δασοτεχνική μελέτη. Αυτά είναι: α) Η δασική οδοποιία (δηλ. μικρής κλίμακας δασικές οδεύσεις για να περνούν οχήματα αποκλειστικάτης δασικής υπηρεσίας και όχι για κοινή ή άλλη χρήση), β) οι δασικές μεταφορικές εγκαταστάσεις και τα δασικά κτίρια, γ) η διευθέτηση χειμάρρων, δ) οι προστατευτικές αναδασώσεις, ε) οι εργασίες συντήρησης ορεινών βοσκοτόπων, στ) η τοποθέτηση πινακίδων, ζ) η κατασκευή υδατοδεξαμενών - υδραγωγών και η) οι επισκευές τεχνικών έργων και εγκαταστάσεων σε δάση (λ.χ. φρεάτια, δασοφυλάκεια κ.ά.)»
Αν αντιλαμβάνομαι σωστά, μου λέτε ότι το Antinero εφαρμόζεται ενάντια στον νόμο;
«Βλέπουμε ότι το Antinero δεν περιλαμβάνεται στα ειδικά δασοτεχνικά έργα για τα οποία αρκεί η εκπόνηση απλής δασοτεχνικής μελέτης. Άλλωστε το 1979 (ν. 998/1979) και το 1981 (πδ 437/1981), το Antinero δεν υπήρχε ούτε καν ως σκέψη! Επομένως, έως και σήμερα, παρατηρούνται παρεκκλίσεις από την κείμενη περιβαλλοντική νομοθεσία κατά την εφαρμογή του προγράμματος Antinero, αφού δεν τηρείται η νομικά ενδεδειγμένη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης της Οδηγίας 42/2001, παρόλο που το πρόγραμμα αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον και εκπονείται από τη Γενική Δ/νση Δασών για το σύνολο του δασικού χώρου της Ελλάδας, αλλά απλώς και μόνον εκπονούνται ήσσονος κατηγορίας μελέτες δασοτεχνικών έργων.
»Καταστρατηγείται δηλαδή συστηματικά η περιβαλλοντική νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μάλιστα με χρήματα που μας δίνει η ίδια! Ταυτόχρονα εγείρονται σημαντικά ζητήματα και όσον αφορά τα θέματα ευθύνης των αρμοδίων αλλά και ακυρότητας των σχετικών διοικητικών πράξεων (εγκρίσεων, αδειών κ.λπ.) που εκδίδονται στο πλαίσιο του Antinero λόγω των παραβιάσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που λαμβάνουν χώρα κατά την εφαρμογή του».
«Προκύπτουν και άλλες πλημμέλειες από την εφαρμογή του Antinero», τονίζει η κ. Παυλάκη. «Ένα σοβαρό πρόβλημα είναι ότι το Antinero προβλέπει στις βασικές προδιαγραφές του επαχθέστατες δράσεις στο δασικό περιβάλλον οριζοντίως και αδιακρίτως για το σύνολο των δασών της επικράτειας, ενώ γνωρίζουμε ότι η Ελλάδα είναι μία χώρα με εκπληκτικές και έντονες διαφοροποιήσεις στο τοπίο, στο κλίμα και στο ανάγλυφό της. Απαιτείται επομένως διαφορετική αντιμετώπιση των δασών κάθε περιοχής, προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητές τους, η οποία όμως δεν μπορεί να γίνεται με απλή μελέτη δασοτεχνικών έργων αλλά μόνο κατόπιν ειδικής μελέτης αυξημένης περιβαλλοντικής εκτίμησης και αξιολόγησης, που περιλαμβάνει ο περιβαλλοντικός προέλεγχος και η στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση (ΣΠΕ) που καθιερώνει η Οδηγία 42/2001 στην περίπτωση προγραμμάτων με σημαντικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον.
»Πέραν αυτού, αφού οι εργασίες του Antinero συντελούνται στο δασικό περιβάλλον, απαιτείται σε κάθε στάδιο της εκτέλεσής τους να γίνονται με την παρουσία και τη διαρκή επίβλεψη των δασικών υπαλλήλων, οι οποίοι θα πρέπει να επιτηρούν ποια και πόσα δέντρα κλαδεύονται ή υλοτομούνται και πώς, σε ποια σημεία γίνονται “καθαρισμοί”, αν τηρούνται οι όροι της όποιας μελέτης ή όχι. Αντ’ αυτού σήμερα, με τον τρόπο που σε πολλά σημεία παρατηρείται ότι γίνονται οι “καθαρισμοί” των δασών με το Antinero, είναι αμφίβολο αν οι δασικές υπηρεσίες -λόγω και της τραγικής υποστελέχωσής τους- παρίστανται με τους υπαλλήλους τους επί τόπου στο δάσος, την ώρα που οι εργασίες αυτές εκτελούνται από εργολάβους και τα συνεργεία τους, που όμως στερούνται οποιασδήποτε γνώσης δασολογίας και οικολογίας, με αποτέλεσμα να καταστρέφονται τα δάση μας και η βιοποικιλότητα, όπου επιχειρούν…» (βλέπε Φάκελος Antinero - Μέρος Β’ και Φάκελος Antinero - Μέρος Α’).
«Οι δασάρχες εφαρμόζουν το Antinero εξαιτίας της τρομακτικής έλλειψης πόρων»
«Γενικά η σύλληψη και η εφαρμογή του Antinero έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τους κανόνες της δασικής οικολογίας και της βιώσιμης διαχείρισης των δασών που διδάσκονται οι δασολόγοι και οι δασοπόνοι που στελεχώνουν σήμερα τις δασικές αρχές της χώρας, κατά τη διάρκεια των βασικών σπουδών τους», επισημαίνει η Σοφία Παυλάκη.
Τότε γιατί εφαρμόζεται από τις δασικές αρχές;
«Πιστεύω πως το Antinero εφαρμόζεται χωρίς καθόλου επιστημονικά-δασολογικά κριτήρια, αλλά αποκλειστικά και μόνον επειδή η ίδια η υπηρεσιακά προϊσταμένη αρχή το προωθεί επιτακτικά και επειδή αυτή τη στιγμή είναι ο μόνος τρόπος να λάβουν οι δασικές υπηρεσίες κάποια αξιόλογη χρηματοδότηση για την εν γένει δράση και το έργο τους από το αρμόδιο υπουργείο», αναφέρει η Σοφία Παυλάκη.
Στο δεύτερο ρεπορτάζ του Φακέλου μας, ειδικοί είχαν εξηγήσει αναλυτικά γιατί η συλλήβδην αφαίρεση του δασικού υπορόφου αντίκειται στη δασική οικολογία. «Αποψιλώνοντας το δάσος με το Antinero, τα δέντρα χάνουν την πυκνότητα και την ευστάθειά τους και με τις επικείμενες βροχές, δεν θα υπάρχει τίποτα να συγκρατήσει τα νερά που θα συμπαρασύρουν και τα τελευταία ζωτικά στοιχεία του εδάφους και της βιοποικιλότητας», επιβεβαιώνει και η Σοφία Παυλάκη.
Και συνεχίζει: «Εκεί, στον πολύτιμο υπόροφο, είναι που αναπτύσσεται κυρίως η ζωή σε ένα δάσος: η χαμηλή βλάστηση, τα βότανα, τα αγριολούλουδα, τα φρύγανα, ξύλα και φύλλα που αποσπώνται απ’ τους κορμούς και σαπίζουν στο χώμα υποβοηθώντας την ανάπτυξη μυριάδων μικροοργανισμών και διεργασιών, μανιτάρια, σπόροι και άλλα πολύτιμα στοιχεία που συγκρατούνται στο χώμα και στο έδαφος, μαζί με την απαραίτητη σκίαση, την υγρασία, τη δροσιά, αλλά και τα έντομα, τα ερπετά, τα ζώα και τις φωλιές τους. Όλα αυτά τα στοιχεία που συναποτελούν το δασικό οικοσύστημα, αν αφεθούν ανενόχλητα, θα δώσουν σε λίγα χρόνια το νέο δάσος, που με το Antinero καταργείται βίαια, με καταστροφικά αποτελέσματα»
Επιπλέον, συμπληρώνει η κ. Παυλάκη, «ακόμα και η βιομάζα (ξυλοαπόθεμα) που η ηγεσία του ΥΠΕΝ την έχει κυριολεκτικά δαιμονοποιήσει και της έχει κηρύξει ανηλεή πόλεμο τα τελευταία χρόνια, είναι ένα στοιχείο πολύτιμο για τα δάση αφού επιτρέπει να συντελούνται μέσα στο οικοσύστημα του δάσους διεργασίες άκρως απαραίτητες και καταλυτικές για τη διατήρηση και τη βιωσιμότητά του. Επομένως είναι ολέθριο για το δάσος να αφαιρείται και να απομακρύνεται η βιομάζα του και μάλιστα με αυτή την ένταση και στο βαθμό που γίνεται στο Antinero» (βλέπε και Φάκελος Antinero - Μέρος Β’).
«Παραπλανητική η υπαγωγή του Antinero στη Δράση για Αναδάσωση»
Είναι οξύμωρο πως όλα αυτά καταγγέλλονται ότι συμβαίνουν στο πλαίσιο ενός προγράμματος με διακηρυγμένο στόχο τη «διατήρηση της βιοποικιλότητας», καθώς το Antinero είναι ενταγμένο στον Πυλώνα «Πράσινη Μετάβαση», στον Άξονα 1.4 «Αειφόρος χρήση πόρων, ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και διατήρηση της βιοποικιλότητας» βάσει του οποίου χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, και τη Δράση 1.4.4 (16849) «Εθνικό σχέδιο αναδάσωσης», επισημαίνω στη Σοφία Παυλάκη.
«Το πρόγραμμα Antinero, μολονότι ως σκοποί του αναφέρονται “η δασική προστασία”, “η αειφόρος χρήση των πόρων, η ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και η διατήρηση της βιοποικιλότητας”, έχει δυστυχώς καταφέρει ακριβώς το αντίθετο: Την καταστροφή των δασών, τον αφανισμό των φυσικών πόρων τους μέσω της αποψίλωσής τους, την απομείωση και την υποβάθμιση του δάσους καθιστώντας το ένα περιβάλλον εντελώς ευάλωτο στην κλιματική αλλαγή και στην άγρια απώλεια της βιοποικιλότητάς του.
»Εντελώς παραπλανητικά έχει υπαχθεί και στον “Τίτλο Δράσης (Measure) 16849 - Εθνικό σχέδιο αναδάσωσης”, αφού η αναδάσωση δημιουργεί νέα δάση, ενώ το Antinero βλάπτει σοβαρά ακόμα και όσα δάση μάς απέμειναν…! Η “ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή”, που φέρεται να επιδιώκει, δεν επιτυγχάνεται με τη συστηματική καταστροφή των δασών, όπως συμβαίνει στην πραγματικότητα σήμερα, αλλά μέσω της βιώσιμης διαχείρισης των υφισταμένων δασών και της δημιουργίας νέων, σύμφωνα με τον Κανονισμό 841/2018 της ΕΕ, για την εφαρμογή του οποίου το αρμόδιο υπουργείο δεν έχει κάνει ως τώρα τίποτα, αν και απειλούνται βαριές κυρώσεις για τη χώρα.
»Ένα ακόμα ερώτημα αφορά στα κριτήρια με τα οποία η κυβέρνηση μετέφερε στο πρόγραμμα Antinero το σύνολο σχεδόν των πιστώσεων του κρατικού προϋπολογισμού που είχαν διατεθεί, ήδη από τα τέλη του 2020, για το εθνικό σχέδιο αναδασώσεων, το οποίο δεν υπάρχει καμία σχετική ενημέρωση αν τελικά θα υλοποιηθεί ποτέ, παρ’ όλο που η αναδάσωση αναγνωρίζεται από τον νόμο ως δημόσια ωφέλεια (άρθ. 43 ν. 998/1979) και θεωρείται παγίως από τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας ως σοβαρός λόγος δημοσίου συμφέροντος που καθιστά ανακλητή κάθε πράξη που εμποδίζει την πραγμάτωσή της (ΣτΕ 2976/1998) και κατισχύει κάθε άλλου λόγου δημοσίου συμφέροντος (ΣτΕ 4665/1996)».
Ποιος μπορεί να είναι ο λόγος που συντηρούνται δράσεις με τόσο επαχθή αποτελέσματα στη φύση;
«Στην εποχή μας, το δάσος εργαλειοποιείται συστηματικά ως πηγή εμπορεύσιμων στοιχείων και αγαθών από εργολάβους και ξυλεμπόρους, ενάντια στο Σύνταγμα και στη δασική νομοθεσία που ορίζει ότι τα δάση συνιστούν “εθνικό κεφάλαιο” για την προστασία του οποίου το κράτος έχει υποχρέωση να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα (άρθ. 2 ν. 998/1979). Το Πρόγραμμα Antinero αποτελεί ξεκάθαρα μία έκφραση αυτής της αντίληψης του δάσους ως αποκλειστικά οικονομικού μεγέθους προς εκμετάλλευση, που επικρατεί στις μέρες μας στον τρόπο που λαμβάνονται αποφάσεις για τα δάση μας», σημειώνει η κ. Παυλάκη.
«Κάθε χρόνο καίγονται πολύτιμα, μοναδικά δασικά οικοσυστήματα και αμέσως μετά, πάνω στις στάχτες τους, ξεκινάει ο χορός των εκατομμυρίων για επενδύσεις “αποκατάστασης”που δίνονται μέσα από ένα θολό καθεστώς απευθείας αναθέσεων χωρίς λογοδοσία και τήρηση έστω και του στοιχειώδους νομοθετικού πλαισίου για το περιβάλλον, τα έργα και τον ανταγωνισμό. Αυτού του είδους η “αποκατάσταση” μόνο αποκατάσταση δεν είναι για τα δάση μας, που το μόνο που χρειάζονται πραγματικά είναι βιώσιμη διαχείριση, αναδάσωση (φυσική ή υποβοηθούμενη όπου χρειάζεται), ηρεμία, μέριμνα και αγάπη αληθινή, για να μπορούμε να τα απολαμβάνουμε εσαεί υγιή, όμορφα και παραγωγικά. Είναι τόσο απλό, αλλά κανείς από τους υπεύθυνους δεν δείχνει να μπορεί να το καταλάβει…».
Θεωρείτε πως υπάρχουν περιθώρια για χάραξη ενός πιο σωστού περιβαλλοντικού σχεδιασμού;
«Το Σύνταγμά μας παρέχει τα αναγκαία εχέγγυα δασικής προστασίας με βάση το οικολογικό κριτήριο αντίληψης της φύσης, το οποίο πρυτάνευσε κατά την ψήφισή του το 1975. Ας μην το ξεχνάμε αυτό! Δυστυχώς, σε επίπεδο νομοθεσίας και κανονιστικής διοικητικής δράσης, δεν κατανοήσαμε ούτε αξιοποιήσαμε έστω και στο ελάχιστο τις θαυμαστές δυνατότητες που παρέχει το Σύνταγμα για ουσιαστική και ολοκληρωμένη δασική διαχείριση και προστασία. Όμως υπάρχουν, έστω και τώρα, περιθώρια να αντιστραφεί αυτό, αρκεί να ακολουθηθούν οι ανάλογες νομοθετικές επιλογές και κυρίως να ληφθούν γενναίες πολιτικές αποφάσεις που θα επιτρέψουν να εμπεδωθούν οι επιταγές του Συντακτικού νομοθέτη στην πράξη και οι σοφοί κανόνες της δασικής διαχείρισης και οικολογίας στη νομοθεσία και στη δασοπονία μας από τους κατ’ εξοχήν αρμόδιους προς τούτο υπαλλήλους της δασικής υπηρεσίας όλων των κλάδων και των βαθμίδων».
Δεδομένων των όσων ιδιαιτέρως σοβαρών καταγγέλλει η κ. Σοφία Παυλάκη, αποστείλαμε επιπλέον γραπτά ερωτήματα στην κ. Σοφία Κολλάρου στο ΥΠΕΝ, για το αν θεωρεί ότι το πρόγραμμα Antinero πρέπει να υποβάλλεται σε ειδική μελέτη αυξημένης περιβαλλοντικής εκτίμησης και αξιολόγησης, όπως η στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση (ΣΠΕ), και γιατί έχει υπαχθεί στη Δράση 16849 «Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης», αφού περιλαμβάνει κυρίως έργα που δεν αφορούν σε αναδάσωση. Μέχρι τη δημοσίευση, δεν είχαμε λάβει απαντήσεις. Θα τις δημοσιεύσουμε αμέσως εάν τις λάβουμε.
