Λούνα παρκ, κατασκηνώσεις και πάρκα ψυχαγωγίας, θα έπρεπε να ξυπνούν αναμνήσεις ανέμελων καλοκαιριών, γεμάτα από στιγμές χαράς. Αντ’ αυτού, για δύο συνανθρώπους μας έγιναν η αιτία να χάσουν τη ζωή τους μέσα στον Αύγουστο, εγείροντας ανησυχίες και ερωτήματα για την ασφάλεια των χώρων αυτών, τους ελέγχους που πραγματοποιούνται και τις συνθήκες υπό τις οποίες λειτουργούν.
Στο Πευκοχώρι Χαλκιδικής, ένας 19χρονος έχασε τη ζωή του στο λούνα παρκ της περιοχής, μπροστά στα μάτια των δύο αδελφών και της μητέρας του. Ενώ βρισκόταν σε παιχνίδι-μηχάνημα μαζί με τον έναν αδερφό του, έσπασε ένα από τα καθίσματα του μηχανήματος, με αποτέλεσμα να πέσει στο έδαφος και να χτυπήσει θανάσιμα στο κεφάλι.
Ο 58χρονος ιδιοκτήτης της επιχείρησης συνελήφθη, και ο 21χρονος χειριστής του παιχνιδιού (με επιβαρυμένο ποινικό μητρώο) παραδόθηκε τελικά στις αρχές, αφού προηγουμένως έφυγε τρέχοντας από τον τόπο του ατυχήματος. Τώρα, βρίσκεται αντιμέτωπος με την κατηγορία της ανθρωποκτονίας από αμέλεια, ενώ παράλληλα διεξάγεται προκαταρκτική έρευνα από το Α.Τ. Κασσάνδρας καθώς και πραγματογνωμοσύνη για να εξακριβωθούν τα ακριβή αίτια του δυστυχήματος.
Δήμαρχος Κασσάνδρας: «Οι ιδιοκτήτες των λούνα παρκ πρέπει να κάνουν γνωστοποίηση στο notifybusiness. Η γνωστοποίηση αυτή δεν είχε γίνει»
Όπως είναι έως τώρα γνωστό, το λούνα παρκ βρίσκεται σε οικόπεδο ιδιώτη κοντά στην παραλία Πευκοχωρίου, το οποίο είχε μισθώσει ο 58χρονος ιδιοκτήτης χωρίς να έχει κάνει την απαιτούμενη γνωστοποίηση στον οικείο Δήμο της περιοχής. Μάλιστα, το συγκεκριμένο λούνα παρκ όχι μόνο λειτουργούσε από την αρχή της σεζόν χωρίς άδεια, όχι μόνο έκοβε εισιτήρια για παιχνίδια που είχαν χαλάσει, αλλά δεν είχαν γίνει όπως φαίνεται και οι απαραίτητοι έλεγχοι στο σύνολο των εγκαταστάσεων.
«Έχουμε ένα μηχάνημα που είναι σωστά σχεδιασμένο πριν 25-30 χρόνια. Είναι πιστοποιημένο, όμως έχει κάποιες προδιαγραφές ως προς τους ελέγχους και τη συντήρηση. Πρέπει οι έλεγχοι να είναι με τη λογική των αεροπορικών ελέγχων, όπως ελέγχουμε ένα αεροπλάνο βάσει με τις οδηγίες του κατασκευαστή, που είναι σαφείς. Είναι υποχρέωση του ιδιοκτήτη κάθε χρόνο να κάνει τους ελέγχους που πρέπει», σημείωσε χαρακτηριστικά ο πραγματογνώμονας Κώστας Λακαφώσης.
Όπως εκτιμά και ο πραγματογνώμονας Αναστάσιος Δέδες για το μηχάνημα που στοίχισε τη ζωή του 19χρονου, «Βλέπω εκ του αποτελέσματος ότι υπήρχε κάποιο πρόβλημα με το συγκεκριμένο κάθισμα. Εκεί υπήρχαν κάποια καθίσματα τα οποία περιστρέφονταν. Άρα λοιπόν υπάρχει μία αυξομείωση της επιτάχυνσης της βαρύτητας και τα υλικά αλλά και το σύστημα της λειτουργίας του μηχανήματος αυτού θα έπρεπε να ανταποκρίνονται ασφαλώς όσον αφορά την επιτάχυνση και την άμεση επιβράδυνση».
Την ίδια ώρα, αποκαλύπτεται ότι ο 58χρονος ιδιοκτήτης είχε αποκλειστεί από πλειοδοσία δημοτικού πανηγυριού στην Κοζάνη, επειδή τα μηχανήματά του δεν ήταν πιστοποιημένα. Κατά τη διάρκεια ελέγχου είχε εντοπιστεί ότι τα πιστοποιητικά καταλληλότητας για κάποια παιχνίδια δεν υπήρχαν και για κάποια άλλα είχαν λήξει. Παράλληλα, κάτοικοι της περιοχής καταγγέλλουν για το λούνα παρκ, ότι «το εισιτήριο κάθε χρόνο ανέβαινε, αλλά τα μηχανήματα έμεναν σκουριασμένα και ασυντήρητα».
Επικοινωνώντας με τη Δήμαρχο Κασσάνδρας, Αναστασία Χαλκιά, μας πληροφόρησε πως η δημοτική αρχή ενημερώθηκε για τη λειτουργία του λούνα παρκ στο ιδιωτικό οικόπεδο στις 12 Ιουλίου, αφότου το Αστυνομικό Τμήμα της περιοχής έστειλε επιστολή γνωστοποιώντας τη λειτουργία του και ζητώντας να διασταυρωθεί αν διαθέτει την αναγκαία άδεια λειτουργίας από τον Δήμο Κασσάνδρας.
Όπως ισχυρίζεται η δήμαρχος, οι δήμοι δεν είναι υπεύθυνοι να δίνουν άδεια λειτουργίας για τα λούνα παρκ και να ελέγχουν τις πιστοποιήσεις. «Οι αρμοδιότητες του εκάστοτε δήμου ορίζονται με ΚΥΑ του 2022, και το υπουργείο Ανάπτυξης ελέγχει αν πληρούνται οι προδιαγραφές της ΚΥΑ. Οι ιδιοκτήτες των λούνα παρκ πρέπει να έχουν λάβει πιστοποίηση ISO, Haccp κ.λπ. μέσα από συγκεκριμένες διαδικασίες, άδεια για τα μηχανήματά τους από το υπουργείο Ανάπτυξης και να κάνουν μία γνωστοποίηση στο notifybusiness. Όμως, στο λούνα παρκ της περιοχής μας η γνωστοποίηση αυτή δεν είχε γίνει και ως δήμος είχαμε ήδη προχωρήσει στη διαδικασία επιβολής χρηματικού προστίμου (30.000 ευρώ). Αυτός είναι ο δικός μας ρόλος, εμείς δηλαδή ελέγχουμε αν έχουν γίνει οι γνωστοποιήσεις, όχι οι πιστοποιήσεις».
Από τη στιγμή που θα μπουν τα πρόστιμα, στη συνέχεια αναμένεται να κληθεί για εξηγήσεις ο επιχειρηματίας και ακολουθεί η σφράγιση του χώρου. Στο μεταξύ, στην υπηρεσία των αδειών του Δήμου Κασσάνδρας εργάζεται μόνο ένας υπάλληλος και, όπως μας ενημέρωσε η κα. Χαλκιά, είχε προηγηθεί το τραγικό συμβάν με τον πνιγμό της 8χρονης στην κατασκήνωση στην Κρυοπηγή, «οπότε ο υπάλληλος, όπως του ανατέθηκε, ασχολήθηκε με το συγκεκριμένο γεγονός και τον έλεγχο των εγγράφων που αφορούσαν στην κατασκήνωση».
Στον αντίποδα, το υπουργείο Ανάπτυξης αναφέρει πως η μοναδική αρμόδια αρχή χορήγησης αδειών λούνα πάρκ είναι ο Δήμος, και για τον λόγο αυτόν το υπουργείο Εσωτερικών διέταξε πειθαρχικό έλεγχο στη Δήμαρχο Κασσάνδρας. «Γνωστοποίηση κάνει μία επιχείρηση που θέλει να ξεκινήσει τη λειτουργία της και έχει όλο τον φάκελο των απαραίτητων δικαιολογητικών στη διάθεσή της, για να ελεγχθεί στη συνέχεια. Ο σκοπός της γνωστοποίησης είναι να μπορεί να επιχειρήσει νωρίτερα χωρίς να περιμένει να κολλήσει στα γραφειοκρατικά ζητήματα. Δεν ισχύει όμως για τις δραστηριότητες που είναι επικίνδυνες για τη δημόσια ασφάλεια. Εκεί προηγείται η διαδικασία της έγκρισης», είπε στο MEGA ο Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, γ.γ. Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή και επέμεινε πως αρμόδιες υπηρεσίες για έλεγχο και εφαρμογή της νομοθεσίας είναι οι εκάστοτε δήμοι.
Από τι και ποιους εξαρτάται η ασφάλεια των λούνα παρκ;
Τα ατυχήματα σε λούνα παρκ δεν αποτελούν πλέον «μεμονωμένα συμβάντα». Πολλά έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια σε υπαίθρια λούνα παρκ, αλλά και στα μεγάλα, καθώς το 2022 υπήρξε σοβαρό περιστατικό με τρεις τραυματίες στο Allou Fun Park. Με τι προδιαγραφές και πιστοποιήσεις ασφαλείας λειτουργούν και άραγε γίνονται έστω τυπικοί έλεγχοι;
Με μια επίσκεψη στο site της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, είδαμε πως από τις 10/6/2020 επιχειρείται να δοθεί ένα τέλος στην ανεξέλεγκτη λειτουργία των λούνα παρκ. Στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης υπάρχει αναρτημένο το ΦΕΚ 2065/Β’/30.05.2020 με την απόφαση του τότε υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Νίκου Παπαθανάση. Όπως αναφέρεται σε αυτό, ευθύνη για την ασφάλεια του χώρου έχει ο οικονομικός φορέας που εκμεταλλεύεται το σύνολο των διατάξεων ψυχαγωγίας και τις υποστηρικτικές εγκαταστάσεις, ο υπεύθυνος λειτουργίας, ο χειριστής, και το εκπαιδευμένο άτομο που εργάζεται υπό την επίβλεψη ενός χειριστή.
Η πιστοποίηση της ορθής και ασφαλούς λειτουργίας των παιχνιδιών των λούνα παρκ γίνεται από σχετικές εταιρείες οι οποίες είναι εγγεγραμμένες στο μητρώο του Εθνικού Συστήματος Διαπίστευσης. Αυτές οφείλουν να ελέγχουν αυστηρά τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο όλα τα μηχανήματα-παιχνίδια, ενώ είναι στην ευχέρεια τους να διενεργούν και έκτακτους ελέγχους χωρίς να έχουν ειδοποιήσει τον ιδιοκτήτη του λούνα παρκ. Φυσικά, κάθε ιδιοκτήτης οφείλει να διενεργεί τακτικές συντηρήσεις στα μηχανήματα παιχνίδια, και δεδομένου ότι το λούνα παρκ είναι περιοδεύον, θα έπρεπε να γίνεται έλεγχος των μηχανημάτων του σε κάθε σταθμό του.
Για να κριθεί ένα λούνα παρκ ασφαλές, πρέπει, πέραν των τακτικών ελέγχων, να διαθέτει μία σειρά από διαπιστεύσεις, αρχεία λειτουργίας και συντήρησης, τεχνικούς φακέλους και όλες τις εκθέσεις τεχνικών ελέγχων. Πρέπει επίσης να διαθέτει πιστοποιημένο προσωπικό και όπου απαιτείται αδειοδοτημένο προσωπικό. Στο Αρχείο Λειτουργίας, Συντήρησης και Συμβάντων πρέπει να καταγράφονται όλα τα γεγονότα που επηρεάζουν τη λειτουργία και την ασφάλεια της διάταξης ψυχαγωγίας ή της σχετικής υποστηρικτικής εγκατάστασης, καθώς και τα ατυχήματα ή τα παραλίγο ατυχήματα κατά τη λειτουργία της διάταξης σε επιβαίνοντες, στο κοινό ή στο απασχολούμενο προσωπικό.
Αρμόδια αρχή για την παρακολούθηση της ορθής εφαρμογής ορίζεται η Διεύθυνση Πολιτικής Ποιότητας της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας, η οποία μεριμνά για την ανάρτηση στην ιστοσελίδα της των αναγνωρισμένων φορέων ελέγχου για τον τεχνικό έλεγχο των διατάξεων ψυχαγωγίας και των σχετικών εγκαταστάσεων στους χώρους αναψυχής.
Δεν είναι μόνο τα λούνα παρκ: Το 8χρονο κορίτσι που πνίγηκε στην πισίνα κατασκήνωσης
Μην ξεχνάμε πως μερικές μέρες πριν από τον θάνατο του 19χρονου, ένα 8χρονο κορίτσι έχασε τη ζωή του αφού πνίγηκε στην πισίνα της κατασκήνωσής της, επίσης στη Χαλκιδική, με το παιδί να βρίσκεται έως και τρεις ώρες νεκρό στον πάτο. Η άδεια της κατασκήνωσης ανακλήθηκε από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας τη Δευτέρα, ωστόσο αφορά στη φετινή κατασκηνωτική περίοδο, η οποία και εκπνέει εντός των επόμενων ημερών.
Από επιτόπιο έλεγχο στην κατασκήνωση, προέκυψε πως το άτομο που είχε οριστεί ως υπεύθυνο για τη συμμόρφωση της λειτουργίας των δύο πισίνων, με τις σχετικές υγειονομικές και τουριστικές διατάξεις, δεν είχε προσληφθεί από την ιδιοκτήτρια εταιρεία για το έτος 2024 και δεν είχε οριστεί άλλος υπεύθυνος. Μία από τις παρατυπίες που είδε ο διορισμένος πραγματογνώμονας είναι το κενό ανάμεσα στους θάμνους που χρησιμοποιούνταν για την περίφραξη της πισίνας, η οποία θα έπρεπε κανονικά να έχει περιφραχθεί με κάγκελα ύψους 1,20 μ. Στην περίφραξη υπάρχουν κενά - μπορεί δηλαδή άνετα να περάσει ένα μικρό παιδί από αυτά. Ακόμα, υπάρχει ένα κολωνάκι περίπου 50 εκατοστών δίπλα στη διπλή πόρτα εισόδου, από όπου μπορεί εύκολα να πατήσει και να μπει ένα μικρό παιδί.
Στην πισίνα που βρέθηκε νεκρό το κορίτσι, πέραν του ότι δεν υπήρχε ναυαγοσώστης, δεν υπήρχαν σωσίβια αλλά και το απαιτούμενο κοντάρι και δεν υπήρχε η σήμανση για τα βάθη της. Η πισίνα είχε μέγιστο βάθος τα 2.40 μέτρα και η κλίση της ξεκινούσε από τα 90 εκατοστά. Ήταν δηλαδή μία πισίνα φτιαγμένη για ενήλικες και όχι για παιδιά δημοτικού.
