Κατά τον φιλόσοφο Μαϊμωνίδη «δώσε σε κάποιον ένα ψάρι και θα τον ταΐσεις για μία μέρα, μάθε τον να ψαρεύει και θα τον ταΐζεις για μία ζωή». Με αυτή την φράση ταυτίζεται και η προσπάθεια δύο φίλων που κατά τη διάρκεια της μεγάλης κοινωνικής κρίσης συνειδητοποίησαν ότι η πολιτισμική και γλωσσική ποικιλομορφία είναι η κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας και θέλουν να συμβάλουν στην προστασία και τη διατήρησή της συγκεντρώνοντας χιλιάδες βιβλία.
Η We Need Books ξεκίνησε άτυπα το καλοκαίρι του 2016. Η Ιωάννα Νισυρίου δούλευε για ένα ξένο κανάλι που κάλυπτε την προσφυγική κρίση κι έτσι βρέθηκε για πρώτη φορά μέσα στα camps. Έβλεπε τους ανθρώπους στοιβαγμένους σε ένα περιβάλλον αφιλόξενο και άγνωστο, αντιμέτωπους με ένα μέλλον αβέβαιο και χωρίς να έχουν τίποτα να τους απασχολήσει το μυαλό πέρα από τις έγνοιες τους. Παράλληλα, ο Ναντίρ Νούρι εργαζόταν στη δομή του Ελληνικού.
Η Ιωάννα Νισυρίου
«Όλες τους οι ανάγκες είχαν συρρικνωθεί στα απολύτως βασικά: τροφή, ένδυση, πρόχειρο κατάλυμα. Έτσι προσπαθήσαμε να βρούμε έναν τρόπο να φέρουμε από το εξωτερικό βιβλία στις γλώσσες τους και να φτιάξουμε μικρές βιβλιοθήκες στα camps, με βιβλία για μικρούς και μεγάλους», περιγράφει η Ιωάννα Νισυρίου που εκτός από την πολυετή της πορεία στην κινηματογραφική και τηλεοπτική παραγωγή συμμετέχει σε εθελοντικά και κοινωνικά προγράμματα για πάνω από μία δεκαετία.
Το έτος 1996, στην ηλικία των δώδεκα ετών ο Ναντίρ Νούρι έφυγε από τη χώρα του, το Αφγανιστάν, ως ασυνόδευτο ανήλικο. Το έτος 2003 κατόρθωσε να φτάσει στην Ελλάδα όπου ζήτησε άσυλο. μιλάει άπταιστα ελληνικά, φάρσι, ντάρι, χαζαγκάρα και αγγλικά. Από το 2010 εργάζεται ως μεταφραστής, διαπολιτισμικός μεσολαβητής και παρέχει κοινωνική εργασία για διάφορες ΜΚΟ. Λόγω των προσόντων του και της καταγωγής του, έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης κατά την περίοδο 2015-2017.
Ο Ναντίρ Νούρι
Οι δυο τους οραματίστηκαν ένα κέντρο που θα προάγει έμπρακτα την πολυπολιτισμικότητα, μέσα από δράσεις, μαθήματα και καλλιτεχνικές δραστηριότητες, αλλά κυρίως προσφέροντας έναν χώρο ασφαλή ώστε οι άνθρωποι να γνωρίζονται, να ανταλλάζουν εμπειρίες και απόψεις, να μαθαίνουν ο ένας από τον άλλον. «Ο Ναντίρ ξέρει πολύ καλά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες όταν έρχονται εδώ, επέμενε από την αρχή ότι παράλληλα με ό,τι άλλο κάνουμε, πρέπει να φτιάξουμε και μια κεντρική, μόνιμη πολυγλωσσική βιβλιοθήκη. Έτσι εδώ και μήνες συγκεντρώνουμε βιβλία και χρήματα για αυτό το σκοπό. Για τη δημιουργία ενός χώρου με βιβλία σε όλες τις γλώσσες που μιλούν οι άνθρωποι στην Αθήνα, είτε είναι Έλληνες, είτε είναι μετανάστες, είτε είναι τουρίστες».
Έχουν συγκεντρώσει πάνω από 12.000 βιβλία σε περισσότερες από 10 γλώσσες (πάνω από 2.000 βιβλία σε αραβικά, φάρσι, αγγλικά, γερμανικά και γαλλικά), παιδικά, λογοτεχνικά, βιβλία για την τέχνη, για διαφορετικούς πολιτισμούς, βιβλία ιστορίας, ψυχολογίας, γλωσσομάθειας κ.α. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουν σε ξενόγλωσσα βιβλία ελλήνων συγγραφέων ή βιβλία που μιλούν για την Ελλάδα. Έχουν εγκαινιάσει δύο βιβλιοθήκες, μία στο Σχιστό και μία σε ένα χώρο φιλοξενίας προσφύγων του CRS, έχουν εξασφαλίσει μία καλή συνεργασία με άλλες ελληνικές MKO και έχουν συμμετάσχει σε πολλά συνέδρια, εργαστήρια και ομάδες προβληματισμού γύρω από το προσφυγικό.
Η We Need Books έχει συγκεντρώσει πάνω από 12.000 βιβλία σε περισσότερες από 10 γλώσσες
Όταν η We Need Books έγινε επίσημα Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία τον Ιανουάριο του 2017 έτρεχαν για τις δράσεις της μόλις τρία άτομα. «Ο Ναντίρ έχει μεγάλη εμπειρία στις ΜΚΟ, στις καλές και κακές πρακτικές, έχει άμεση επαφή με τους πρόσφυγες, γνωρίζει τους πάντες στο χώρο και είναι πολύ καλός στις παρουσιάσεις. Εγώ έχω αναλάβει την επικοινωνία και την οργάνωση και παρακολουθώ από το φθινόπωρο τα χρήσιμα εργαστήρια για νεοσύστατες ΜΚΟ. Η μητέρα μου, Μαρία, αναλαμβάνει τις παραλαβές των βιβλίων και γενικά ό,τι χρειάζεται αυτοκίνητο. Η ομάδα όμως έχει ευτυχώς μεγαλώσει αφού ένα δίκτυο εθελοντών εντός κι εκτός Ελλάδας μας βοηθά προβάλλοντας τον σκοπό μας».
Φυσικά έχουν αντιμετωπίσει δυσκολίες από τις συνεννοήσεις για πρόσβαση στα camps μέχρι το άνοιγμα ενός τραπεζικού λογαριασμού. «Τα χρήματα είναι πάντα ένα θέμα, γιατί πέρα από τις δωρεές σε βιβλία ευρωπαϊκών γλωσσών, πρέπει να αγοράζουμε πολλά βιβλία σε άλλες γλώσσες για να καλύψουμε τις ανάγκες των ανθρώπων». Όμως, τροχοπέδη μέχρι σήμερα στο όραμα τους είναι το θέμα της στέγασης της βιβλιοθήκης. «Νομίζαμε αφελώς ότι θα μπορούσε το δημόσιο να μας παραχωρήσει ένα από τα άδεια κτίρια που έχει και να το φτιάχναμε με δικούς μας πόρους. Φυσικά δεν έγινε αυτό. Έκτοτε, ό,τι έχουμε βρει και μας έχει αρέσει, ο ιδιοκτήτης έχει ανεβάσει την τιμή. Ψάχνουμε μανιωδώς. Έχουμε συγκεντρώσει ήδη χιλιάδες βιβλία τα οποία βρίσκονται σπίτια μας. Κι είναι κρίμα για όλα αυτά τα κτίρια που ρημάζουν αναξιοποίητα».
Η βιβλιοθήκη της We Need Books στον χώρο φιλοξενίας προσφύγων του CRS
Στοχεύουν να αποτελέσουν κομμάτι μιας Αθήνας που δεν φοβάται την πολυπολιτισμικότητά της, αλλά τη βλέπει σαν πλεονέκτημα. «Για να φτάσουμε εκεί βέβαια, θέλει πολλή δουλειά. Θέλει να ανοίξουμε το μυαλό μας, να κάνουμε ένα βήμα προς τον άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας, θέλει ευκαιρίες για εκπαίδευση και βιοπορισμό. Τα βιβλία ανοίγουν το μυαλό και την καρδιά. Βοηθούν στην κατανόηση άλλων τρόπων ζωής. Συνεισφέρουν στην εκπαίδευση και η εκπαίδευση αυξάνει τις ευκαιρίες για εύρεση εργασίας. Ελπίζουμε κάποια στιγμή στο μέλλον να μπορέσουμε κι εμείς να προσφέρουμε δουλειά σε κάποιους ευάλωτους συνανθρώπους μας μέσα από τη βιβλιοθήκη, ώστε να αποκτήσουν τα προσόντα και την αυτοπεποίθηση που χρειάζονται για να σταθούν στα πόδια τους, να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους, να επιδιώξουν ένα καλύτερο μέλλον από αυτό που τους διαγράφεται τώρα».
Παρά τις δυσκολίες, τέτοιους είδους προσπάθειες έχουν όμορφες στιγμές και συναντήσεις. Την προηγούμενη εβδομάδα, η Ιωάννα Νισυρίου είχε ραντεβού με μια κοπέλα που είχε επικοινωνήσει με τη We Need Books προκειμένου να εργαστεί εθελοντικά. «Την περίμενα με τον Ναντίρ σε ένα καφέ στα Εξάρχεια που το έχουμε κάνει γραφείο αφού δεν έχουμε ακόμα δικό μας χώρο. Πήγα να τη βρω στην είσοδο και πριν συστηθούμε μου έδωσε την πιο ζεστή αγκαλιά».
διαίτερη έμφαση δίνουν σε ξενόγλωσσα βιβλία Ελλήνων συγγραφέων...
...ή βιβλία που μιλούν για την Ελλάδα.
Η εθελόντρια αυτή είναι η Χάλα, είναι από τη Συρία, της αρέσει η λογοτεχνία και ονειρεύεται να συνεχίσει τις σπουδές της προκειμένου να γίνει γιατρός. Είναι ένας ακόμα άνθρωπος που μας επιβεβαίωσε στην ομάδα της We Need Books ότι αυτό που προσπαθεί θα το αγαπήσουν πολλοί. «Πέρσι μία καθηγήτρια από το 2ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών μας είχε καλέσει στο σχολείο όταν -μαζί με την τάξη της- είχε συγκεντρώσει βιβλία, γραφική ύλη και χρήματα για εμάς. Φέτος μας κάλεσε πάλι. Αυτή τη φορά μίλησε στα παιδιά ο Ναντίρ για το ταξίδι του και τις εμπειρίες του. "Σκεφτήκατε ποτέ να τα παρατήσετε;" ρώτησε ένας μαθητής. "Όχι, ποτέ" απάντησε ο Ναντίρ. Φύγαμε με ένα αυτοκίνητο γεμάτο βιβλία και την καρδιά γεμάτη από παιδική καλοσύνη».
"Σκεφτήκατε ποτέ να τα παρατήσετε;" ρώτησε ένας μαθητής. "Όχι, ποτέ" απάντησε ο Ναντίρ
Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια και οι στόχοι τους;
Να βρουν χώρο για τη βιβλιοθήκη τους, να παραδίδουν μαθήματα ελληνικών, αγγλικών, αραβικών, φαρσί και υπολογιστών. Να μπορούν να βοηθάνε τα παιδιά με τα μαθήματα του σχολείου και να φτιάξουν ειδικό τμήμα στη βιβλιοθήκη για αυτά. Να δημιουργήσουν ένα μικρό καφέ που να μπορεί κάποιος να κάτσει με το βιβλίο του ή να συναντήσει κόσμο. Να καλύπτουν τα βασικά έξοδα του χώρου από ιδίους πόρους, να προσφέρουν δουλειά σε κάποιους ανθρώπους. «Να φτιάξουμε έναν χώρο που θα χαίρονται οι άνθρωποι να τον επισκέπτονται και να περνούν τον χρόνο τους εκεί. Περισσότερο από όλα, θέλουμε να συνεισφέρουμε όσο μπορούμε στην προσπάθεια για κοινωνική συνοχή».
