Έχει πέσει η νύχτα στη Νέα Υόρκη, κι ένας άντρας τρώει street food παραδίπλα από μια καντίνα. Το σκηνικό δεν μοιάζει βγαλμένο από τον «Νευρικό Εραστή», όπου ο Γούντι Άλεν ονειρεύεται πως περιδιαβαίνει παιδάκι στο Κόνι Άιλαντ τρώγοντας χοτ ντογκ μέσα σε μια ατμόσφαιρα πανηγυριού με χαρούμενους ναύτες να σουλατσάρουν τριγύρω. Δεν είναι μόνο ότι αυτή τη φορά ο πρωταγωνιστής τρώει χαλάλ (σσ: συνήθως κοτόπουλο με ρύζι), αλλά κυρίως ότι το θέμα αντενδείκνυται για νοσταλγικό παστέλ: «Η Νέα Υόρκη υποφέρει από «χαλαλο-πληθωρισμό», λέει ο ήρωας εδώ. Κι έπειτα μπαίνει στην καντίνα και πιάνει κουβέντα με τον ιδιοκτήτη για να καταλάβει γιατί η τιμή του χαλάλ έχει ανεβεί τόσο. Η απάντηση είναι το πολύ υψηλό ενοίκιο σε τυχαίο ιδιώτη.
Ο άντρας στο βίντεο είναι ο 33χρονος Ζοχράν Κβάμε Μαμντάνι (Zohran Kwame Mamdani), που μόλις έκανε το αμερικανικό κατεστημένο να βγάζει αφρούς απ’ το στόμα, αφού από απόλυτο αουτσάιντερ αναδείχθηκε στις εσωκομματικές εκλογές υποψήφιος των Δημοκρατικών για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης.
Μέχρι το περασμένο φθινόπωρο που έβαλε για πρώτη φορά υποψηφιότητα, ο γεννημένος στην Ουγκάντα, μεγαλωμένος στη Νέα Υόρκη και μουσουλμάνος Μαμντάνι ήταν ένας ελάχιστα γνωστός τοπικός πολιτειακός βουλευτής για την 34η περιφέρεια -που περιλαμβάνει περιοχές του Queens όπου κατοικεί- με «φτωχό» βιογραφικό. Μερικούς μήνες αργότερα, στις 24 Ιουνίου, έφθασε να νικήσει με μεγάλη διαφορά (43,5% έναντι 36,4%) τον πρώην κυβερνήτη της Νέας Υόρκης Άντονι Κουόμο, κι ενώ ο τελευταίος είχε τη στήριξη γιγαντιαίων δωρητών και τεράστιων πολιτικών μεγεθών όπως ο Αμερικανός πρώην πρόεδρος Μπιλ Κλίντον.
Παρότι ο Κουόμο είχε παραιτηθεί το 2021 έπειτα από έκθεση της γενικής εισαγγελέως της Πολιτείας που κατέληγε ότι είχε παρενοχλήσει σεξουαλικά τουλάχιστον 11 γυναίκες, συγκέντρωσε χορηγίες 25 εκατ. δολ., στην πιο μεγάλη χορηγική καμπάνια για δημαρχία στην ιστορία της Νέας Υόρκης. Τα 8,3 από αυτά τα έδωσε ο δισεκατομμυριούχος πρώην δήμαρχος της πόλης Μάικλ Μπλούμπεργκ.
Ο Μαμντάνι, αντίθετα, όταν συγκέντρωσε 8 εκατ. δολ. ανακοίνωσε ότι δεν θα δεχτεί άλλες δωρεές. Ήταν «η ταχύτερη συγκέντρωση χρημάτων από υποψήφιο για τη δημαρχία και με τους περισσότερους δωρητές από κάθε άλλον», έγραφε το Jabobin.
Δεν είχε άδικο το πρώην «αουτσάιντερ» που είχε χαρακτηρίσει τη συγκεκριμένη πολιτική αναμέτρηση μια «μάχη του οργανωμένου χρήματος έναντι των οργανωμένων ανθρώπων».
«Πολύ ακραίος» για ποιους;
Ο Μαμντάνι έχει χαρακτηριστεί «πολύ ακραίος για μια πόλη που ήδη βρίσκεται σε αναταραχή» από τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών για τη δημαρχία Κέρτις Σλίουα. Όμως και στο ίδιο του το κόμμα τον έχουν στήσει στον τοίχο, με τον Κουόμο και άλλους να τον παρουσιάζουν ως «μη δοκιμασμένο» και «πολύ ριζοσπάστη» για μια πόλη με προϋπολογισμό 115 δισ. δολ. και πάνω από 300.000 δημοτικούς υπαλλήλους.
Ο Μαμντάνι τοποθετείται πολιτικά στην πιο αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος, τους Δημοκρατικούς Σοσιαλιστές της Αμερικής. Αυτοί ιδρύθηκαν το 1982, σε μια προσπάθεια να μετατοπίσουν το κόμμα προς τα αριστερά, και απέκτησαν ρεύμα μετά το 2016 όταν ο Μπέρνι Σάντερς έκανε πιο δημοφιλή την έννοια του «δημοκρατικού σοσιαλισμού» κατά την προεκλογική του εκστρατεία απέναντι στη Χίλαρι Κλίντον – κι έπειτα, με την εκλογή Τραμπ.
Γράφτηκε ότι το κατεστημένο των Δημοκρατικών δυσκολεύτηκε να χωνέψει τη νίκη του Μαμντάνι, ενός ανθρώπου με «τέτοια» οικονομική ατζέντα.
Τι τόσο «ακραίο» και «ριζοσπαστικό» υπόσχεται όμως στο προεκλογικό του πρόγραμμα; Ποια είναι η -κατά τους New York Times- «ακροαριστερή ατζέντα» του;
Το στίγμα είχε δοθεί στο βίντεο για το χαλάλ. «Εάν ήμουν ο δήμαρχος, θα εργαζόμουν με το Δημοτικό Συμβούλιο από την πρώτη μέρα για να κάνω το χαλάλ να στοιχίζει ξανά οκτώ δολάρια», δήλωνε ο Μαμντάνι, αναδεικνύοντας το street food σε σύμβολο μιας καμπάνιας που επέμενε ανυποχώρητα σε μια Νέα Υόρκη βιώσιμη για τον απλό εργαζόμενο κόσμο.
Τα ενοίκια θα παγώσουν, αφού με τις δυσθεώρητες τιμές τους οι «Νεοϋορκέζοι της εργαζόμενης τάξης εκδιώκονται από την πόλη που έχτισαν». Αυτό μπορεί να επιτευχθεί, όπως εξηγούσε ο υποψήφιος των Δημοκρατικών, μέσα από το Συμβούλιο Ρύθμισης Ενοικίων, τα μέλη του οποίου διορίζονται από τον δήμαρχο.
Τα λεωφορεία θα είναι δωρεάν. Εξάλλου, ως βουλευτής της Πολιτείας ο Μαμντάνι έστησε μαζί με τον γερουσιαστή της Πολιτείας Μάικλ Γιάνναρος, ένα επιτυχημένο πιλοτικό πρόγραμμα δωρεάν λεωφορείων σε πέντε γραμμές, το οποίο αύξησε τη χρήση κατά 30% και μείωσε τις επιθέσεις σε οδηγούς κατά 39% .
Δωρεάν θα είναι και οι παιδικοί σταθμοί.
Θα δημιουργηθούν δημοτικά μανάβικα για να αγοράζουν οι Νεοϋορκέζοι φθηνά τρόφιμα κόντρα στον καλπάζοντα πληθωρισμό.
Θα αυξηθεί ο κατώτατος μισθός.
Πόροι θα προέλθουν από την αύξηση της φορολόγησης των πλουσίων. «Οι δισεκατομμυριούχοι έχουν ήδη αποκτήσει αρκετά. Τώρα είναι η σειρά σας», λέει σε βίντεό του.
Προτού σπεύσει κάποιος να χαρακτηρίσει «απλοϊκή» την ατζέντα Μαμντάνι, καλό θα ήταν να αναρωτηθεί σε τι σημείο έχουμε φθάσει ως ανθρωπότητα που η υπόσχεση για ικανοποίηση βασικών αναγκών όπως η στέγαση και η τροφή χαρακτηρίζεται ευρέως και ανοιχτά ως «ακραία».
Η μόνη σίγουρη πρόκληση είναι εάν εκλεγεί δήμαρχος τελικά ο Ζοχράν Μαμντάνι, να μην υποχωρήσει στις υποσχέσεις του, όπως έχουν κάνει τόσοι και τόσοι.
«Θα γίνεις ο Δημοκρατικός μου;»
Μόνο μια ελκυστική ατζέντα ωστόσο δεν θα εκτόξευε κανέναν από απόλυτο αουτσάιντερ στους ουρανούς της νίκης, και μάλιστα εις πείσμα της κάνουλας με το άφθονο χρήμα προς τους εσωκομματικούς του αντιπάλους.
Ο Μαμντάνι έτρεξε μια φανταστική καμπάνια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η οποία δεν είχε απολύτως καμία σχέση με το αποστειρωμένο comme il faut προϊόν εταιρειών πολιτικού μάρκετινγκ, που παράγεται σε αμέτρητες κόπιες. Σε αυτή την εκστρατεία, αναδεικνύεται ένας άνθρωπος αναμφισβήτητα χαρισματικός, εύστροφος, ευφυής, με τεράστια ευφράδεια λόγου, αφοπλιστική αμεσότητα – και μια εκπληκτική αίσθηση χιούμορ που συχνά φθάνει στον αυτοσαρκασμό.
Σε ένα βίντεο για του Αγίου Βαλεντίνου, ο Μαμντάνι περπατά στη Νέα Υόρκη σέρνοντας μαζί του ένα σκασμό μπαλόνια σε σχήμα καρδιάς κι έναν τύπο που παίζει σαξόφωνο - και κάνει πρόταση «Will you be my Democrat?» στους ψηφοφόρους του. Σε ένα άλλο, πέφτει με το κοστούμι στον παγωμένο Ατλαντικό για να τονίσει την πρότασή του για πάγωμα των ενοικίων (δείτε πόσοι τον ειρωνεύονται στα σχόλια). Αλλού απευθύνεται στους Νεοϋορκέζους στα ισπανικά, γλώσσα που φαίνεται πως δεν κατέχει αλλά έχει προσπαθήσει να μάθει μερικές φράσεις, προσεγγίζοντας έτσι τους περίπου δύο εκατομμύρια ισπανόφωνους μιας πόλης στην οποία τα αγγλικά είναι η μητρική μόνο του μισού πληθυσμού της. Σε άλλα, μιλά ουρντού, που προφανώς γνωρίζει από την ινδικής καταγωγής οικογένειά του.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μαμντάνι κατάφερε να κινητοποιήσει στο πλευρό του περισσότερους από 10.000 εθελοντές που είχαν χτυπήσει πάνω από 100.000 πόρτες «προτού καν οι περισσότεροι Νεοϋορκέζοι αρχίσουν να σκέφτονται τις εκλογές», σημείωνε το Jacobin. Η καμπάνια του κατάφερε το «αδιανόητο», έλεγε ο σύμβουλος πολιτικής στρατηγικής Τριπ Γιανγκ στο BBC. «Είναι πολύ σπάνιο να βλέπεις μια τοπική προεκλογική εκστρατεία των Δημοκρατικών στη Νέα Υόρκη με τέτοιο αριθμό εθελοντών και ενθουσιασμού από τα κάτω».
Το κυριότερο είναι ότι ο Μαμντάνι μοιάζει αληθινός – ένας άνθρωπος που δείχνει να πιστεύει αυτά που λέει, ένας πολίτης που νοιάζεται για την πόλη του.
Μέχρι στιγμής, έχει καταθέσει δείγματα έμπρακτης κοινωνικής ευαισθησίας.
«Τον έβλεπα στη μία μετά την άλλη διαδήλωση, στη μία μετά την άλλη πικετοφορία, με ήλιο και βροχή, με ένα γιγάντιο χαμόγελο στο πρόσωπό του και μια βαθιά πεποίθηση ότι η πόλη μας μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο», έγραφε δημοσιογράφος του Nation τον περασμένο Φεβρουάριο.
Ο υποψήφιος των Δημοκρατικών έχει εργαστεί προηγουμένως ως σύμβουλος στέγασης στην περιοχή του το Queens, βοηθώντας νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, ιδίως μετανάστες, να αποφύγουν την έξωση και την καταστροφή.
Το 2021, ο Μαμνταντί είχε κατεβεί σε απεργία πείνας με αίτημα να διαγραφεί το χρέος των οδηγών ταξί. Μετά από δεκαπέντε ημέρες, το πέτυχε.
«Εάν δίνεις έναν αγώνα στη ζωή σου, δεν είναι αρκετό να τον κερδίσεις», λέει. «Πρέπει να βεβαιωθείς ότι κανείς άλλος δεν πρέπει να χρειάζεται να τον δώσει».
Αποτυχημένος ράπερ, παιδί διακεκριμένων γονιών
Τα τελευταία λόγια τα έχει εμπνευστεί από τη φιλοσοφία του πατέρα του Μαχμούντ Μαμντάνι. Ο πατήρ Μαμντάνι είναι γεννημένος στην Ουγκάντα, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Columbia, ειδικευόμενος στην αφρικανική πολιτική και ιστορία. Μεταξύ άλλων, είχε περιληφθεί το 2008 στους «20 Κορυφαίους Δημόσιους Διανοούμενους» από τα περιοδικά Foreign Policy και Prospect.
Ούτε η μητέρα του Ζοχράν Μαμντάνι είναι όμως τυχαία. Πρόκειται για τη διακεκριμένη Ινδή σκηνοθέτιδα και απόφοιτη του Χάρβαρντ Μίρα Ναίρ. Οι ταινίες της Ναίρ διακρίνονται για την κοινωνική και πολιτική τους ευαισθησία, όπως το υποψήφιο για Όσκαρ «Salam Bombai!» και το τιμημένο με Χρυσό Λέοντα «Monsoon Wedding».
Μάλιστα, όταν ο Μαμντάνι αποφάσισε να γίνει ράπερ, έγραψε μαζί με τον συνάδελφό του Abdul Bar Hussein το σάουντρακ για την ταινία της μητέρας του «Queen of Katwe» (2016), παραγωγή της Disney. Υπέγραφε με το όνομα Young Cardamom (Νεαρό Κάρδαμο). Δεν έμελλε όμως να κάνει τελικά καριέρα ως μουσικός.
Ούτε ως δημοσιογράφος, που μικρός ήθελε να γίνει. Υπήρξε συντάκτης στη βραβευμένη μαθητική εφημερίδα The Bronx Science Survey. «Αλλά δεν ήμουν πολύ καλός στη δουλειά μου».
Και στο σχολείο μάλλον ήταν αρκετά ασυμβίβαστος, με αποτέλεσμα να τον βάζουν τιμωρία συχνά.
Οι γονείς του μετακόμισαν από την Ουγκάντα στη Νέα Υόρκη όταν ο μικρός Ζόχραν ήταν 7 ετών.
Καθώς η υποψηφιότητά του έφερε στο προσκήνιο και την καταγωγή του, ο Μαμντάνι το αξιοποίησε για να δώσει έμφαση στην πολυπολιτισμικότητα του συνδυασμού του και της πόλης που ελπίζει να κυβερνήσει.
Δεν φοβήθηκε να προβάλλει το μουσουλμανικό στοιχείο της ταυτότητάς του, σε μια πόλη που στο πρόσφατο παρελθόν έχει επιδοθεί σε κυνήγι μαγισσών εναντίον αυτής της πληθυσμιακής κατηγορίας. Εάν εκλεγεί, δεν θα είναι απλώς ο πρώτος μουσουλμάνος και νοτιοασιάτης δήμαρχος, αλλά μόλις ο τρίτος μουσουλμάνος μέλος του δημοτικού συμβουλίου της Νέας Υόρκης.
«Εκπροσωπώ την Οδό Στάινγουεϊ – τον ίδιο δρόμο στον οποίο ο Μάικλ Μπλούμπεργκ είχε επιστρατεύσει τη Μονάδα Παρακολούθησης Δημογραφικών Ομάδων της Αστυνομίας της Νέας Υόρκης για να παρακολουθεί παράνομα τους μουσουλμάνους επειδή είναι μουσουλμάνοι [μετά την 11η Σεπτεμβρίου]», έλεγε στον Guardian τον περασμένο Οκτώβριο. «Και τώρα ο εκπρόσωπος αυτού του δρόμου θα βάλει υποψηφιότητα για την ίδια θέση η οποία δημιούργησε εκείνη τη μονάδα».
Δεν δίστασε ωστόσο και να βιντεοσκοπήσει τον εαυτό του να σπάει τη νηστεία στο Ραμαζανίου, τρώγοντας ένα γιγαντιαίο μπουρίτο.
Αληθινό παιδί μιας Νέας Υόρκης όπως τη λάτρεψε ο Γούντι Άλεν
Ο Μαμντάνι είναι αμετακίνητος υποστηρικτής των δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού και δριμύς επικριτής της ισραηλινής κυβέρνησης για την καταπάτηση αυτών των δικαιωμάτων.
Το 2023 κατέθεσε νομοσχέδιο για να τερματιστεί η φοροαπαλλαγή για φιλανθρωπίες στη Νέα Υόρκη που συνδέονται με τους ισραηλινούς εποικισμούς οι οποίοι παραβιάζουν το Διεθνές Δίκαιο – το οποίο δεν πέρασε.
Την ίδια χρονιά, κατέβηκε σε απεργία πείνας, αυτή τη φορά μπροστά από τον Λευκό Οίκο, με αίτημα την ανακωχή στη Λωρίδα της Γάζας.
Η πόλη της Νέας Υόρκης όμως φιλοξενεί τη μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα του κόσμου – περίπου ένα εκατομμύριο, νούμερο σχεδόν ίδιο με τον εβραϊκό πληθυσμό του Τελ Αβίβ και της Ιερουσαλήμ αθροιστικά. Οπότε, μάλλον ο Μαμντάνι δεν θα τα είχε καταφέρει εάν είχε την κοινότητα αυτή απέναντί του.
Όπως γράφει ο Guardian, καθοριστικό στοιχείο στην επιτυχία του ήταν η ακλόνητη υποστήριξη από προοδευτικές προσωπικότητες, όπως ο ελεγκτής της Νέας Υόρκης Μπραντ Λάντερ, συνυποψήφιος του Μαμντάνι και υψηλότερος εβραίος αξιωματούχος στην πόλη. Λάντερ και Μαμντάνι σε ένα απολαυστικό βίντεο δήλωσαν ότι αλληλοϋποστηρίζονται, στήριξη που «αποδείχτηκε καθοριστική» για τον Μαμντάνι λόγω του συστήματος ψηφοφορίας.
Εμφανίστηκαν δε παρέα στην εκπομπή του Στίβεν Κόλμπερτ. Ανυποχώρητος στις θέσεις του για το Παλαιστινιακό, ο Μαμντάνι ταυτόχρονα δήλωσε ότι θα αυξήσει τα μέτρα για να πατάξει τον αντισημιτισμό και τα εγκλήματα μίσους. Ο Λάντερ από δίπλα τόνισε ότι εκείνος, ένας «υπερήφανος εβραίος Νεοϋορκέζος», στηρίζει έναν μουσουλμάνο γιατί συμμερίζονται ανησυχίες για τον αντισημιτισμό και τα ανθρώπινα δικαιώματα των Παλαιστινίων: «Υπάρχει κάτι εξαιρετικό μεταξύ ενός εβραίου Νεοϋορκέζου και ενός μουσουλμάνου Νεοϋορκέζου που ενώνονται για να πουν ότι θα προστατεύσουν όλους του Νεοϋορκέζους».
Οι δυο κοινότητες θα έρθουν κοντά στη βάση του ανθρωπισμού, τόνισε ο Μαμντάνι. Κι αυτό είναι «το πιο νεοϋορκέζικο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε». «Για τόσους από εμάς που μεγαλώσαμε σε αυτή την πόλη, η διαφορά είναι κάτι που γιορτάζουμε, μέρος πράγματι του ψηφιδωτού αυτού του τόπου τον οποίο ονομάζουμε σπίτι».
Και κάπως έτσι, η Νέα Υόρκη όπως τη λατρέψαμε μέσα από τις ταινίες του Γούντι Άλεν αποκτά και πάλι εκείνο τα υπέροχο παστέλ της χρώμα.
