Στα ενδότερα του πιο «θρυλικού» λουκουματζίδικου της Θεσσαλονίκης

Περνώντας για πρώτη φορά από την ιστορική οδό Ίωνος Δραγούμη στη Θεσσαλονίκη, δεν φαντάζεσαι πως ο δρόμος αυτός μπορεί πράγματι να κρύβει την πιο γλυκιά και μικροσκοπική απόλαυση της πόλης. Ωστόσο, φτάνοντας στον αριθμό 49, κάτι αλλάζει. Ένα στενόχωρο μαγαζί, κόσμος που μπαινοβγαίνει τακτικά και μια βιτρίνα γεμάτη άχνη ζάχαρη να καλύπτει μικρούς, γλυκούς «θησαυρούς» είναι η πρώτη εικόνα, που δημιουργείται στο μυαλό ενός περαστικού. Η ουσία όμως κρύβεται μέσα και δεν έχεις παρά να την ανακαλύψεις και να την γευτείς. Η «πέτρα του σκανδάλου» πλάθεται και ψήνεται μέσα στα καυτά καζάνια, γεμάτη πλούσια αρώματα και μεστή γεύση. Το φημισμένο (και διόλου τυχαία) λουκούμι Παπαδόπουλου είναι έτοιμο να σε κερδίσει στην πρώτη – και μοναδική! – του μπουκιά. 

Όλα ξεκινούν κάπου στο 1948, όταν οι παππούδες και οι θείοι του σημερινού ιδιοκτήτη, Γιώργου Παπαδόπουλου, καταφτάνουν στην Θεσσαλονίκη, μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου, και αποφασίζουν να ανοίξουν την πρώτη τους επιχείρηση στην πόλη. Με καταγωγή από τον Πόντο, έναν τόπο που έδωσε αρκετά μαθήματα πολιτισμού και γαστρονομίας στις σύγχρονες ελληνικές κοινωνίες, οι άνθρωποι αυτοί άφησαν την Ρουμανία, όπου είχαν καταφύγει μετά τον διωγμό, έτοιμοι να συστήσουν μία από τις πλέον ονομαστές επιχειρήσεις της συμπρωτεύουσας. Αντικείμενό της: το γνωστό, πατροπαράδοτο λουκούμι. Ιστορικά, η συνταγή του λουκουμιού ανάγεται περί τα 1.300 μ.Χ, με προέλευση φυσικά ανατολίτικη. Λίγη ζάχαρη, άμυλο, μια δόση γλυκόζης και νισεστέ (γνωστού ως corn-flour), συνοδευμένα από άφθονο μεράκι, αρκούν για να δημιουργήσουν ένα γευστικότατο αποτέλεσμα. 

«Οι παππούδες μας, αφού διώχθηκαν από την πατρίδα τους, τον Πόντο της Τουρκίας, κατέφυγαν στη Ρουμανία, όπου άνοιξαν το δικό τους εργοστάσιο» αναφέρει, κατά την συνάντησή μας στον χώρο του καταστήματός του, ο ιδιοκτήτης Γιώργος Παπαδόπουλος, ο οποίος κληρονόμησε την επιχείρηση από τον πατέρα του, Χαράλαμπο. Την ίδια ώρα, οι πελάτες διαδέχονται ο ένας τον άλλο, τα λουκούμια γεμίζουν τη μια σακούλα μετά την άλλη και η ζάχαρη άχνη βρίσκεται ήδη παντού: στους πάγκους, στα ρούχα μας, στον αέρα. «Εκεί λοιπόν στη Ρουμανία», συνεχίζει ο κύριος Γιώργος, «κάπου κοντά στα σύνορα με την Βουλγαρία, έμαθαν τη δουλειά. Δεν την ήξεραν προηγουμένως. Όμως αναγκάστηκαν να φύγουν και από ‘κει και να έρθουν στη Θεσσαλονίκη, όπου εγκαταστάθηκαν πλέον μόνιμα». Το πρώτο κατάστημα της οικογένειας συστήθηκε στο κοινό επί της οδού Γεωργίου Σταύρου (1948), για να ακολουθήσουν η Λέοντος Σοφού, η Συγγρού και εν τέλει η Ίωνος Δραγούμη (2001 έως σήμερα). 

Περισσότερα από 100 είδη γλυκισμάτων, ανάμεσά τους 6 γεύσεις λουκουμιών (περγαμόντο, τριαντάφυλλο, μαστίχα, βανίλια, σύκο, πορτοκάλι), 30 διαφορετικές γεύσεις βανίλιας-υποβρυχίου, τόσα ακόμη γλυκά του κουταλιού, βουτήματα, χαλβάδες διαφόρων ειδών, καραμέλες και άλλα συνιστούν μια πανδαισία χρωμάτων και γεύσεων, όπου η ζάχαρη κυριαρχεί. Αγαπημένη προτίμηση του κοινού; Λουκούμι τριαντάφυλλο και βανίλια. Αγαπημένη προτίμηση του κυρίου Γιώργου; Μα φυσικά λουκούμι τριαντάφυλλο. «Γιατί να επιλέξω το δικό σας λουκούμι και όχι κάποιο άλλο κλασσικό γλυκό ενός κεντρικού ζαχαροπλαστείου;» ήταν μία εκ των ερωτήσεων, που του έθεσα. «Δεν μπορώ να σου απαντήσω με ακρίβεια, διότι δεν μπορώ να επέμβω στο γούστο και τις διατροφικές συνήθειες των άλλων. Αυτό που ξέρω είναι πως πρόκειται για το υγιεινότερο γλυκό του κόσμου» ήταν η απάντηση που έλαβα, η οποία επιβεβαιώνεται από τις σχεδόν 60 θερμίδες/τεμάχιο, που περιλαμβάνονται σε ένα λουκούμι. «Το λουκούμι έχει λάτρεις και εχθρούς. Όμως, ξέρεις ποιους αποκαλώ εγώ εχθρούς του λουκουμιού; Όλους εκείνους που δεν έχουν δοκιμάσει ακόμα το δικό μου λουκούμι. Το πιστεύω πως είναι ξεχωριστό.» τονίζει ο κύριος Γιώργος με περίσσια βεβαιότητα, ενώ δεν παραλείπω να του εκμυστηρευτώ και την δική μου σχέση με το εν λόγω γλύκισμα, η οποία πριν γνωρίσω το λουκούμι Παπαδόπουλου, δεν ήταν και η καλύτερη δυνατή. 

Ένα ενδιαφέρον στατιστικό στοιχείο, που μοιράστηκε μαζί μας ο κύριος Παπαδόπουλος, αναφέρει πως η Θεσσαλονίκη αναδεικνύεται «πρωταθλήτρια» στην κατανάλωση λουκουμιών στην Ελλάδα, δεδομένου πως το 10-12% των κατοίκων της τα προτιμούν και τα περιλαμβάνουν στην διατροφή τους. Την ίδια ώρα, το ποσοστό στις υπόλοιπες πόλεις αγγίζει μόλις το 3-4%. «Οι Θεσσαλονικείς αγαπούν και τρώνε λουκούμια χάρη σε μένα. Το λέω και το πιστεύω μέσα από την ψυχή μου.» συμπληρώνει ο κύριος Γιώργος. Μάλιστα, η περίοδος που διανύουμε (αυτή της νηστείας) τριπλασιάζει και τετραπλασιάζει την παραγόμενη ποσότητα λουκουμιού στο κατάστημα, αγγίζοντας μέχρι και τα 1.200 κιλά ημερησίως! Ωστόσο, όπως επισημαίνει και ο ίδιος, η άλλη περίοδος που διανύουμε (αυτή της οικονομικής κρίσης) έχει περιορίσει την ποσότητα που αγοράζουν οι πελάτες περίπου στο μισό. Αγαπημένη νηστίσιμη λιχουδιά, που επίσης προτείνει στο κοινό ο κύριος Παπαδόπουλος (μαζί του κι εγώ χωρίς δεύτερη σκέψη!) είναι το παπαρούμ. Πρόκειται για ένα ρουμανικής προέλευσης γλύκισμα από λουκούμι τριαντάφυλλο και καρύδια, τυλιγμένο σε ζύμη. 

Φτάνοντας στο τέλος της συνομιλίας και της συνάντησής μας, θέλησα να μάθω ποιο είναι το καλύτερο σχόλιο, που έχει κάνει πελάτης για το λουκούμι του καταστήματος. Τα τηλεοπτικά και έντυπα ρεπορτάζ, οι πελάτες από την Αυστραλία και τα συγχαρητήρια τηλεφωνήματα από Έλληνες μετανάστες της Γερμανίας, που δοκίμασαν εκεί τα προϊόντα Παπαδόπουλος, δεν μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση, καθώς ήταν κάτι που περίμενα να ακούσω χωρίς αμφιβολία. Όμως, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως για το κατάστημα αυτό ενδιαφέρθηκαν να αρθρογραφήσουν φοιτητές από την Ιταλία, την Γαλλία και την Ισπανία, ενώ συσκευασίες με λουκούμια Παπαδόπουλου θα συναντήσει κανείς ακόμη και μέσα στα κελιά των μοναχών του Αγίου Όρους! Όσο για το εάν τα δικά του παιδιά σκοπεύουν να συνεχίσουν την παράδοση και να αναλάβουν την οικογενειακή επιχείρηση στο μέλλον, ο ίδιος φαίνεται μάλλον αισιόδοξα συγκρατημένος. «Ελπίζω το λουκούμι να γίνει σύντομα μέρος των ενδιαφερόντων τους. Να το αγαπήσουν, όπως κι εγώ». 

Λουκούμια Παπαδόπουλος, Ίωνος Δραγούμη 49, Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310 544040