Υπάρχει κάτι το ιερό στον κόσμο των ταινιών του Studio Ghibli. Κάτι από σκόνη νεραϊδών, από σιωπές γεμάτες λέξεις, από θροΐσματα του ανέμου ανάμεσα στα ψηλά χορτάρια. Από το "My Neighbor Totoro" μέχρι το συγκλονιστικά υπέροχο "Spirited Away", η λέξη Ghibli είναι συνώνυμο της μαγείας -όχι της Disneyοποιημένης, αλλά της βαθιάς, ιαπωνικής, υπαρξιακής μαγείας. Και όμως, στις αρχές Μαρτίου 2025, το Studio Ghibli δεν ήταν πια απλώς ένας θρύλος του animation. Ήταν το καινούργιο viral trend του ChatGPT.
Όλα ξεκίνησαν όταν η OpenAI κυκλοφόρησε μια νέα δυνατότητα στην πλατφόρμα του ChatGPT, δίνοντας στους χρήστες την ικανότητα να δημιουργούν εικόνες με κείμενο και κάπως έτσι, κάποιοι δοκίμασαν να χρησιμοποιήσουν το χαρακτηριστικό art style του Studio Ghibli για να μετατρέψουν τις καθημερινές τους φωτογραφίες σε κάτι βγαλμένο από το "Howl’s Moving Castle". Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Οι αλγόριθμοι έφτιαχναν ουρανούς πιο μπλε και από την ανάγκη μου για διακοπές και πρόσωπα με μάτια γεμάτα ιστορία. Το feed μου γέμισε με Ghibli-ποιημένες selfie, σκυλάκια που μοιάζουν με χαρακτήρες του "Princess Mononoke" και γιαγιάδες που μοιάζουν με σοφές μάγισσες της γειτονιάς.
Το ίντερνετ έπαθε αμόκ και η τάση αυτή έγινε γρήγορα viral. Instagram, TikTok, Reddit, X, όλοι μεταμορφωμένοι (κι εγώ το δοκίμασα, δεν θα το αρνηθώ) και μία hashtag-λαίλαπα με λέξεις όπως #GhibliStyle και #ChatGPTArt. Και κάπου εκεί, ανάμεσα σε ουράνια τοπία και ρομαντικές σκιές, το πράγμα ξέφυγε. Ο Λευκός Οίκος ανέβασε στο X μία Ghibli-style εικόνα με σκηνή σύλληψης. Χρήστες άρχισαν να κάνουν πολιτικά memes με τον Putin και τον Zelensky και το πράγμα δεν έχει τέλος. Μια υπέροχη αισθητική μετατράπηκε σε εύκολο εργαλείο για πολιτική δήλωση ή clickbait.
https://t.co/PVdINmsHXs pic.twitter.com/Bw5YUCI2xL
— The White House (@WhiteHouse) March 27, 2025
Zelensky, Trump, Vance
Trump, Putin, Zelensky
Donald Trump
Ωστόσο, η τεράστια δημοτικότητα της λειτουργίας προκάλεσε τεχνικές προκλήσεις για την OpenAI και ξαφνικά οι χρήστες έκαναν ουρές -κυριολεκτικά. Ο CEO της εταιρείας, Sam Altman, πανικοβλήθηκε. Στη μία του δήλωση στο Χ έγραφε «Can yall please chill on generating images this is insane our team needs sleep» και στην άλλη ότι το κοινό "λιώνει" τους servers επισημαίνοντας την «Ανάγκη σε περισσότερους GPUs». Ως αποτέλεσμα ήρθε η προσωρινή επιβολή περιορισμών στη δημιουργία εικόνων και κάπως έτσι έγινε viral και το "The GPUs are melting".
it's super fun seeing people love images in chatgpt.
— Sam Altman (@sama) March 27, 2025
but our GPUs are melting.
we are going to temporarily introduce some rate limits while we work on making it more efficient. hopefully won't be long!
chatgpt free tier will get 3 generations per day soon.
can yall please chill on generating images this is insane our team needs sleep
— Sam Altman (@sama) March 30, 2025
Η ιστορία του Studio Ghibli
Το Studio Ghibli ιδρύθηκε το 1985 από τον Hayao Miyazaki, τον Isao Takahata και τον παραγωγό Toshio Suzuki, μετά την επιτυχία της ταινίας "Nausicaä of the Valley of the Wind". Από την πρώτη στιγμή, η Ghibli επέλεξε τον δύσκολο δρόμο: σχέδιο στο χέρι, slow pacing, οικολογικά και αντιπολεμικά μηνύματα, πλοκές που δεν βασίζονται σε ήρωες και κακούς αλλά σε γκρίζες ζώνες συναισθημάτων.
Ταινίες όπως το "Grave of the Fireflies" (1988), το "My Neighbor Totoro" (1988), το "Kiki’s Delivery Service" (1989), το "Princess Mononoke" (1997), το "Spirited Away" (2001, Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων), μέχρι και το πρόσφατο "The Boy and the Heron" (2023), έχουν τοποθετήσει το στούντιο στο πάνθεον των κινηματογραφικών θρύλων. Το στυλ τους δεν είναι απλώς αισθητική. Είναι στάση ζωής. Οι ήρωες δεν νικούν – αλλάζουν. Δεν υπάρχει απόλυτο κακό, μόνο βαθιές πληγές. Τα δάση ζωντανεύουν, τα τρένα ταξιδεύουν μέσα από θάλασσες και οι σιωπές μιλάνε πιο πολύ από τους διαλόγους. Αυτό είναι Ghibli.
Και τώρα έρχεται το ερώτημα: τι θα έλεγε γι’ αυτό ο Hayao Miyazaki, ο άνθρωπος που δήλωσε ότι: «Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην τέχνη είναι προσβολή προς την ίδια τη ζωή»; Ο σκηνοθέτης που έχει χτίσει την καριέρα του πάνω στο χειροποίητο, στο ατελές, στο βαθιά ανθρώπινο; Είναι φόρος τιμής ή πολιτισμική εκμετάλλευση; Γιατί δεν μιλάμε απλώς για μία Ghibli αισθητική, μιλάμε για φιλοσοφία, για κίνηση και ανάσα, που τώρα είναι preset. Πολλοί χρήστες χαίρονται που μπορούν να γίνουν μέρος ενός σύμπαντος που αγαπούν, άλλοι, όμως, αισθάνονται άβολα με τη μαζική, εύκολη και μηχανική αναπαραγωγή ενός τόσο λεπτεπίλεπτου κομψοτεχνήματος.
Παράλληλα, το όλο θέμα έχει εγείρει σημαντικές ηθικές και νομικές ανησυχίες. Ειδικοί προειδοποιούν ότι η πρακτική αυτή μπορεί να παραβιάζει πνευματικά δικαιώματα και να υπονομεύει την ανθρώπινη δημιουργικότητα. Δημιουργοί, νομικοί και αναλυτές τέχνης άρχισαν να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: “Ποιος κατέχει το στυλ ενός καλλιτέχνη; Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να δημιουργεί στο όνομά του χωρίς άδεια”; Η απάντηση βέβαια δεν είναι απλή και, ειλικρινά, δεν την έχω. Αυτό που έχω σίγουρα είναι ένα timeline γεμάτο "Ghibli-ποιημένα" πρόσωπα και μια παγκόσμια συζήτηση που μόλις άρχισε.
Pedro Pascal
Κυριάκος Μητσοτάκης
Αν πάντως κάτι μας δίδαξε αυτή η μικρή ψηφιακή θύελλα, είναι ότι τα πάντα μπορούν να γίνουν trend, ακόμα και το πιο λεπτό, βαθιά συναισθηματικό animation. Ή ίσως, ακριβώς γι’ αυτό μπορούν. Το Studio Ghibli είναι οικείο, συγκινητικό, αναγνωρίσιμο. Και στην εποχή των reels και των likes, το οικείο είναι το νέο golden coin. Είναι αλήθεια όμως πως η ομορφιά, όταν αναπαράγεται άκριτα και σε μαζική κλίμακα, χάνει το μυστήριό της. Γίνεται καμβάς για ό,τι να ’ναι. Κι αν ο Miyazaki μιλούσε για "προσβολή στη ζωή", είναι γιατί ήξερε ότι δεν είναι η εικόνα που μετράει. Είναι το χέρι που τη σχεδιάζει. Το “γιατί” πίσω από το βλέμμα.
Ok, ας παίξουμε με τα φίλτρα, αφού πάντα μάς άρεσε να βάζουμε φίλτρα σε όλα (pun intended), αλλά μη γυρνάμε το βλέμμα και στη γυμνή αλήθεια του κανονικού κόσμου, ναι;
