Φώτης Μακρής: «Δεν υπάρχει καλή ή κακή υποκριτική, υπάρχει βαθιά υποκριτική»

Από τον Πειραιά μετακομίζει στα Γιάννενα με σκοπό να σπουδάσει στο Μαθηματικό κι εκεί στην ομάδα ΘΕΣΠΙ, έρχεται σε επαφή με το μαγικό κόσμο του θεάτρου. Έπειτα πάλι στην Αθήνα , όπου αποφοιτά από τη δραματική σχολή Κάρολος Κουν το 1988.

Στη συνέχεια ομάδα «Νέος Λόγος» το 1995 και Studio Μαυρομιχάλη το 2008. Ένας άνθρωπος που τόσα χρόνια ‘αθόρυβα’ επιτελεί το έργο του προς την Τέχνη, σαν ηθοποιός, σκηνοθέτης και δάσκαλος.

Φέτος τον απολαμβάνουμε στις «Ψευδοεξομολογήσεις» και για 5η συνεχόμενη χρονιά στο «Κιβώτιο».

Το έργο του Μαριβώ εξετάζει πώς η βούληση , η κρίση και η σκέψη των ανθρώπων επηρεάζεται από φήμες και ψευδείς πληροφορίες. Εσείς θεωρείτε πως κάτι τέτοιο συμβαίνει; Πιστεύω πως αυτό συμβαίνει σε υπερβολικό βαθμό. Σχεδόν όλες μας οι απόψεις είναι επίκτητες. Είναι πράγματα τα οποία ακούμε, μαθαίνουμε. Συνήθως είναι διάφοροι ‘μηχανισμοί’. Ειδικά στο δικό μας χώρο αυτόν του θεάτρου, είναι πολύ ισχυροί. Ας φανταστούμε πως βγαίνουν τα ΜΜΕ και τρεις δημοσιογράφοι πολύ ισχυροί και πουν κάτι, είτε είναι θετικό είτε αρνητικό. Είναι δεδομένο πως η κοινή γνώμη θα πάει προς αυτή την κατεύθυνση χωρίς να έχει την ίδια γνώμη. Νομίζω ότι είναι μάστιγα. Συμβαίνει στο 90 με 99% των περιπτώσεων. Αν μία παράσταση κόψει 50 εισιτήρια κι εκείνη την ώρα κάποιος με κύρος  βγει και πει πως εκείνη τη μέρα θα έχει τρομερή κακοκαιρία τότε τα εισιτήρια από 50 θα γίνουν 5 και μπορεί απλώς να ψιχαλίζει. Οι άνθρωποι δεν ανοίγουν πολλές φορές το παράθυρο να δουν τι γίνεται κι αυτό είναι κάτι βαθύτερο. Έχουμε μάθει να μην ψάχνουμε βαθύτερα από αυτό που μας προσφέρουν. 

Ποια θεωρείτε ότι είναι η υποχρέωσή σας απέναντι στην Τέχνη, στο κοινό που σας παρακολουθεί; Υποχρέωση απέναντι στο κοινό δεν έχεις. Έχεις υποχρέωση απέναντι στον εαυτό σου, να είσαι όσο πιο ειλικρινής και όσο πιο έντιμος μπορείς στη δουλειά που κάνεις. Αυτό για εμένα είναι σεβασμός απέναντι σε σένα και στην ίδια την Τέχνη σου. Να δουλέψεις σκληρά γι αυτό που αγαπάς. Αν συμβεί κάτι τέτοιο τότε συνήθως παίρνεις κι ένα κομμάτι του κοινού .

Υπάρχει κάποιο έργο, το οποίο θα θέλατε να ανεβάσετε αλλά ακόμα νιώθετε ότι δεν είναι η στιγμή; Υπάρχει ένα είδος που δεν έχω αγγίξει ακόμα κι αυτό είναι η τραγωδία. Η τραγωδία είναι ένα θέμα, το οποίο με απασχολεί πάρα πολλά χρόνια αλλά δεν έχω τολμήσει να το ακουμπήσω. Κάποια στιγμή όμως θα «βουτήξω» σε αυτό.

Σαν καθηγητής στο Θέατρο Τέχνης τι συμβουλεύετε τους μαθητές σας και μελλοντικούς ηθοποιούς; Αρχικά, δε μου αρέσει καθόλου η λέξη συμβουλή. Αυτό όμως που μπορώ να κάνω είναι να προσπαθήσω να τους εξοπλίσω με όσο το δυνατόν περισσότερα εφόδια, γι αυτό που πάνε να κάνουν. Κάτι που θα μπορούσα να πω είναι ένα απόφθεγμα που διάβασα και το ενστερνίζομαι «Δεν υπάρχει καλή ή κακή υποκριτική, υπάρχει  βαθιά υποκριτική». Δηλαδή, όσο πιο βαθειά μπαίνεις στην ανθρώπινη ψυχολογία τόσο καλύτερος είσαι. Επικρατεί λίγο μία επιφάνεια στην εποχή μας . Σαν δάσκαλος προσπαθώ να περάσω στους μαθητές μου-όχι ως συμβουλή αλλά ως δουλειά συγκεκριμένη- να εμβαθύνουν όσο περισσότερο μπορούν. Μπορεί να μείνω, για παράδειγμα, σε πέντε ατάκες για να φτάσουν όσο πιο βαθειά μπορούν στο δικό τους συναίσθημα, στη δική τους ψυχοσύνθεση.

Τι σημαίνει για εσάς η ομάδα «Νέος Λόγος»; Ο «Νέος Λόγος» ιδρύθηκε το 1995 και την πρώτη μας παράσταση την κάναμε το 1997. Ουσιαστικά , πλέον, είναι όλη μου η ζωή. Είναι ένα δημιούργημα δικό μου και ακόμα δύο- τριών ανθρώπων πολύ κοντινών μου. Μάλιστα τα τελευταία 11 χρόνια που έχουμε φτιάξει και το Studio Μαυρομιχάλη έχει γίνει ακόμα περισσότερο όλη μου η ζωή. Έχουμε τη δική μας στέγη καθώς μέχρι το 2008 ήμασταν περιπλανώμενοι. Η ομάδα μου δίνει μια ελευθερία να ασχοληθώ με πράγματα που θέλω να κάνω. Δηλαδή δεν εξαρτώμαι από άλλους για να μπορέσω να πραγματοποιήσω τα όνειρά μου. Όλα είναι στη δική μου κρίση, επιλογή και επιμονή. Ο «Νέος Λόγος» είναι το όχημα που με βοηθάει σε αυτή την προσπάθεια. 

Όταν ξεκινήσατε να ασχολείστε με το θέατρο ποίος ήταν ο στόχος σας; Όταν έφυγα από τα Γιάννενα που σπούδαζα για να κατέβω στην Αθήνα, ο βασικός μου στόχος ήταν να γίνω σκηνοθέτης όχι να παίζω. Τελικά τα κατάφερα, αλλά σε ένα κομμάτι που ήμουν πια ο μόνος ηθοποιός. Στο τρίτο έτος της Δραματικής σχολής του Κουν, όπου φοιτούσα έτυχε να παίξω έναν πολύ μεγάλο ρόλο και «γλυκάθηκα». Έτσι άρχισε να μου αρέσει και η υποκριτική. Πέρασαν κάποια χρόνια που μόνο έπαιζα αλλά μετά ξαναγύρισε πολύ έντονα το κομμάτι της σκηνοθεσίας και τώρα πια κάνω και τα δύο κάτι που είναι πολύ ωραίο καθώς βρίσκομαι «κι απ τις δύο πλευρές του ποταμιού». Γνωρίζω και πως αισθάνεται ο ηθοποιός όταν σκηνοθετείται και τι ζητά ο σκηνοθέτης από έναν ηθοποιό, τι θέλει να καταλάβει και πως θα τον βοηθήσει να πλησιάσει τον ρόλο.

Το «Κιβώτιο», είναι μια παράσταση που έχει συνδεθεί με εσάς. Τι σας δίνει αυτή η παράσταση; Σας έχει αλλάξει σαν χαρακτήρα; Είναι κάτι παραπάνω για σας από μια ερμηνεία; Θα έλεγα πως μέχρι τώρα είναι το έργο ζωής μου. Είναι ένα κείμενο το οποίο λατρεύω από τη Δευτέρα Λυκείου όταν μου το χάρισε ένας φίλος βιβλιοπώλης. Τότε είχα συγκλονιστεί καθώς τα διαβάσματά μου ως τότε ήταν πιο παιδικά. Ήθελα να το κάνω γιατί ήταν ο μόνος τρόπος να μπορέσω να μιλήσω μέσα από την Τέχνη μου , λόγω και της πολιτικής κατάστασης της χώρας 5-6 χρόνια  πριν. Ήταν μία τρελή απόφαση καθώς μιλάμε για ένα βιβλίο τριακοσίων σελίδων που πρέπει να μετατραπεί σε θεατρικό. Θεωρούσα πως θα το δω εγώ και οι φίλοι μου και τελικά παίζεται εδώ και πέντε χρόνια και το θέατρο είναι πάντα γεμάτο . Έχω παίξει σε 28 πόλεις στην Ελλάδα , στην Κύπρο. Είναι ένα κομμάτι της ψυχής μου και τρέμω στην ιδέα πότε θα το σταματήσω. Θα νιώσω ορφανός αν συμβεί αυτό οπότε δεν ξέρω μέχρι που θα πάει. Με έχει σημαδέψει ως άνθρωπο.

Υπάρχουν «κιβώτια» στην εποχή μας; Ποια θεωρείτε ότι είναι αυτά;Το κιβώτιο στο έργο μπορείς να πεις ότι είναι ιδέες που προσπαθούν να κουβαλήσουν άνθρωποι που πιστεύουν σε αυτές. Δεν είναι τόσο εύκολα πια. Οι μεγάλες ιδέες έχουν εκλείψει. Το σύστημα που μας κυβερνά είναι πανίσχυρο και δεν υπάρχει κάτι να αντισταθεί σε αυτό. Έχουμε δηλαδή ένα έλλειμμα ιδεών κι επομένως όταν υπάρχει αυτό το έλλειμμα δεν μπορούν να υπάρχουν κι άνθρωποι που να παλεύουν για ιδέες. Κάποιοι πολέμησαν στα βουνά . Δεν εξετάζουμε αν αυτό είναι καλό ή κακό, πάντως αυτοί οι άνθρωποι πίστευαν σε κάτι. Δεν ξέρω αυτή τη στιγμή τι μπορεί να κινητοποιήσει τους ανθρώπους. Με την έννοια αυτή δεν υπάρχουν κιβώτια. Εκτός κι αν είναι άδεια. Τότε υπάρχουν, αλλά τότε δε μας κάνουν. Θέλουμε να γεμίσουν με κάτι.

Φωτογραφία από την παράσταση το «Κιβώτιο».

Το επάγγελμα του ηθοποιού έχει ανοίξει αρκετά. Υπάρχουν πολλές παραστάσεις. Μάλιστα πολλοί λένε πως τα θέατρα στην Ελλάδα είναι περισσότερα κι απ το Λονδίνο. Θεωρείτε ότι αυτό προάγει πολιτισμό ή κάποιος θα το έβλεπε υπερβολικό; Αν το πάρεις τεχνοκρατικά είναι υπερβολικό. Μια πόλη 3-4 εκατομμυρίων έχει 200 θέατρα και 2000 παραστάσεις το χρόνο, δε βγαίνει. Από την άλλη πλευρά , ποιος είμαι εγώ που θα κρίνω πως θα εκφραστεί ο άλλος. Θα έλεγα πως η μόνη μου ένσταση σε αυτή την πληθώρα παραστάσεων είναι ότι σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει μια μεγάλη προχειρότητα. Ο καθένας να γράψει, να ζωγραφίσει, να παίξει θέατρο και μουσική αλλά με κόπο. Θυμώνω όταν βλέπω γύρω μου, στο δικό μου χώρο, να μην υπάρχει η αναζήτηση και το βάθος.

Παλαιότερα είχατε κάνει τηλεόραση. Τώρα πως σας φαίνεται; Είχα κάνει τηλεόραση για περίπου 10 χρόνια. Δεν μπορείς να μιλήσεις άσχημα για ένα μέσο, το οποίο σου πρόσφερε χρήματα και αναγνωσιμότητα. Αρχικά, περάσαμε ένα κομμάτι που ουσιαστικά δεν υπήρχε τηλεόραση, δε γίνονταν σίριαλ. Δυστυχώς και τώρα πλην μερικών εξαιρέσεων τα περισσότερα πάνε προς την προχειρότητα, ίσως για οικονομικούς λόγους, ίσως δεν υπάρχει πολύ ψάξιμο. Δεν παρακολουθώ τηλεόραση, έχω δέκα χρόνια. Ίσως δω κάποιο σπουδαίο ματς ή την ομάδα μου τον Παναθηναϊκό. Αυτή τη στιγμή δε με αφορά ούτε επαγγελματικά. Έχω να παίξω από το 2008 που φτιάξαμε το Studio. Δεν απορρίπτω κάτι. Αν κάποιος μου προτείνει κάτι που έχει κάποιες εγγυήσεις, οκ. Τηλεόραση κάνεις είτε για τα χρήματα είτε επειδή σου προσφέρει  κάτι από άποψη ποιότητας. Αν δεν υπάρχει κάτι από τα δύο τότε δεν έχει νόημα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Νίκος Καρούζος: Ο δρόμος για το Έαρ

Θα ήθελα να μας πείτε και για το εργαστήρι που λειτουργεί στο Studio Μαυρομιχάλη για να το γνωρίσει και λίγο περισσότερο ο κόσμος. Το εργαστήρι ξεκίνησε την πρώτη χρονιά που ανοίξαμε το Studio κυρίως ως μέσο αποφόρτισης για μένα και τους συνεργάτες μου. Να έρχονται ερασιτέχνες όπου κανείς μας δε θα έχει το επαγγελματικό άγχος πως θα πάει. Ξεκίνησε δειλά με 4 άτομα κι αυτή τη στιγμή έχουμε φτάσει τα 60. Είναι άνθρωποι κάθε ηλικίας από 18-70. Είναι παρήγορο να βλέπεις ανθρώπους να αφιερώνουν χρόνο σε αυτό. Είναι ένα μέσο ψυχοθεραπείας και για μένα και τους συνεργάτες μου. Κάνουμε παραστάσεις  ολοκληρωμένες χωρίς το άγχος των εισιτηρίων. Προσωπικά μου θυμίζει την πρώτη μου ενασχόληση με το θέατρο στα Γιάννενα όπου όλα γίνονταν από εμάς. Το εργαστήρι είναι μια επαναφορά στη νεότητά μου.

Από την παράσταση «Ψευδοεξομολογήσεις».

Βλέποντας από μακριά τον νεαρό εαυτό σας και πλέον έχοντας μεγάλη εμπειρία, θα λέγατε ότι τα καταφέρατε; Θα αλλάζατε κάτι στη μέχρι τώρα πορεία σας; Θυσίασα πράγματα, τα οποία τότε φαίνονταν πιο σίγουρα, όπως το πτυχίο του Μαθηματικού, να γίνω καθηγητής. Αν θεωρήσεις ότι έκανα αυτό το πήδημα και πήγα από κάτι σίγουρο σε κάτι τόσο ανασφαλές και καταφέρνω και να κάνω αυτά που θέλω και να βιοπορίζομαι τότε μπορώ να πω πως νιώθω πλήρης. Πως τα κατάφερα.