Υπάρχουν ηθοποιοί που επιλέγουν τη σιωπή, την ασφάλεια, τη διακριτικότητα στη ζωή και το έργο τους. Και υπάρχουν κι εκείνοι που θέλουν πάντα την ανάγκη να πουν κάτι -χωρίς φωνές- με τρόπο καθαρό και ανθρώπινο, και εντέλει βαθιά πολιτικό. Τους τρώει, τους καίει, το αποζητούν. Ο Ορέστης Τζιόβας ανήκει σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία. Δεν ξέρω πως τα κατάφερε -ίσως ούτε και ο ίδιος- αλλά μοιάζει να έχει αποφύγει τον εγκλωβισμό στην εικόνα του. Το θεατρικό του αποτύπωμα παραμένει ισχυρό, παρά τις τρικυμίες, τις εναλλαγές και τα άλματα στα δεκάδες είδη της σκηνής. Κι ας έχουν περάσει χρόνια από τότε που μαθητούδι ακόμη στη σχολή του Εθνικού εμφανίστηκε στους «Αχαρνείς» του Αριστοφάνη με τον Λάκη Λαζόπουλο, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου. Τρία χρόνια μετά θα βρισκόταν επίσημα στον χορό του «Αγαμέμνονα» της Άντζελα Μπρούσκου με τον Μηνά Χατζησάββα και την Αμαλία Μουτούση. Τι έξοχος τρόπος να πεις «καλημέρα» στο θέατρο.
«Η πρώτη μου δουλειά με ρόλο», θυμάται, «ήταν Στο Σφαγείο του Θέατρου του Νέου Κόσμου. Έργο Ισραηλινού συγγραφέα για τρεις Παλαιστίνιους αδερφούς μέσα στον πόλεμο. Τρεις διαφορετικοί χαρακτήρες. Ο ένας που είχε οικογένεια, ψιλοχαφιές των Ισραηλινών, ο μεσαίος είχε γίνει αντάρτης και ο μικρότερος στη μέση. Τότε είχε γραφτεί για την κατοχή στην Παλαιστίνη. Τώρα κοιτάμε την εξαφάνιση της. Εγώ ήμουν ο μικρός - παίζαμε τρεις συμμαθητές από τη σχολή. Ο Μιχάλης Οικονόμου, ο Γιώργος Παπαγεωργίου κι εγώ».
Σχεδόν δύο δεκαετίες μετά, ο βηματισμός του τον φέρνει στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, σε ένα ρόλο κλασικό, κυρίως μέσα από την κινηματογραφική εκδοχή του. Ο Ρετ Μπάτλερ με τη μορφή του Κλάρκ Γκέιμπλ και το αθάνατο Frankly, my dear, I don’t give a damn. Γιατί αυτός ο ρόλος -όπως και ολόκληρο το έργο- ζητά σήμερα επαναπροσδιορισμό μέσα από το φίλτρο των σύγχρονων κοινωνικών και ιστορικών αναγνώσεων.
Πόσο απαραίτητο είναι για το θέατρο να επανεξετάζει τα κλασικά έργα μέσα από τον καθρέφτη της κάθε εποχής; Στο θεατρικό αυτό έργο που βασίζεται στο μυθιστόρημα της Μάργκαρετ Μίτσελ, η Ιόλη Ανδρέαδη και ο Άρης Ασπρούλης, οι υπεύθυνοι της διασκευής -η πρώτη έχει αναλάβει και την εικαστική σκηνοθεσία- απαντούν με ένα ξεκάθαρο ηχηρό «Πολύ». Το κλασικό, λένε, όχι μόνο μπορεί αλλά και πρέπει να επανεφευρίσκεται.
Τον συναντώ ένα Σάββατο πριν από τη διπλή παράσταση. Επιλέγουμε το καφέ δίπλα στο θέατρο - εκείνο με τις ωραίες oldies μουσικές και τις ωραίες επιγραφές στους τοίχους που λένε αλήθειες με αστείο τρόπο. Διαλέγουμε τραπέζι στη σκιά, και αφήνω τις ερωτήσεις μου να ανταγωνιστούν τη μεσημεριανή ζέστη. Το Όσα Παίρνει ο Άνεμος έτσι όπως παρουσιάζεται στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά έρχεται μέσα από μια τολμηρή και επανανοηματοδοτημένη διασκευή. Για να είμαι ειλικρινής, δεν θυμάμαι ακριβώς τον χαρακτήρα του Ρετ Μπάτλερ στην ταινία - περισσότερο μου έχει μείνει η κυνική του πλευρά στη φάση του πολέμου και η βαθιά συναισθηματική του στην απώλεια. Δεν θυμάμαι τι μεσολαβεί, πέρα από μια διαρκή ερωτική σύγκρουση με τη Σκάρλετ Ο ‘Χάρα. Αναρωτιέμαι πόσο «κουμπώνει» αυτός ο ρόλος με το ένστικτο -πολιτικό και συναισθηματικό- του Τζιόβα. «Δεν ξέρω γιατί ήρθε σε αυτή τη στιγμή στη ζωή μου», θα μου πει, «αλλά μπορώ να πω πως μου ταιριάζει στη φάση που βρίσκομαι τώρα. Λίγο πιο ώριμος σε όλα τα επίπεδα - και προσωπικά και επαγγελματικά».
Η συζήτηση κυλά όπως κι ο ίδιος στη σκηνή; αβίαστα, χωρίς φίλτρο. Μιλάμε για την πολιτική διάσταση του έργου, για το βάρος της ιστορίας: «Αν δούμε το έργο σαν ντοκιμαντέρ, βλέπουμε πραγματικά τον άνθρωπο σε πολύ μεγάλη κλίμακα, σε όλο του το εύρος. Την προσπάθεια του να επιβιώσει, να βρει μια νέα ταυτότητα. Οι εργάτες του σήμερα είναι οι σκλάβοι του τότε». Και πάνω από όλα μιλάμε γι' αυτή τη διαρκή ανθρώπινη ανάγκη να ανήκεις κάπου, να αγαπηθείς, να επιβιώσεις. Για την αποδόμηση των ιδεολογικών απομειναριών. Για το τι σημαίνει τελικά να σκουπίζεις την κρυμμένη κάτω από το χαλί σκόνη.
Μιλάμε, φυσικά, για έναν διάσημο χαρακτήρα με νέα ρούχα. «Οι συγγραφείς της διασκευής συστήνουν τον Ρετ ως έναν απόκληρο από το σπίτι του», εξηγεί, «Έναν άνθρωπο που δεν ανήκει πουθενά. Είναι φιλελεύθερος. Δεν είναι καιροσκόπος - λέει την άποψη του ξεκάθαρα, είναι ενάντια στον πόλεμο. Στον μονόλογο του -ένα είδος μανιφέστου- το λέει καθαρά: Οι Βόρειοι και οι Νότιοι δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα. Κι αυτό, ξέρεις, ισχύει και σήμερα. Οι απλοί πολίτες των κρατών που πολεμούν σπάνια έχουν πραγματικά κάτι να χωρίσουν». Του ζητάω να συνεχίσει. Το κάνει: «Σε μια φιλανθρωπική συγκέντρωση για να μαζευτούν χρήματα για τον στρατό, κάποιος λέει ότι όλα γίνονται για έναν ιερό σκοπό, για μια ιερή υπόθεση. Ο Μπάτλερ απαντά ότι τέτοιο πράγμα δεν υπάρχει. Ότι οι εξουσίες, οι άρχοντες και οι πολιτικοί χρησιμοποιούν αυτές τις έννοιες για να στείλουν άλλους να πολεμήσουν. Και να σκοτωθούν. Κι όμως, κι εκείνος τελικά πηγαίνει να πολεμήσει. Και αυτό είναι ένα περίεργο δίπολο. Ως απόκληρος, έχει ανάγκη να ανήκει κάπου. Και αυτή η ανάγκη εκφράζεται και στον παθιασμένο του έρωτα για την Σκάρλετ».
Ξαναπιάνω με τη μνήμη μου ό,τι έχει διασωθεί. Τον ρωτώ για τον κυνισμό αυτού του χαρακτήρα. «Είναι κυνικός; Ναι», μου λέει, «αλλά είναι και ευαίσθητος, ρομαντικός. Δεν πιστεύει στον πόλεμο, αλλά αφού γίνεται, συμμετέχει με τον δικό του τρόπο. Και ξέρει κάτι; Αυτός βλέπει πολύ μπροστά, σχεδόν προφητικά, είναι ένας εξαιρετικός πολιτικός αναλυτής, διαβάζει μπροστά από όλους τις εξελίξεις».
Πού ακούμπησες για να τον καταλάβεις; Στην πρακτικότητα του. Έχω θετικό μυαλό. Στο σχολείο δεν ήμουν καλός στα θεωρητικά, μου ταίριαζαν τα μαθηματικά, η φυσική. Ένα, δύο, τρία.
Σε άγχωσε ίσως κάποια στιγμή; Πάντα σκέφτομαι πως αν δεν μπορείς να αποφύγεις κάτι, απόλαυσε το ή γύρισε το υπέρ σου. Εδώ με ηρέμησε ο ρομαντισμός του. Αυτή η ανάγκη του να δει κάτι καλό μέσα στο σκοτάδι.
Όταν σου έγινε η πρόταση, ήξερες για την επικαιροποίηση που είχε γίνει στο κείμενο ή είπες το ναι έχοντας στο νου την κλασική παρουσίαση; Όχι, ένας φίλος μου κινηματογραφιστής μου είπε όταν το άκουσε "μα καλά αυτό δεν είχε φάει cancel"; Το πρόβλημα ήταν κυρίως με την ταινία, που σε σχέση με το μυθιστόρημα παρουσίαζε τη δουλεία σχεδόν…εξωραϊσμένη. Στη διασκευή των παιδιών, όμως, η προσέγγιση ήταν καθαρά αντιρατσιστική. Η σκλαβιά παρουσιάζεται όπως πραγματικά ήταν. Και ο ρατσισμός όπως πραγματικά λειτουργούσε, με τα τέρατα και σημεία που τον ακολουθούσαν. Να μην ξεχνάμε πως η μαύρη ηθοποιός που κέρδισε το όσκαρ δεν μπορούσε να καθίσει στην αίθουσα, της επιτρέψανε μόνο να ανέβει και να το παραλάβει. Στο δικό μου ρόλο, υπάρχει ένα μανιφέστο - δεν ξέρω αν υπάρχει στο βιβλίο, νομίζω πως όχι με αυτόν τον τρόπο. Έχει έντονο αντιπολεμικό τόνο. Και στον ρόλο της Μάμμυ γίνεται μια παράβαση: δίνονται στοιχεία για την Κου-Κλουξ-Κλαν, αριθμοί, νεκροί, πόσοι μαύροι σκοτώθηκαν σε κάθε πολιτεία, πότε ακριβώς. Και μετά σπάνε τον χρονικό τοίχο και σχολιάζουν για τα γεγονότα από τότε μέχρι τον Τζόρτζ Φλόιντ και το Black Lives Matter. Μια σημαντική θεατρολόγος από τη Νέα Υόρκη έγραψε πως αυτό δεν είναι απλώς διασκευή - είναι μια ιστορική διόρθωση.
Το cancel culture είναι κάτι που κατανοείς; Το αποδέχεσαι; Ας κάνουμε μια απλή σκέψη. Έχουμε ένα καλλιτέχνη ο οποίος έχει γράψει ένα αριστούργημα, αλλά ο ίδιος είναι ένας μπάσταρδος άνθρωπος, έχει κάνει τραγικά λάθη, έχει στηρίξει τον φασισμό, ας πούμε για παράδειγμα τον Νταλί που κάποια στιγμή στήριξε τον Μουσολίνι. Αγοράζεις πίνακα του; Λέω όχι. Απολαμβάνεις το καλλιτεχνικό έργο του; Λέω ναι. Κρατάμε το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα αλλά δεν στηρίζουμε το όφελος από αυτό.
Ποιο είναι το αγαπημένο σου συγκρότημα; Οι Iron Maiden.
Αν είχες με αυτούς ένα τέτοιο θέμα; Θα πήγαινες να τους δεις; Όχι, γιατί έτσι θα τους στηρίξω και θα λάβουν χρήματα.
Δεν αναιρείς αυτά που έχεις περάσει μαζί τους; Όχι βέβαια. Και θα συνεχίσω να ακούω και τη μουσική τους. Κάπως όμως πρέπει να δείξεις την αντίθεση σου. Ούτως ή άλλως, αυτό είναι κάτι που απαιτεί και παραπάνω σκέψη. Και παιδεία. Δεν μπορεί επειδή η Ρωσία μπήκε σε πόλεμο με την Ουκρανία να ακυρώνουμε τον Ντοστογιέφσκι και τον Τολστόι. Θέλει μια παραπάνω σκέψη, θέλει να καταλάβεις τι σημαίνει κράτος σήμερα. Τι σχέση έχει ο Πούτιν με τον Ντοστογιέφσκι; Πόσο πια οι σημερινοί άρχοντες είναι εκπρόσωποι των πολιτών; Είναι πολύπλοκο. Θέλει διόρθωση η σκέψη… Σίγουρα δεν θέλει απολυτότητα.
Η ταχύτητα των εξελίξεων σε απασχολεί; Τη βλέπω, την αντιλαμβάνομαι και την κατανοώ. Όχι, δεν με φοβίζει. Υπήρχε πάντα. Από το 1800 έως στο 1850 μπορείς να δεις πώς είχαν αλλάξει πράγματα. Απλώς τώρα δεν χρειάζεσαι πενήντα χρόνια. Μέσα σε μια πενταετία αλλάζει ο κόσμος. Ναι, με ξενίζει αλλά είναι κάτι που το βλέπω και σε μένα. Ο Ορέστης παιδί, ο Ορέστης έφηβος, στη δραματική σχολή, επαγγελματίας νέος, επαγγελματίας μετά… πολύ μεγάλες αλλαγές. Στον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τους γύρω μου, στην ευαισθητοποίηση μου. Ακονίζομαι συνέχεια σε πολλές γωνίες.
Πώς ήταν η εφηβεία σου; Το έχω ξαναπεί, παλιότερα στο σχολείο ήμουν και bully, κορόιδευα παιδιά, μεγαλώνοντας κατάλαβα τι δεν πρέπει να κάνεις και ποιο είναι το σωστό. Και όχι επειδή το επιτάσσει η κοινωνία. Αυτά όμως που επιτάσσει το political correct τελικά είναι σωστά. Δεν είναι ωραίο να κοροϊδεύεις κανένα.
Το χιούμορ κοροϊδεύει; Η αλήθεια είναι ότι μπορείς να δεις με χιούμορ τα πάντα, έχω δει να κάνουν χιούμορ και να μην προσβάλουν κανένα και να είναι και πολύ αστείο και να σχολιάζεις ταυτόχρονα και σοβαρά θέματα. Και το αντίθετο φυσικά.
Γι' αυτό όμως το χιούμορ τόσο αγόγγυστα βασανίζει; Είναι ευκολία να κοροϊδέψεις μια ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα. Για να κάνεις χιούμορ καλό, χωρίς να προσβάλεις, θέλει κόπο. Ακόμη και στην παρέα το βλέπεις αυτό, αυτός που έχει καλό χιούμορ είναι πιο προσεκτικός και είναι και πιο ποιοτικό. Το δημόσιο όμως είναι που διαμορφώνει συνειδήσεις. Από την άλλη, αν το σκεφτείς, αυτό είναι και απαιδευσιά. Το ότι διαμορφώνεται έτσι εύκολα μια συνείδηση Το political correct έρχεται γιατί υπάρχει αμορφωσιά και απαιδευσιά Αν δεν υπήρχε, δε θα υπήρχε λόγος να κάνουμε διόρθωση γιατί θα ξέραμε όλοι τα όρια μας, ενώ τώρα πρέπει να τα τοποθετήσουμε στον κόσμο.
Πώς τα πήγες με τα δικά σου όρια; Η αλλαγή από έφηβος σε μεγάλος έγινε γρήγορα, αντιλαμβανόμουν τα λάθη μου, δεν κόλλαγα σε αυτά, ήταν ανοιχτή η σκέψη μου ώστε να διαμορφωθεί και να γίνει πιο πλούσια - έτσι γίνεσαι καλύτερος.
Γιατί εμμένουν οι περισσότεροι; Φόβος της αλλαγής. Εγώ ευτυχώς ήμουν πάντα ανοικτός σε αυτή. Και αυτό με έχει βοηθήσει πολύ και στη ζωή μου και στο επάγγελμα, γιατί το να μπορώ να προσεγγίζω τον ρόλο και να αντιλαμβάνομαι τα χαρακτηριστικά του κάθε χαρακτήρα μου είναι πιο προσιτό - με βοηθά που τα αναγνωρίζω σε μένα ή σε κάποιον άλλον κοντά μου. Αν δεν έχεις κάνει μια καλή διαδρομή με τον εαυτό σου και δεν είσαι ανοιχτός στους γύρω σου, να τους δεχτείς, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. Δεν ξέρω αν με βοήθησε η οικογένεια ή το dna μου, γιατί το περιβάλλον που μεγάλωσα ήταν συντηρητικό. Ούτε σε καλλιτεχνικό σχολείο πήγα, ούτε σχέση με την τέχνη είχα από μικρός. Δεν είχα έτοιμα ερεθίσματα, τα έψαξα μετά μόνος μου.
Ποιος ήσουν τότε; Ποιος είσαι τώρα; Το μυαλό μου τότε ήταν λίγο κατά που φυσάει ο άνεμος, δεν είχα πολύ καλή δομή εκεί μέσα. Δεν ήταν ακόμη η στιγμή. Πέρασα πολλά από τότε, και με τις ουσίες είχα ένα μπλέξιμο, στο επάγγελμά μου έκανα πολλές στροφές, πήγα σε πολύ διαφορετικά είδη, έκανα και πολύ εμπορικό θέατρο και επιθεώρηση και τραγουδούσα, έκανα και τα λαίβάκια μου, έκανα πολλά σε μπόλικη διαδρομή. Δοκιμαζόμουν, κι ακόμη το κάνω.
Έχω την αίσθηση πως υπήρχαν εποχές που εμφανιζόσουν πολύ μπροστά και εποχές που τραβιόσουν πολύ πίσω. Η αλήθεια είναι πως πάντα ήμουν ενάντια στο να έχω καλές σχέσεις με ανθρώπους που ενδεχομένως να μπορούν να με βοηθήσουν και να με κρατήσουν ψηλά. Πάντα έκανα την αντίστροφη κίνηση με αυτούς τους ανθρώπους, απομακρυνόμουν και συνήθως οι άνθρωποι με εξουσία στα χέρια τους δεν το αγαπάνε αυτό, θέλουν τους αυλικούς τους. Δεν έχω υπάρξει αυλικός.
Πόσο εύκολο ήταν τελικά αυτό; Αυτόματα γίνονταν, χωρίς σκέψη. Θεωρώ την διαδρομή μου πολύ απολαυστική για μένα και πολύ καταλυτική για το ποιος είμαι σήμερα Με κάνει χαρούμενο να έχω μια διαδρομή που εγώ επέλεξα. Ακόμη και τα κακά και τα στραβά τα αγκαλιάζω, γιατί με κάνουν αυτό που είμαι σήμερα.
Έχεις μιλήσει για τον εθισμό σου με ουσίες, έχεις κάνει come out για τη fluid σεξουαλικότητα σου. Πώς τολμάει κάποιος να μιλήσει γι αυτά σε μια χώρα που κανείς δεν τολμάει να μιλάει για τίποτα; Νομίζω πως αυτοί που δεν το κάνουν στηρίζονται σε μια ψευδή αίσθηση της ασφάλειας της ζωής. Η οποία ζωή από μόνη της είναι το πιο ανασφαλές που υπάρχει, καθώς, και βιολογικά να το πάρεις, ανά πάσα στιγμή μπορούμε να φύγουμε από αυτή τη ζωή. Το να δημιουργείς τέτοια πεδία ψευδούς ασφάλειας νομίζω πως είναι τρομερά ματαιόδοξο. Αντιθέτως, ως άνθρωπος και δη ως καλλιτέχνης, είναι ωραίο να έχεις και μια ανησυχία για τον κόσμο και να προσπαθείς να τον κάνεις λίγο καλύτερο, όπως μπορείς. Νομίζω ότι είναι το μεγαλύτερο φάουλ, αν είσαι καλλιτέχνης, να κρατάς πράγματα, τα πιστεύω σου. Να σε νοιάζει μόνο να κρατήσεις μια υποτιθέμενη καλή φήμη και όχι να βελτιώσεις τη ζωή σου και μαζί των άλλων.
Ακούγεται σαν αλτρουισμός… Η αλήθεια είναι πως εγώ έχω ανθρώπους να με δεχτούν, που καταλαβαίνουν, άρα λειτουργώ εκ του ασφαλούς. Εδώ είναι περίεργο το ελληνικό κομμάτι: είναι Ανατολή, είναι Βαλκάνια και είναι και Ευρώπη. Δεν θεωρώ ότι πήρα μεγάλο ρίσκο, δεν θα έκανα κακό στον εαυτό μου αν δεν ένιωθα την ασφάλεια να το κάνω. Δεν θα το έκανα ενδεχομένως σε μια ανατολική χώρα που μπορεί να με λιντσάρουν. Βλέπω ότι εδώ υπάρχει ένα πεδίο που θα με υποστηρίξει και ξέρω πως οι απόψεις μας ταιριάζουν και δεν θα πεταχτώ τελείως έξω από το σύστημα. Πραγματικά, μετά από κάθε δήλωση που έχω κάνει, έχω βρεθεί πιο κοντά με ανθρώπους που με ενδιέφερε να είμαι εξαρχής. Οι συντηρητικοί άνθρωποι που σκέφτονται αρνητικά για μένα, δεν πειράζει, τους αγκαλιάζω και τους αγαπώ γιατί το λιθαράκι μπήκε μέσα και στη δική τους σκέψη. Εμένα πραγματικά μου φαίνεται εξωφρενικό ένας άνθρωπος να κρύβει τη σεξουαλική του ταυτότητα για να μη χάσει κάτι από την κοινωνική του καταξίωση. Δεν καταλαβαίνω τον άνθρωπο που δεν κάνει τίποτα καλό για τον εαυτό του.
Σου αρέσει να ξεσηκώνεσαι για τους άλλους; Καμιά φορά σκέφτομαι τι σημαίνει να το κάνεις για ανθρώπους που δεν θέλουν να ξυπνήσουν, που δεν τους νοιάζει. Χάνει ο άνθρωπος την υπομονή πια, να προσπαθεί ξανά και ξανά χωρίς αποτέλεσμα. Και να απογοητεύεται και να λέει "αφού είναι έτσι ο κόσμος και δεν μπορώ να τον αλλάξω, πάσο". Όταν βλέπεις μια κοινωνία επί το πλείστον εργατικής τάξης να ψηφίζει δεξιά και μια κυβέρνηση τελείως καπιταλιστική που βλέπεις πως δεν την έχει προτεραιότητα και την ξαναψηφίζει, τι είδους κοινωνία είναι; Δεν θέλει το καλό της; Ο καπιταλισμός στηρίζει τη νάρκωση. Και φέρνει ένα αμέρικαν ντριμ, λάθος, ένα μπάλκαν ντριμ. Ότι όταν βρεθώ εγώ εκεί που είσαι εσύ τώρα, θα σε ξεσκίσω.
Γιατί ο άνθρωπος ξεχνάει; Όσο κλισέ κι αν είναι, σαν να μην μπορεί να κάνει αλλιώς. Ξεχνάει τι έχει συμβεί στον ίδιο του τον εαυτό του. Πόσο δε στη χώρα του. Όταν είσαι ηθοποιός και έχεις φάει μπούλινγκ από τον σκηνοθέτη σου, δεν γίνεται όταν είσαι εσύ ο σκηνοθέτης να κάνεις μπούλινγκ. Δείχνει πως δεν έχεις καμία προσωπική εξέλιξη και πορεία. Δεν ξέρω τι να πω, ο άνθρωπος είναι περίεργο ον.
Το MeToo ξεχάστηκε; Όχι, άφησε το στίγμα του. Έχουν αλλάξει τα αντανακλαστικά όλης της εργατικής τάξης του θεάτρου, όχι μόνο στην κακοποίηση αλλά και στην εκμετάλλευση. Είμαστε πιο συσπειρωμένοι, δεν θα πάει απαραίτητα κάποιος να καταγγείλει, αλλά θα μιλήσει στον διπλανό του και αυτός θα τον στηρίξει. Οι αδικίες όλων των ειδών αρχίζουν να εκλείπουν στο θέατρο. Φυσικά η οικονομική ανισότητα είναι κάτι που δεν είναι μόνο του χώρου μας αλλά της κοινωνίας, ειδικά σήμερα.
Η κοινωνία του θεάτρου επηρέασε τις άλλες τελικά; Αυτού του είδους η επιρροή είναι μακροπρόθεσμη, η μια επαγγελματική ομάδα θα επηρεάσει την άλλη, αλλά θέλει χρόνο. Εμείς είμαστε τυχεροί γιατί έχουμε βήμα. Εγώ θα βγω να μιλήσω και ο κόσμος θα με ακούσει. Ένας εργάτης, μια κοπελίτσα που δουλεύει σε ένα καφέ και της πιάνει τον κώλο το αφεντικό, δεν έχουν δύναμη δυστυχώς.
Ποια είναι η μεγαλύτερη κατάκτηση που δίνεις στον εαυτό σου; Η ενσυναίσθηση. Η οποία επιτυγχάνεται μέσα από παίδευση και… εκπαίδευση. Κοινωνική μόρφωση και προσωπική εξέλιξη. Θέλει να επιθυμείς κι εσύ να εξελιχθείς και να γίνεις καλύτερος. Θέλει να είσαι τολμηρός σε όλα τα επίπεδα - πρέπει να τολμάς για να αλλάξεις πράγματα. Σίγουρα και το θέατρο με έχει βοηθήσει πολύ σε αυτό, γιατί είδα άλλους χαρακτήρες και πως μπορώ να τους προσεγγίσω και να τους αγκαλιάσω, χαρακτήρες που δεν συμφωνώ μαζί τους καθόλου, που μου είναι ως και μισητοί.
Θα πολιτευόσουν; Το σκέφτομαι. Θα ήθελα αλλά φοβάμαι αυτό τον χώρο. Θα έκανα και ριζοσπαστική αντιπολίτευση, δεν θα καθόμουν ήσυχος.
Τι θα φοβόσουν; Να με εξαφανίσουν από το χάρτη.
